همه چیز درباره قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری

خدمات مسافرتی و گردشگری یکی از مهم‌ترین بخش‌های مربوط به سفر است. سفر در زندگی امروزه غالب افراد جایگاه بسیار مهمی دارد. دلیل این امر نیز این است که دغدغه‌های زندگی هر چه بیشتر می‌شود، افراد تمایل بیشتری به خروج از شهر و سفر به سایر شهرها پیدا می‌کنند. در همین راستا اشخاصی که قصد رفتن به سفر از طریق قطار و هواپیما را داشته و قصد اقامت در هتل را دارند و همچنین افرادی که قصد سفر با تور را دارند باید از خدمات مسافرتی و گردشگری استفاده کنند تا سفر خوب و باب میلی را داشته باشند. این خدمات گردشگری و مسافرتی را آژانس‌های مسافرتی ارائه می‌دهند و در نتیجه، اشخاصی که قصد استفاده از این خدمات را دارند باید اقدام به عقد قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری با آژانس‌های گردشگری نمایند.

قرارداد خدمات مسافرتی، یک قرارداد پیمانکاری خدمات است. قراردادهای خدمات مسافرتی از جمله قراردادهای پیمانکاری می‌باشند که اشخاص مختلف برای استفاده از خدمات آژانس‌های گردشگری این قراردادها را منعقد می‌نمایند. عقد قرارداد به تصریح دقیق و واضح موضوع قرارداد و تعهدات طرفین کمک نموده و سبب می‌گردد اشخاص به اهداف خود رسیده و روابط کاری خود را تحکیم بخشند. نمونه قرارداد ارائه خدمات مسافرتی یک قرارداد همکاری در قالب قراردادهای پیمانکاری می‌باشد که بر اساس آن، اشخاص می‌توانند امر خرید بلیط، رزرو تور و هتل و سایر موارد اینچنینی را به آژانس‌های مسافرتی واگذار کنند.

قانون مدنی به‌طور کلی عقودی را معین نموده است و آثار و مقررات حاکم بر آن‌ها را نیز تشریح کرده است. اما تمامی موضوعاتی که اشخاص، قصد عقد قرارداد در ارتباط با آن‌ها را دارند در چهارچوب عقود معین قانون مدنی نمی‌گنجد و به همین دلیل قانون مدنی در ماده 10 خود به قراردادهایی اشاره داشته است که جزو عقود معین نبوده و به طرفین این قراردادها اجازه داده است تا خود، مفاد این عقود را تنظیم کرده و مطابق با مقررات قانونی و شرعی کشور، قرارداد مدنظر را تنظیم و اجرا نمایند. این عقود، عقود نامعین نام دارند که دامنه بسیار گسترده‌ای در میان روابط اشخاص خواهند داشت.

قراردادهای پیمانکاری نیز نوعی از همین عقود نامعین هستند. قرارداد پیمانکاری نوعی از قرارداد است که طی آن یکی از طرفین قرارداد که کارفرما نامیده می‌شود، انجام امری را در ازای پرداخت مبلغ آن به شخصی که پیمانکار نامیده می‌شود واگذار می‌نماید. در قرارداد پیمانکاری، ابعاد مختلف این همکاری تبیین می‌گردد و روابط میان کارفرما و پیمانکار طی این قرارداد مشخص می‌گردد. در قرارداد ارائه خدمات مسافتری، کارفرما فردی است که قصد سفر دارد و مجری قرارداد خدمات نیز آژانس گردشگری است.

دامنه قراردادهای پیمانکاری بسیار گسترده می‌باشد و مواردی از جمله ارائه خدمات، حمل‌ونقل، امور ساختمانی و غیره را در برمی‌گیرد. نمونه قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری نیز نوعی از قراردادهای پیمانکاری می‌باشد، زیرا بر اساس این قرارداد، کارفرما انجام امور مرتبط با سفر و برقراری ارتباط با تورهای مسافرتی را به آژانس گردشگری واگذار خواهد نمود.

طرفین نمونه قرارداد خدمات مسافرتی باید در تنظیم متن قرارداد مواردی را در نظر داشته و ابعاد مختلف همکاری را در قرارداد قید نمایند. هر چه طرفین قرارداد جامع‌تری تنظیم نمایند، امکان بروز اختلاف میان آن‌ها در آینده کاهش خواهد یافت. در تنظیم قرارداد مزبور باید درج موارد زیر را مد نظر قرار داد:

در ذیل این بند از قرارداد، باید مشخصات و اطلاعات هویتی دقیق طرفین قرارداد ذکر گردد. طرفین قرارداد ممکن است اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند. در قرارداد مزبور یعنی قرارداد ارائه خدمات گردشگری و مسافرتی، مجری قرارداد یک شخص حقوقی یعنی آژانس گردشگری است که در ارتباط با این شخص حقوقی، باید اطلاعاتی مانند عنوان شخص حقوقی، کد ثبتی، نشان تجاری، اقامتگاه، شماره تماس و مشخصات نماینده یا مدیر شخص حقوقی درج گردد.

اما در ارتباط با طرف دیگر قرارداد یعنی شخصی که با پرداخت مبلغی خدمات مزبور را دریافت می‌کند، باید بدانید که این شخص ممکن است شخص حقیقی یا حقوقی باشد. به عبارت دیگر، اشخاصی که اقدام به دریافت خدمات مسافرتی می‌کنند ممکن است افراد حقیقی و یا سازمان‌ها باشند که اقدام به دریافت این خدمات برای کارکنان خود می‌نمایند. اطلاعاتی که باید در ارتباط با شخص حقیقی این قرارداد درج گردد عبارت است از نام ‌و نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه، نشانی دقیق اقامتگاه، شماره همراه و غیره.

موضوع قرارداد به تشریح کامل فعالیتی خواهد پرداخت که بنا است با عقد این قرارداد به انجام آن پرداخته شود. به‌عبارت دیگر، موضوع قرارداد اطلاعات کاملی درباره قرارداد می‌دهد. در همین راستا باید بدانید که موضوع قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری عبارت است از انجام اقداماتی مانند رزرو هتل، رزرو بلیط، رزرو تور و سایر اقدامات اینچنینی در جهت سفر مشتری. این اقدامات موضوع کلی قراردادهای خدمات گردشگری است و شما می‌توانید برای اینکه قرارداد جامع‌تری داشته باشید، موضوع قرارداد خود را به صورت جزئی و خاص در ذیل این بند قرارداد درج نمایید.

تعیین مدت در نمونه قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری، بسیار مهم است. زیرا افرادی که با مراجعه به آژانس‌های گردشگری قصد دریافت خدمات مربوطه را دارند زمان مشخصی را برای سفر خود در نظر گرفته‌اند و به همین دلیل، خدمات مزبور مانند رزرو بلیط، هتل و غیره همه باید در مدت زمان مشخص انجام شود. به همین دلیل است که طرفین قرارداد باید در هنگام انعقاد قرارداد، مدت‌زمان دقیق انجام موضوع قرارداد را تعیین نمایند.علاوه بر این، طرفین می‌توانند برای انجام هریک از امور مرتبط با سفر، زمان‌بندی مشخصی تعیین نمایند. برای مثال کارفرما می‌تواند از مجری قرارداد یعنی آژانس گردشگری درخواست نماید تا رزرو بلیط هواپیما تا سه روز آینده انجام شده و تا پایان هفته نیز تور مسارتی رزرو گردد. اگر طرفین مدت‌زمانی مشخص برای انجام موضوع این قرارداد معین ننمایند، اختلافات زیادی در روابط قراردادی این اشخاص حادث می‌گردد و سبب ورود خسارت به هر دو طرف قرارداد می‌شود.

هر یک از طرفین قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری وطایف و تعهداتی در ذیل این همکاری دارند که باید در موعد مقرر اقدام به انجام این تعهدات نمایند. در همین راستا برخی از تعهدات آژانس گردشگری به شرح زیر است:

الف. آژانس خدمات مسافرتی باید در زمانی که وجود جا برای مسافر در قطار، هواپیما یا اتوبوس توسط شرکت حمل‌ونقل تأیید شده است، اقدام به رزرو و خرید بلیط برای مسافر نماید.

ب. آژانس مسافرتی باید خدمات مورد نظر مشتری را مطابق با تعرفه‌های اعلامی از سوی صنف مربوطه انجام دهد. نکته‌ای که بسیار باید به آن توجه داشت این است که آژانس حق تغییر و افزایش نرخ‌های اعلامی به مسافر را ندارد.

پ. کارگزار یا همان مجری خدمات در قرارداد مزبور که آژانس مسافرتی است، مکلف است اسامی دقیق مشتریان یا همان مسافران را با ترتیب‌های مشخص به شرکت‌های حمل‌ونقل و تورهای مسافرتی اعلام نماید.

ت. آژانس مسافرتی وظیفه دارد مبلغ بلیط و رزرو تور را سریعاً به حساب شرکت واریز نماید و در غیر این صورت، شرکت حق این را دارد که رزرو را کنسل نماید.

ث. مجری قرارداد (آژانس مسافرتی) وظیفه دارد در مدت زمان مقرر، خدمات مورد نظر مشتری را ارائه دهد و هیچ تأخیری در این زمینه جایز نخواهد بود.

ج. آژانس مسافرتی باید خدمات پس از فروش را نیز به مشتری ارائه داده و مشتری این حق را دارد که اگر در ارتباط با بلیط حمل و نقل و یا تور دچار مشکلی شد، مشکل را با آژانس در میان بگذارد.

مواردی که بیان شد، برخی از تعهدات کلی آژانس‌های گردشگری است که اقدام به ارائه خدمات مسافرتی می‌کنند. با این وجود، شما می‌توانید در قرارداد خود تعهدات دیگری را که بر سر آن‌ها با آژانس توافق نموده‌اید را نیز ذیل این قرارداد درج نمایید.

در ارتباط با تعهدات مشتری نیز باید چنین گفت که کارفرما باید پیش از دریافت خدمات، مجری قرارداد را از چگونگی سفر و مقصدی که مد نظر دارد مطلع نموده و انتظارات خود از سفر را به‌صورت جامع با آژانس مسافرتی در میان بگذارد. علاوه بر این، مشتری وظیفه دارد حق‌الزحمه کارگزار را مطابق با زمان مقرر به وی بپردازد. توجه داشته باشید پس از انعقاد قرارداد، مشتری یا همان دریافت‌کننده خدمات مسافرتی، حق افزودن موردی به موضوع قرارداد را بدون رضایت کارگزار نداشته و مجری قرارداد مسئولیتی در قبال انجام اموری که کارفرما پس از عقد قرارداد به وی محول می‌نماید ندارد. برای مثال مشتری نمی‌تواند پس از تنظیم قرارداد درخواست افزایش زمان سفر یا جابجایی بلیط را داشته باشد؛ مگر اینکه هزینه لازم را پرداخت کند.

در طول مدت قرارداد ممکن است مواردی رخ دهد که طرفین قرارداد اقدام به فسخ قرارداد به‌صورت یک‌جانبه نمایند. البته این حق فسخ باید در هنگام عقد قرارداد برای آن‌ها پیش‌بینی شده باشد و یا قانون حاکم این اعمال حق فسخ را مجاز بداند. یکی از مواردی که در صورت وقوع آن، طرفین قرارداد می‌توانند نمونه قرارداد ارائه خدمات مسافرتی را فسخ نمایند، تخلف طرف مقابل از انجام تعهدات قراردادی است. در صورتی‌که ارائه‌دهنده خدمات یعنی آژانس گردشگری، انجام اقدامات لازم برای رزرو بلیط و تور را آغاز ننماید و یا در انجام امور مرتبط با موضوع قرارداد تأخیر نماید، دریافت‌کننده خدمات با پیش‌بینی این امر در قرارداد، حق دارد قرارداد مزبور را فسخ نماید.

همچنین اگر مشتری خدمات در پرداخت دستمزد مجری قرارداد تعلل نماید و مبلغ قرارداد را در موعد مقرر نپردازد، در این صورت آژانس مسافرتی حق خاتمه دادن به قرارداد به‌صورت یک‌جانبه را خواهد داشت (درصورت پیش‌بینی در متن قرارداد).

همانطور که پیش از این بیان شد، قراردادهای پیمانکاری خدمات جزو عقود نامعین قانون مدنی هستند و در همین راستا قانونگذار این اختیار را به طرفین این قراردادها داده است که شروط مورد نظر را که بر سر آن توافق دارند، در قرارداد ذکر نمایند. یکی از این شروط که در غالب قراردادهای پیمانکاری ذکر می‌شود، شرط محرمانگی اطلاعات است. از آنجایی که آژانس گردشگری باید برای خرید بلیط و رزرو تور، اطلاعات هویتی مسافر را داشته باشد، در نتیجه این اطلاعات در اختیار آژانس قرار خواهد گرفت. در همین راستا و با هدف جلوگیری از سوء استفاده آژانس از این اطلاعات، طرفین قرارداد می‌توانند اقدام به درج شرط محرمانگی در قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری نمایند.

کارفرما و مجری نمونه قرارداد ارائه خدمات مسافرتی بهتر است در هنگام انعقاد قرارداد، بندی درج نموده و در آن بند درباره چگونگی حل اختلافات قراردادی که ممکن است در جریان انجام موضوع قرارداد و اجرای تعهدات قراردادی میان آن‌ها رخ دهد تعیین تکلیف نمایند. البته که باید در صورت بروز اختلاف، ابتدا تلاش گردد اختلاف از طریق مذاکره و سازش حل‌وفصل گردد. اما بهتر است طرفین مرجعی را مشخص نمایند تا اگر اختلاف از طرق مسالمت‌آمیز رفع نگردید برای حل آن اختلاف به مرجع مذکور در قرارداد مراجعه نمایند. این مرجع حل اختلاف ممکن است مراجع قضایی یعنی دادگاه‌ها بوده و یا مراجع خصوصی مانند مراکز داوری باشد.

فورس ماژور به شرایطی اطلاق می‌گردد که اتفاقات غیرمنتظره که خارج از اراده و کنترل اشخاص است، اتفاق افتاده است. در این شرایط ممکن است اجرا و انجام موضوع قرارداد غیرممکن شود. به عبارت دیگر، ممکن است در طی مدت قرارداد شرایطی غیرمنتظره به وجود آید که انجام موضوع قرارداد و یا تعهدات قراردادی هریک از طرفین را با موانعی روبه‌رو نماید و طرفین توانایی کنترل شرایط به‌وجودآمده را نداشته باشند. طرفین قرارداد باید در هنگام انعقاد قرارداد این شرایط را پیش‌بینی نموده و درباره تأثیر آن بر روند انجام موضوع قرارداد تعیین تکلیف نمایند. برای مثال طرفین قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری می‌توانند در متن قرارداد و در بند مربوط به فورس ماژور، بنویسند که هر گاه به علت فورس ماژور يكی از طرفين قرارداد نتواند تعهدات خود را انجام دهد، عدم انجام تعهدات، نقض قرارداد تلقی نخواهد شد و قرارداد به قوت خود باقی خواهد بود.

قرارداد ارائه خدمات مسافرتی و گردشگری قراردادی است که میان اشخاصی که قصد دریافت خدمات مربوط به سفر دارند و آژانس‌های گردشگری منعقد و تنظیم می‌شود. این قرارداد یک قرارداد خدمات و یکی از قراردادهای پیمانکاری است. قراردادهای پیمانکاری در زمینه‌های مختلفی از جمله خدمات منعقد می‌گردد و این قراردادها از جمله قراردادهای نامعین قانون است. موضوع قرارداد خدمات مسافرتی، انجام اقداماتی مانند رزرو هتل، رزرو بلیط، رزرو تور و سایر اقدامات اینچنینی در جهت سفر مشتری است و قرارداد مزبور با هدف دریافت و ارائه چنین خدماتی منعقد می‌گردد.

از آنجا که این قرارداد یکی از قراردادهای نامعین قانون مدنی است در نتیجه طرفین این قرارداد این حق را دارند که مفاد این قرارداد را با اختیار و اراده خود تعیین نمایند. اما به صورت کلی، عموم مفاد قرارداد خدمات مسافرتی عبارت است از موضوع قرارداد، تعهدات آژانس و مشتری، مبلغ قرارداد، مدت قرارداد، شرایط فسخ قرارداد، شروط قرارداد، مرجع حل اختلاف و فورس ماژور.