طبقه بندی فلنچ ها بر اساس نوع اتصال به لوله

در برخی موارد نیز جهت انسـداد لوله از نوعی فلنـج استـفاده می شود که عبور جریانی ندارد. به این نوع فلنـج ها Blind گفته می شود از این نوع فلنچ ها برای مسدود کردن انتهای سیستم های لوله کشی، شیرها و منفذهای ظروف تحت فشار استفاده می­گردد. این نوع از فلنچ ها از نظر فشار داخلی و بار بر روی پیچ ها مخصوصاً در اندازه هـای بزرگتر به تمام فلنچ های دیگر تحت فشار بیشـتری قرارمی گیرند و چون بالاترین فشار تنش در این نوع فلنچ ها تنش خمشی در مرکز موثر است از این نظر مقدار تنش نسبت به فلنچ های دیگر زیادتر انتخاب می شود. در محل هایی که درجه حرارت فاکتور مهمی است و یا مسئله ضربه قوچی(Water Hammer) وجود دارد بجای فلنج کور از ترکیب فلنج گردندار جوشی و درپوش استفاده می گردد.

جهت اتصال به اتصالات Butt Weld یا نازل های تجهیزات و مخازن در دو نوع معمولی و بلند ساخته می شود.به علت ضخامت کافی در جاهائی که دما زیاد و تنش های برشی، فشاری و ارتعاشی وجود دارد بکار می روند. فلنج گردندار در انتها دارای گردن بوده و مشخصات آن در قسمت انتهای گردن با مشخصات لوله به آن جوش می شود یکسان است (از لحاظ قطر و ضخامت).این نوع فلنج دارای یک قسمت مخروطی (Tapered Hub) می باشد که ضخامت آن رفته رفته تا محل جوش لب به لب (Butt weld) با لوله کم می شود و این قسمت مخروطی باعث تقویت فلنج شده و در موقع عملیات نظیر تنش زدایی و امتحان جوش با اشعه ایکس و یا گاما صفحه فلنج را از قسمت گرم شده دور نگه می دارد. فلنج گردندار برای فشارهای بالا و دماهای زیر صفر و یا بسیار زیاد کاربرد دارد و برای تمام سرویس ها تا کلاس ۲۵۰۰ قابل استفاده است و بطور کلی نصب این نوع فلنج دارای کم­ترین هزینه است و برای مکان هایی که تنش ضربه ای ، ارتعاشی و برشی زیاد است توصیه می گردد.

جهت فلنج اتصالاتی مانند زانوئیها به دیگر اتصالات فلنجی و یا فلنج لوله ها مناسب است. این نوع فلنج مقاومت کمتری نسبت به شوک و ارتعاش دارد. مقاومت آن تحت فشار تقریباً یک سوم مقاومت فلنج Welding Neck مشابه می باشد.فاصله لوله تا انتهای فلنج نیز همانند اتصالات Socket یک شانزدهم اینچ می باشد. روش اتصال این نوع فلنج به لوله به این صورت می باشد که لوله طوری داخل آن قرار می گیرد که به اندازه ضخامت لوله بعلاوه ۱.۶mm­تا ۳.۲mm لوله از صفحه داخل آن فاصله داشته باشد و از داخل وخارج جوشکاری می گردد. از این نوع فلنج برای سرویس های معمولی استفاده می شود. نصب آن ساده، و تراز­کردن لوله نیز آسان است. برای بریدن لوله به طول معین دقت و تلرانس دقیق لازم نیست و هزینه نصب آن از فلنج گردندار بیشتر است و مقاومت حساب شده آن تحت فشار داخلی ۲/۳ و مقاومت عمری آن تحت خستگی (Fatigue) برابر ۱/۳ فلنج فوق است. فلنج روکار برای تمام فشارها موجود است وتحت استانداردASME استفاده از آن برای کلاس های ۳۰۰و۱۵۰جایز است و عموماً برای جایی مناسب است که محل لازم برای فلنج گردندار موجود نیست و جوش داخلی آن نسبت به فلنج گردندار بیشتر خورده می شود.

این فلنج یک فلنج معمولی بوده که روی یک لوله لبه برگشته (Stud) می چرخد. لبه برگشته لوله روی صفحه فلنج قرارگرفته و انتهای دیگر آن با لوله بصورت لب به لب (­Butt weld) جوشکاری می گردد. بنابراین در این نوع فلنچ ها مایع مستقیم با فلنج تماس ندارد. Stud لوله ای است که لبه آن برگشته است و ابعاد آن مطابق استاندارد ANSI B16.9 و یا MSS-SP-43 می باشد. در این نوع فلنچ ها چون فلنج روی Stud می چرخد سوار کردن و تراز پیچ ها آسان تر بوده و عموماً در سیستم های که لوله از جنس فولاد ضد زنگ باشد از این نوع فلنج از جنس فولاد استفاده می­کنند چون سیال با فلنج تماس ندارد. از این فلنج برای لوله های جدار ضخیم و یا جدار نازک استفاده نمی شود. و هزینه آن از فلنج گردندار بیشتر است.

اتصال این نوع فلنـج به لوله از نوع محفـظه ای (Socket Weld) بوده و عمـوماً تا قطر ۲ اینچ ساخـته می شود. از این فلنـج برای سیسـتم لوله کـشی با فـشار بالا و قطر کم اسـتفاده می شود. هزینه اولیـه آن از فلنج روکار بیـشتر است و اگر در این نوع فلـنج از داخل نیزجوشکاری انجام پذیرد مقاومت استاتیکی آن در مقابل خستگی ۵۰% بیشتر از فلنج روکار است.این نوع فلنچ ها بصورت تبدیل نیز موجود بوده بطوری­که محل اتصال آن به لوله کمتر از اندازه اسمی فلنج است.

این نوع فلنـج­ها از داخل مطـابق استـاندارد دنده لوله­ ها (NPT) رزوه شـده­ اند و فلنج بر روی لوله رزوه شده سوار می گردد ( البته در صورت لزوم و برای جلوگیری از نشت از بین رزوه ها می توان پس از بستن لـوله به فلنـج آنها را بهم جوش داد)مزیـت این نوع فلنـج این است که نیاز به جوشکاری ندارد و عموماً برای لوله های تا قطر ۲/۱-۱ اینچ ساخته می شود. ( این نوع فلـنج ها بصـورت تبـدیل نیز مـوجود است بطوری که محل اتصال آن به لوله کمتر از اندازه اسمی فلنج است).

این نوع فلنج شبیه دو فلنج گردندار بهم چسبیده (یکپارچه) می باشد ­و ­از دو طرف به لوله جوش شده و برای مهار­ خط لوله از­حرکت طولی ناشی از فشار داخلی و اختلاف درجه حرارت و…­ بکار می­رود تا به سیستم و دستگاه­ها آسیبی نرسد.علاوه بر­کاربردهای بالا فلنچ های جهت تغییر اندازه خط نیز بکار­ می­روند. بنابراین دو نوع فلنج کاهنده و فلنج افزاینده نیز به دسته­بندی­های فلنج اضافه می گردد. فلنج کاهنده در­صورتی که اختشاش جریان مهم نباشـد ­از این فلنج جهت تغییر سـریع قطر خط اسـتفاده می شود. ولی نباید برای ورودی و خروجی دستگاه ­های مثل پمپ از این نوع استفاده کرد. در مورد فلنچ های افزاینده اتصال آن به دستگاه­ های دوار همچون پمپ و کمـپرسور مشکلی بوجود نمی­ آورد.نمایش نوع فلنج روی نقشه یا مدارک نام­گذاری بوسیله کلاس فشاری، نوع اتصال، نوع صورت فلنج و غیره صـورت می پذیرد. در زیر چند نمونه از نام گذاری ها آمده است.