در کشور ما پدیده آپارتمان‌نشینی سابقه‌ی چندان زیادی ندارد و بیشتر در طول چهار دهه‌ی گذشته به دلیل رشد جمعیت و توسعه‌ی شهرها بوجود آمده است. در ایران تا قبل از بوجود آمدن آپارتمان‌ها خانه‌های قدیمی که در اصطلاح خانه‌های ویلایی نامیده می‌شوند، رواج داشتند اما این خانه‌ها به تدریج با گسترش ساخت و ساز آپارتمان‌ها جای خود را به آن‌ها دادند و افراد ساکن واحد آپارتمانی شدند به جای خانه‌های ویلایی. به همین خاطر ممکن است هنوز فرهنگ آپارتمان‌نشینی در ایران جا نیفتاده باشد.
به همین خاطر مشکلات فرهنگ آپارتمان‌نشینی یکی و دو تا نیست. پدیده‌ی آپارتمان‌نشینی در کشور ما ابتدا در شهرهای بزرگ بوجود آمد و سپس به سایر شهرها نیز انتقال یافت؛ به گونه‌ای که هم اکنون در ایران نمی‌توان شهری را پیدا کرد که در آن مجتمع‌های آپارتمانی ساخته نشده باشد. توجه به مسأله‌ی همسایه‌داری و رعایت حقوق دیگران از جمله مهم‌ترین مواردی هستند که عدم رعایت آن‌ها باعث بوجود آمدن برخی از مشکلات آپارتمان‌نشینی می‌شود.
فرهنگ آپارتمان‌نشینی یعنی چه؟
آپارتمان به خانه‌ای گفته می‌شود که در کنار خانه‌های دیگر و بر روی آن‌ها قرار دارد. برخلاف خانه‌های ویلایی که در هر قطعه زمین تنها یک واحد مسکونی ساخته می‌شود، در مجتمع‌های آپارتمانی چند واحد مسکونی بر روی یک قطعه زمین احداث می‌گردد.
به همین خاطر ساکنان مجتمع‌های آپارتمانی روابط همسایه‌داری پررنگ‌تری نسبت به ساکنان خانه‌های ویلایی دارند و بالاجبار در روز چندبار همسایه‌های خود را می‌بینند و با آن‌ها در ارتباط هستند وبه تبع مشکلات آپارتمان‌نشینی مانند سر و صدای مهمان، اختلاف در مشاعات و… دست و پنجه نرم می‌کنند.
مجتمع‌های آپارتمانی ممکن است به صورت تک واحدی و یا چند واحدی ساخته شوند. در مجتمع‌های چند واحدی در هر طبقه دو واحد یا بیشتر وجود دارد؛ در حالی که در مجتمع‌های تک واحدی در هر طبقه تنها یک واحد وجود دارد.
انباری منبع درآمد نیست!
در برخی از مجتمع‌های مسکونی واحدها دارای انباری هستند. انباری محلی برای جمع کردن آن دسته از وسایل شخصی است که در کوتاه‌مدت مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. ممکن است برخی از افراد چنین وسایلی را نداشته باشند و در نتیجه انباری آن‌ها خالی بماند. گاهی برخی افراد ترجیح می‌دهند به جای خالی نگه داشتن انباری، آن را به افراد دیگری که ممکن است انباری نداشته باشند و یا به فضای بیشتری نیاز داشته باشند، اجاره دهند.
این کار هم از نظر قانون ممنوع است و هم ممکن است باعث اعتراض سایر همسایه‌ها شود؛ به ویژه اگر انباری به شخصی غیر از ساکنان مجتمع اجاره داده شود، ممکن است بیشتر مورد اعتراض همسایگان قرار گیرد، زیرا پای افراد خارجی را به داخل مجتمع باز می‌کند و این موضوع ممکن است در ساکنان احساس ناامنی ایجاد کند.
از نگهداری وسایل خطرناک اجتناب کنید
معمولاً در حیاط خانه‌های ویلایی وسایلی مانند کپسول گاز، یک بشکه بنزین و مواردی از این قبیل برای روز مبادا نگهداری می‌شود. اگرچه این کار در هر صورتی خطرناک است، اما در خانه‌های غیر آپارتمانی به دلیل فضای باز حیاط خطر کمتری نسبت به یک واحد آپارتمانی وجود دارد.
نگهداری چنین وسایلی در یک آپارتمان به دلیل بسته بودن فضا بسیار خطرناک است و از آنجایی که واحدها از نظر اسکلت ساختمانی به همدیگر متصل هستند، تهدیدی برای کل مجتمع محسوب می‌شود. بنابراین به هیچ عنوان از مواد منفجره و آتش‌زا در قسمت داخلی آپارتمان استفاده نکنید.
چه کسی مسئول تعمیر لوله‌های فاضلاب است؟
در واحدهای آپارتمانی معمولاً یک لوله فاضلاب مشترک وجود دارد که از تمام واحدها عبور می‌کند. به همین خاطر لوله فاضلاب طبقه‌ی بالایی از طبقه‌ی پایینی نیز عبور می‌کند. در صورت خرابی لوله‌ی فاضلاب طبقه‌ی بالایی در طبقه‌ی پایین، ممکن است بر سر اینکه چه کسی مسئول تعمیر است اختلاف به وجود آید.
بر اساس قانون ساکنان هر واحد باید مسؤلیت خساراتی را که در اثر گرفتگی لوله‌های فاضلاب و نشت آب لوله‌های واحد خود به سایر واحدها وارد می‌شود، به عهده بگیرند. بنابراین اگر لوله‌ی فاضلاب طبقه‌ی بالا خراب شده باشد و در طبقه‌ی پایین نشت دهد، مسئولیت آن بر عهده‌ی مالک طبقه بالایی خواهد بود.
فرهنگ آپارتمان‌نشینی و پرداخت شارژ
دیر پرداخت کردن هزینه‌ی شارژ یکی دیگر از رایج‌ترین مشکلات آپارتمان‌نشینی است. هزینه‌ی شارژ هزینه‌ای است که بصورت ماهیانه توسط ساکنان یک مجتمع پرداخت می‌شود. میزان این هزینه بر اساس یک توافق کلی مشخص شده و به مدیر مجتمع پرداخت می‌شود. هزینه‌ی شارژ صرف مصارف عمومی مجتمع مانند نظافت کلی ساختمان، هزینه‌ی تعمیرات عمومی مانند سرویس آسانسور، رنگ‌آمیزی فضاهای عمومی و مصارفی از این قبیل می‌شود.
هزینه‌ی شارژ در مجتمع‌های آپارتمانی مختلف متفاوت است و برحسب فضا و امکانات مجتمع ممکن است کم یا زیاد باشد. در صورتی که مقداری از هزینه‌های پرداختی ماهیانه در پایان هر ماه اضافه بماند، مدیر ساختمان آن را نزد خود نگه می‌دارد تا در مخارج عمومی در آینده مورد استفاده قرار دهد.
آپارتمان محل نگهداری حیوانات نیست
نگهداری حیواناتی مانند گربه، خرگوش، سگ، مرغ، خروس، کبوتر و… در مجتمع‌های آپارتمانی ممنوع است. این کار علاوه بر آسیب رساندن به بهداشت کلی مجتمع، ممکن است با ایجاد سر و صداهای نامناسب و عدم رعایت سکوت در آپارتمان برای سایر واحدها مزاحمت ایجاد کند. برخی افراد تصور می‌کنند که نگهداری حیوانات در بالکن یا تراس اختصاصی مشکلی ندارد؛ اما باید گفت که این مورد نیز به دلیل مزاحمت‌های احتمالی برای سایر ساکنان کاری نادرست است و حقوق مربوط به همسایه‌داری را نقض خواهد کرد و جزو مواردی است که باید در فرهنگ آپارتمان‌نشینی آن را یاد گرفت.
در حفظ اموال عمومی کوشا باشید
اموال عمومی متعلق به همه است و اگر خراب شود تمام افراد مجتمع از آن محروم می‌شوند. بنابراین از آسانسور به عنوان وسیله اثاث‌کشی و حمل و نقل وسایل سنگین استفاده نکنید. همچنین حفظ نظافت قسمت‌های عمومی یک مسئله‌ی مهم در فرهنگ آپارتمان‌نشینی است و از آنجایی که جزو مسائل عمومی محسوب می‌شود، تک تک افراد باید به آن اهمیت دهند.
در یک مجتمع آپارتمانی ساکنان باید هر شب زباله‌های خود را رأس ساعت تعیین شده در سطل زباله‌ی عمومی قرار دهند و پایبندی به این ساعت ضروری است؛ زیرا قرار دادن زباله‌ها زودتر و یا دیرتر از ساعت مقرر، باعث توزیع آلودگی و انتشار بوی نامناسب در فضای مجتمع خواهد شد.
به قوانین احترام بگذارید
معمولاً قوانین آپارتمان‌ها توسط مدیر مجتمع و با همفکری سایر ساکنان تصویب می‌شود؛ به همین خاطر نمی‌توان با صراحت گفت که یک کار به خصوص در تمام آپارتمان‌ها ممنوع است. برای مثال اینگونه نیست که نگهداری حیوانات خانگی مثل سگ و گربه در تمام مجتمع‌های آپارتمانی ممنوع باشد؛ زیرا ممکن است ساکنان یک مجتمع همگی حیوانات خانگی داشته و بر سر این موضوع توافق داشته باشند. بنابراین قبل از هر چیز از قوانین مجتمعی که در آن زندگی می‌کنید، مطلع شوید.
اگر در مجتمع شما هنوز یک قانون کلی به عنوان منشور آپارتمان‌نشینی به تصویب نرسیده است، از مدیر مجتمع بخواهید تا با جمع کردن ساکنان و برگزاری یک جلسه عمومی این کار را انجام دهد. تدوین منشور آپارتمان‌نشینی برای یک مجتمع مسکونی که در آن جزییات موارد آمده باشد، امری ضروری است و در کاهش مشکلات آپارتمان‌نشینی تأثیر بسزایی دارد. این کار همچنین باعث می‌شود تا افراد از مسئولیت‌ها و حقوق خود اطلاع داشته باشند.