به طور معمول، این تختهها از چوبهای فرآوری شده، مانند کاج زرد جنوبی یا صنوبر ساخته میشوند که سپس برای انطباق با استانداردهای اداره ایمنی و بهداشت شغلی تحت بازرسی قرار میگیرند. جایگزینهای تختههای چوبی سنتی، تختههای روکش چوبی چندلایه (LVL) است که از چندین لایه چوب نازک تشکیل شده است که با چسبها مونتاژ شدهاند. سرمایهگذاری بر روی تخته بنایی با کیفیت برای اطمینان از ایمنی کارکنان و تجهیزات روی سازههای داربست، حیاتی است.
انواع تخته های بنایی و زیر پایی بر اساس مواد
سه نوع اصلی تخته بنایی و زیر پایی وجود دارد: فلزی، آلومینیومی و چوبی. زیر پایی فلزی، سنگینترین، بادوامترین همچنین گرانترین گزینه هستند. زیر پایی آلومینیومی کمی سبکتر از زیر پایی فلزی هستند، اما آنقدر محکم و مقاوم در برابر آب و هوا نیستند. تختههای بنایی چوبی سبکترین و کمهزینهترین گزینه هستند، اما به اندازه تخته آلومینیومی و فلزی مستحکم نیستند.
تخته های بنایی چوبی
الوار مورد استفاده برای تخته های بنایی دارای درجه متفاوتی نسبت به الوارهای مورد استفاده در پروژههای ساختمانی است. این ماده باید بیش از شش حلقه در هر اینچ داشته باشد، نقصهای سطحی و ساختاری کمی داشته باشد و در مورد کاج جنوبی، به ازای هر 14 اینچ طول، شیب دانهای به اندازه یک اینچ به طرفین داشته باشد. علاوه بر این، باید توسط یک سازمان شخص ثالث مستقل بازرسی، درجهبندی و علامتگذاری شود.
دو مورد از رایجترین انواع تخته بنایی چوبی در ایران عبارتاند از:
تخته ایرانی
تخته بنایی ایرانی معمولاً از چوب درختان کاج و صنوبر ایرانی ساخته میشود. این نمونه نسبت به همتای روسی خود دارای قیمت کمتری است. طول تخته زیر پایی ایرانی 4 متر و ضخامت آن 5 متر است و در عرضهای مختلف 20، 22، 25 و 30 سانتیمتری تولید میشود.
تخته روسی
. تخته روسی معمولاً از چوب درختان روسی ساخته میشوند و رنگ آن مایل به سفید است. جنس چوب معمولاً از درختان کاج، بلوط و غیره است. تخته زیر پایی روسی کیفیت بالاتری نسبت به نوع ایرانی خود دارد اما قیمت آن نیز بالاتر است. تخته بنایی روسی در طولهای مختلف 3، 4 و 6 متری و عرض بین 20 تا 30 سانتیمتری و ضخامت 5 سانتیمتری ساخته میشود.
دو نوع دیگر تختههای چوبی از لحاظ ساخت عبارتاند از:
تخته های اره شده جامد
تختههای داربست اره شده جامد معمولاً از کاج جنوبی ساخته میشوند، اما میتوانند از صنوبر داگلاس یا دیگر گونههای درختی مشابه نیز ساخته شوند.
تخته های روکش چوبی لمینت (LVL)
تخته های بنایی LVL از لایههای نازکی از چوب ساخته شدهاند که با یک چسب درجه بیرونی به هم چسبیدهاند.
انواع تخته های بنایی و زیر پایی بر اساس طراحی
تخته داربست تک
تختههای بنایی تک معمولاً در کاربردهای بنایی آجری استفاده میشوند. آنها طوری طراحی شدهاند که به موازات سطح دیوار اما در فاصله 1.2 متری قرار گیرند.
تخته داربست دوتایی
تخته های داربست دوتایی معمولاً برای کاربردهای بنایی سنگ استفاده میشود. آنها طوری طراحی شدهاند که برای استحکام و پایداری بیشتر در دو ردیف قرار میگیرند.
مقایسه بین انواع تخته های بنایی و زیر پایی
استفاده از تخته های بنایی و زیر پایی چوبی به دو دلیل رایج است: تختهها محکم هستند و هنگام حمل و نقل به راحتی روی هم چیده میشوند. دلیل اصلی که بسیاری از نمایندگان اجاره داربست از تخته های داربست چوبی استفاده میکنند این است که به طور قابل توجهی ارزانتر از آلومینیومی هستند. برخی از کارگران استفاده از تختههای بنایی چوبی را ترجیح میدهند زیرا سکوهای آلومینیومی اغلب سُر هستند و تمایل دارند روی لولههای فولادی بخشهای داربست بلغزند. از طرفی تختههای چوبی نیز رطوبت را جذب میکنند، در حالی که نسخههای آلومینیومی اغلب آب باران را جمع میکنند و شرایط لغزش خطرناکی را ایجاد میکنند.
گاهی اوقات، تخته های چوبی بنایی چند لایه میشوند تا بتوانند مواد سنگین مانند آجر و ملات را بیشتر تحمل کنند. انتهای بیرون زده تخته ها همچنین مکانی برای قرار دادن مواد و لوازم فراهم میکند در حالی که سکوهای آلومینیومی مستقیماً در لبه داربست متوقف میشوند. دلیل دیگری که برخی از کارگران اغلب استفاده از تخته را به پلت فرم آلومینیومی ترجیح میدهند، تمایل سکو به چسبیدن به داربست است. سکوها گاهی اوقات گیر میکنند اگر داربست حتی به طور کمی پیچ خورده یا جابجا شده باشد، در زمان خرابی تختههای چوبی به سادگی از قسمتها جدا میشوند.
استفاده از تختههای بنایی و زیر پایی نه تنها باعث صرفه جویی در زمان می شود، بلکه باعث صرفه جویی در هزینه نیز میشود و به طور معمول ایمنی را ارائه میدهد. تختههای داربست نیز به راحتی در حین نصب داربست قابل تنظیم شدن مجدد هستند.
در برخی شرایط، کارگران زیر پایی را هم با یک پلت فرم آلومینیومی و هم با تختههای چوبی مجهز میکنند. در این حالت مواد کار اغلب بر روی پلت فرم آلومینیومی نگهداری میشوند، زیرا دارای اضلاع است که مانع از افتادن تصادفی مواد از داربست میشود در حالی که کارگران کارها را از روی قسمت چوبی تخته بنایی انجام میدهند.