آشنایی با تجهیزات برق صنعتی و کاربردهای آنها

برق صنعتی همانطور که از نام آن مشخص می باشد، برقی است که در صنعت از آن استفاده می شود. البته این تعریف علمی و کاربردی نمی باشد. در برخی موارد برای یک ساختمان نیز عبارت برق صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. از همین رو اگر بخواهیم به صورت فنی بیان داریم باید عنوان کنیم که منظور از برق صنعتی، برقی است که از کنتور سه فاز وارد یک کارگاه یا کارخانه می شود و وظیفه آن روشن نمودن تجهیزات الکترونیکی یا تامین روشنایی است.

امروزه از برق صنعتی بیشتر در کارخانه ها و کارگاه ها استفاده می شود. باید در نظر داشته باشید که هزینه مصرف این برق در قیاس با برق خانگی بسیار بیشتر است. برخی از کاربرد های برق صنعتی به قرار زیر می باشند:

کنترل نمودن موتور به کمک رله هوشمند
کنترل نمودن نوار نقاله
کنترل نمودن پمپ های آب سه فاز
کنترل نمودن کلید های الکتریکی سه فاز
استفاده از برق برای کار کردن تابلو های برق

برق صنعتی یک مبحث بزرگ می باشد از همین رو دور از انتظار نیست که بیان داریم تجهیزات مورد استفاده در آن نیز بسیار متنوع هستند. برخی از تجهیزات پرکاربرد به قرار زیر می باشند:

یکی از تجهیزات برقی پرکاربرد در کارخانه ها یا کارگاه ها کنتاکتور می باشد. این وسیله دارای سه قسمت اصلی به نام های تیغه، بوبین و محفظه است. البته کنتاکتور دارای اجزای دیگر به نام رله و تیغه کمکی نیز بوده که به مراتب از اهمیت کمتری برخوردار می باشند. کنتاکتورها می توانند بوبین را به راحتی تحریک نمایند و جریان موجود در مدار ها را قطع و وصل کنند. در واقع در تابلو های برق از این مورد به عنوان یک کلید الکترومغناطیسی استفاده می شود. از لحاظ گستره و اندازه، این وسیله بسیار متنوع است. اگر کنتاکتور شما کوچک باشد، با ولتاژ پایین کار می کند و به راحتی در جیب قرار می گیرد. این موارد تنها می توانند جریان ۱ آمپری را قطع نمایند.باید بیان نمود که برخی از کنتاکتورها دارای طولی حدود ۱ متر می باشند که برای استفاده در مدارهایی با ولتاژ چند کیلو وات مورد استفاده قرار می گیرند. ولی این بین نمونه های ۹ الی ۸۰۰ آمپری بسیار پرطرفدار و کاربردی هستند. از جمله مزیت های استفاده از این نمونه تجهیزات برق صنعتی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

می توان از مکان های مختلف به آن به صورت اتوماتیک فرمان داد
دارای عمر زیادی است
استفاده از آن مقرون به صرفه و اقتصادی است

در بین تجهیزات صنعتی این مورد برای مراقبت از موتورهای الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. این قطعه از جنس فلز می باشد و حاصل جوش خوردن دو فلز از جنس های مختلف است. باید در نظر داشته باشید که این مورد بر اساس تفاوت ضریب انبساط فعالیت می نماید. این وسیله صنعتی در تابلوهای برق بسیار زیاد استفاده می شود زیرا می تواند از ایجاد خطا های ناخواسته جلوگیری نماید. در خصوص نحوه عملکرد این نمونه از تجهیزات برق صنعتی باید در نظر داشته باشید که اگر جریان از بیمتال عبور نماید، فلز های جوش داده شده به یکدیگر افزایش طول خواهند داشت. این مورد می تواند مسیر عبور جریان را قطع کند.

یکی دیگر از انواع تجهیزات صنعتی، کلید اتوماتیک است. این وسیله نیز بیشتر کاربرد امنیتی دارد. لذا اگر اضافه بار در شبکه وجود داشته باشد یا از اتصال های کوتاه و خطرساز استفاده گردد، در مواقع مورد نیازمی تواند مدار را قطع نماید. البته باید این مورد را نیز بیان نمود که از این تجهیزات صنعتی می توان برای مدارات روشنایی نیز بهره برد. اگر کلید مورد نظر شما از نوع اتوماتیک باشد، در آن از رله های هوشمند بهره گرفته شده است. به صورت کلی باید بیان نمود که عملکرد کلید ها در شبکه ها بسیار زیاد است. کلید ها انواع متفاوتی دارند که به قرار زیر می باشند:

حرارتی: کلید حرارتی بسیار شبیه به رله بیمتال است. در واقع از این مورد برای محافظت از موتور استفاده می شود. البته باید بیان نمود که در بحث امنیتی کلید های حرارتی بسیار کاربردی تر می باشند. زیرا این کلیدها می توانند جریان های مغناطیسی را نیز قطع نمایند. البته شما با کلید های فوق می توانید مسیر جریان را نیز به خوبی مشخص نمایید. به عنوان یک نکته در نظر داشته باشید که این کلیدها نیاز به کنتاکتور برای فرماندهی ندارند. در کنار این مزایا، کلیدهای حرارتی محدودیتی نیز دارند. به طور مثال این موارد جریان هایی تا حدود ۱۲۵ آمپر را می توانند پشتیبانی نمایند.
کلید های مینیاتوری: از دیگر تجهیزات برق صنعتی می توان به کلید های مینیاتوری اشاره نمود. امروزه این موارد را با نام فیوز نیز می شناسند. فیوزها در برابر عبور جریان حساسیت بالایی دارند. از لحاظ وظیفه نیز باید در نظر داشته باشید که این موارد مانند کلیدهای حرارتی وظیفه دارند تا در برابر اضافه بار و اتصالات کوتاه از مدار مراقبت نمایند.
کلیدهای اهرمی: این کلیدها که در دسته تجهیزات برق صنعتی قرار می گیرند دارای دو مدل جریان بالا و جریان پایین هستند. همانگونه که از نام این کلیدها می توان متوجه شد، به کمک اهرمی که دارند می توان جریان موجود در مدار را قطع یا وصل نمود.

یکی دیگر از تجهیزات برق صنعتی که بسیار پرکاربرد نیز می باشد، ترمینال ریلی است. به کمک ترمینال شما می توانید انواع تجهیزات را در یک شبکه به هم متصل نمایید. سایز ترمینال ها متفاوت است اما رایج ترین موارد ۲۵ تا ۲۰۰ هستند. در حال حاضر انواع متفاوتی از ترمینال ها مانند ترمینال های ریلی فشاری، ریلی معمولی، ریلی دو طبقه و … داخل بازار وجود دارند.

در مبحث برق صنعتی بسیار مهم است که شما با تجهیزات انتقال برق نیز آشنا باشید. این موارد در زیر به تفکیک بیان شده اند:

سیم ها: از سیم ها برای برق رسانی به بخش های مختلف استفاده می شود. سیم ها رنگ بندی و قطر متفاوتی دارند. کابل ها مجموعه ای از رشته سیم ها می باشند که هر کدام از آنان دارای شماره بندی هستند. باید بیان نمود سیم هایی که به صورت رشته ای می باشند از لحاظ انعطاف بسیار بهتر از نمونه های مفتولی هستند. به همین دلیل در تابلوهای برق بیشتر از این موارد استفاده می شود. البته باید این مورد را نیز در نظر داشته باشید که هر سیم دارای یک استاندارد عبور جریان مجاز است.
کابل ها: همانطور که در بالا نیز بیان شد، رشته سیم ها می توانند همگی در کنار هم داخل یک روکش PVC قرار گیرند و کابل ها را ایجاد نمایند. کابل ها بر اساس رشته سیم هایی که داخل آنان وجود دارد، نامگذاری می شوند.