فرش‌های دستباف ازنظر جنس الیاف، نحوه بافت، قیمت، چله‌کشی، رنگ‌بندی و … تفاوت‌های زیاد و حساسیت‌های بسیار بیشتری نسبت به فرش‌های ماشینی دارند به همین دلیل شستشوی آنها نیز نیاز به‌دقت و حساسیت بالاتری دارد و توصیه می‌شود که حتماً توسط افراد متخصص و حرفه‌ای شسته شوند. به‌صورت کلی برای شستن فرش‌ها می‌توان از دو روش سنتی و قالیشویی استفاده کرد اما نحوه شستن فرش‌های دستباف با شستشوی فرش ماشینی تفاوت‌هایی داشته و از حساسیت‌های ویژه‌ای برخوردار است. افرادی که تخصص و مهارتی در شستن فرش ندارند برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی فرش حتماً باید از خدمات شرکت‌های قالیشویی استفاده کنند.
🔶 اهمیت نحوه شستن فرش دستباف 🔶
فرش‌های دستباف تفاوت‌های زیادی با فرش‌های ماشینی دارند و هنرمندان و بافندگان ماه‌ها زمان برای بافت آنها صرف می‌کنند به همین دلیل در مقایسه با شستشوی فرش‌های ماشینی حساسیت‌های ویژه‌ای نیز خواهند داشت. به‌صورت کلی برای بافت فرش‌های دستباف از الیاف و مواد منحصربه‌فردی استفاده می‌شود به همین دلیل طرز شستن فرش دستباف و مواد شوینده به‌کاررفته در آن اهمیت بالایی دارد. با توجه به آنکه از رنگ‌های طبیعی و گیاهی برای الیاف فرش‌های دستباف استفاده می‌شود ممکن است واکنش‌های متفاوتی در برابر انواع مواد شوینده داشته باشند و برای شستن این فرش‌ها نباید از شوینده‌های قوی و نامناسب استفاده کرد چراکه ممکن است باعث تغییر رنگ و آسیب‌های جبران‌ناپذیر شود. اگر افراد از تخصص، مهارت و دانش کافی برخوردار باشند می‌توانند اقدام به شستن فرش دستباف در خانه نمایند اما چنانچه افراد دانش و مهارت این کار را نداشتند بهترین کار استفاده از خدمات شرکت‌های قالیشویی است. این شرکت‌ها از نیروهای متخصص برخوردار بوده و برای هر فرش متناسب با نوع و میزان آلودگی، رنگ و بافت فرش و شرایط کلی آن از مواد شوینده و روش‌های شستشو استفاده می‌کنند و در نهایت هیچ‌گونه آسیبی به آن وارد نمی‌شود.
🔶 مراحل شستشوی فرش دستباف 🔶
در اصل تفاوتی نمی‌کند که فرش‌های دستباف در خانه شسته شوند و یا با استفاده از روش‌های نوین قالیشویی در شرکت‌های قالیشویی تمیز شوند و لازم است که مراحل شستشو کاملاً رعایت شوند. مراحل اصلی شستشوی فرش دستی به شرح زیر هستند: " گردگیری اولیه فرش "
اولین کاری که در زمان شستن فرش دستباف و انواع فرش‌های دیگر باید انجام داد تمیز کردن سطح آن و گردگیری اولیه است. برای این کار می‌توان از جاروبرقی با قدرت مناسب استفاده کرد و گردوغبار موجود در الیاف فرش را کاملاً تمیز کرد. این کار باعث می‌شود که شستن فرش راحت‌تر شود و در زمان خیس شدن گردوغبار به بافت و الیاف آن نچسبد. " تست رنگ فرش "
دومین مرحله از مراحل شستن فرش‌ها انجام تست رنگ است. همان‌طور که گفته شد در بافت و تولید فرش‌های دستباف از الیاف و رنگ‌های طبیعی استفاده می‌شود که ممکن است در برابر آب و مواد شوینده واکنش‌های متفاوتی داشته باشند. انجام تست رنگ باعث می‌شود که از عدم تغییر و تداخل رنگ در فرش اطمینان حاصل کرد و سپس اقدام به شستن آن نمود. در نحوه استفاده از شامپو فرش و سایر مواد شوینده حتماً باید به واکنش رنگ بافت فرش توجه شود چراکه ممکن است تداخل و تغییر رنگ زیادی در فرش ایجاد شود که قابلیت جبران نداشته باشند. برای تست رنگ فرش می‌توان از یک دستمال سفید مرطوب استفاده کرد و آن را بر روی قسمت‌های مختلف فرش کشید تا از عدم رنگ دهی آن مطمئن شد.
" خیس کردن فرش و شستشو با مواد شوینده "
بعد از گردگیر فرش لازم است که شستشوی آن شروع شود و برای این کار ابتدا باید فرش توسط آب خیس شود. برای این کار نباید از آب داغ استفاده کرد چراکه باعث آسیب دیدن و تداخل رنگ در آن خواهد شد. در مرحله بعد باید مقداری شامپو فرش را با آب ترکیب کرده و به‌خوبی مخلوط کرد و سپس با استفاده از یک برس نرم و کف حاصله اقدام به تمیز کردن فرش نمود. باید دقت داشت که برای انتخاب برس نیز باید به جنس الیاف فرش دقت داشت و یا با استفاده از یک پارچه نرم و لطیف این کار را انجام داد. این مرحله در شرکت‌های قالیشویی مانند قالیشویی تهران توسط دستگاه‌های شستشو انجام می‌شود که به‌آرامی روی فرش حرکت می‌کنند و سطح فرش را به‌آرامی می‌سایند. " آبکشی کردن فرش "
بعد از شستشوی فرش و تمیز کردن لکه‌ها و آلودگی‌های موجود در آن لازم است که فرش آبکشی شود. آبکشی کردن فرش کمک می‌کند که تمامی مواد باقی‌مانده در منافذ الیاف فرش تمیز شود و هیچ‌گونه کف و آلودگی در آن باقی نماند. آبکشی فرش باید تا زمانی که آب زلال و تمیز از فرش خارج می‌شود ادامه داشته باشد.
" آبگیری و خشک‌کردن فرش "
مرحله بعدی شستن فرش دستباف آبگیری و خشک‌کردن فرش است. این کار در روش سنتی با لول کردن فرش و قرار دادن آن برای مدتی در یک نقطه و سپس پهن کردن در فضای آزاد انجام می‌شود درحالی‌که در شرکت‌های قالیشویی آبگیری فرش توسط دستگاه‌های سانتریفیوژی مدرن انجام شود و سپس فرش به دستگاه‌های خشک‌کن انتقال داده می‌شود. در نهایت و بعد از خشک شدن کامل فرش یک بار دیگر سطح فرش جارو کشیده می‌شود و برای استفاده در محل موردنظر پهن خواهد شد.
🔶روش شستن فرش دستباف در قالیشویی🔶
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که شرکت‌های قالیشویی نمی‌توانند به‌خوبی آلودگی‌های فرش را از بین ببرند و سعی می‌کنند که شخصاً فرش‌ها شستشو بدهند اما این کار علاوه بر نیاز به مکان، آب، انرژی و هزینه‌های زیاد احتمال آسیب رساندن به فرش را بالا می‌برد. در حقیقت شرکت‌های قالیشویی امروزه از تجهیزات مدرن و اتوماتیک استفاده می‌کنند و به بهترین شکل ممکن فرش‌ها را تمیز می‌کنند. تمامی مراحل اصلی شستن فرش دستباف شامل گردگیری، شستشو با مواد شوینده، آبکشی، آبگیری، خشک‌کردن، بسته‌بندی و … توسط دستگاه‌ها انجام‌شده و هیچ‌گونه آسیب و خسارتی به فرش وارد نخواهد شد. این شرکت‌ها همچنین می‌توانند خدماتی همچون، شستشوی تشک خوشخواب، خشک‌شویی در محل، تعمیر و ترمیم فرش و … را به مشتریان ارائه کنند و در هزینه‌های آنها صرفه‌جویی نمایند.
🔶 مهم‌ترین نکات طریقه شستن فرش دستباف 🔶
فرش‌های دستباف از گران‌قیمت‌ترین، حساس‌ترین و زیباترین زیراندازها هستند و حتماً باید در شستشو آنها دقت، توجه و حساسیت بالایی داشت. از جمله مهم‌ترین نکات و باید ونبایدهای شستن فرش دستباف می‌توان موارد زیر را عنوان نمود: ✔️ قبل از اقدام به شستشو حتماً فرش بررسی شود تا در صورت وجود آسیب، پارگی، خوردگی و … تعمیر شده و اجازه گسترش به آن نداد.
✔️ تست رنگ فرش حتماً باید انجام شود.
✔️ حتماً به قدرت اسیدی و قلیایی مواد شوینده توجه شود.
✔️ نحوه شستن فرش دستباف با فرش ماشینی بسیار متفاوت است و نباید از روش مشابه استفاده کرد.
✔️ بعد از شستن فرش حتماً باید به‌صورت کامل خشک شود.
✔️ افرادی که تخصصی در این زمینه ندارند به‌هیچ‌عنوان نباید اقدام به شستن فرش کنند.
✔️ فرش دستباف حداقل باید 12 ماه یک بار شسته شود تا سلامت و زیبایی آن حفظ شود.