سبوس برنج و شلتوک برنج پوسته‌ها و لایه‌های مختلف برنج هستند که بسیاری از افراد آن‌ها را با هم اشتباه می‌گیرند. تفاوت سبوس برنج و شلتوک برنج برای بسیاری از افراد مشخص نیست. برنج پس از برداشت دارای لایه‌های مختلفی است که برای رسیدن به دانه قابل مصرف، باید در فرآیندی جدا شوند. این لایه‌ها همان سبوس برنج و شلتوک برنج هستند.
🔶 آشنایی با شلتوک برنج و سبوس برنج 🔶
برنج پس از برداشت دارای ۳ لایه است. شلتوک برنج، سبوس برنج و دانه برنج. شلتوک برنج خارجی ترین لایه برنج است که معمولا کمتر از سایر بخش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعد از جداسازی شلتوک برنج، به پوسته قهوه‌‌ای رنگ برنج می‌رسیم که همان سبوس برنج است. سبوس برنج حاوی مواد مغذی و ویتامین‌های مختلف است و از نظر ارزش غذایی، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. بعد از جداسازی سبوس برنج، به درونی ترین لایه یعنی دانه سفید برنج می‌رسیم که معمولا همه ما آن را با نام برنج خام می‌شناسیم.
در برخی از موارد، سبوس قهوه‌‌ای رنگ برنج را جدا نمی کنند و این لایه با استفاده از حرارت، به دانه سفید رنگ برنج چسبانده می‌شود. با این روش برنج قهوه‌‌ای تولید می‌شود که از نظر مواد مغذی بسیار غنی تر از برنج سفید است.
🔶 مقایسه سبوس برنج و شلتوک برنج 🔶
شلتوک برنج خارجی ترین لایه برنج است و معمولا در معرض آسیب و آلودگی قرار دارد. همچنین این پوسته خارجی بسیار زبر است و به عنوان ماده خوراکی در غذاها مورد استفاده قرار نمی گیرد، اما در برخی از نانوایی‌ها و عطاری‌ها از شلتوک برنج استفاده می‌شود. اما در مقابل، سبوس برنج بسیار نرم و سرشار از مواد مغذی و ویتامین هاست. به همین دلیل از سبوس برنج (معمولا به صورت پودر) در پخت غذاهای مختلف بسیار استفاده می‌شود. بسیاری از افراد از سبوس برنج به دلیل خواص آن، به عنوان ماده‌‌ای دارویی و برای اهداف درمانی استفاده می‌کنند.
خواص سبوس برنج چیست؟
یکی از اصلی ترین خواص سبوس برنج، کاهش کلسترول خون و اثر مثبت آن در جلوگیری و درمان بیماری‌های مرتبط با چربی خون است. این خاصیت از وجود مقدار زیادی آنتی اکسیدان و فیبر در آن ناشی می‌شود.
با توجه به ویتامین‌های موجود در سبوس برنج، اثر آن در تقویت اعصاب نیز بسیار مورد توجه است. همچنین به دلیل دارا بودن فیبر، در درمان یبوست و برخی دیگر از مشکلات گوارشی نیز از سبوس برنج استفاده می‌شود. سازندگان مواد آرایشی و بهداشتی از سبوس برنج برای شادابی پوست صورت و بدن استفاده می‌کنند. از دیگر مزایای آن تقویت ریشه مو و جلوگیری از سفیدی مو است. وجود ویتامین‌های مختلف مانند B5 و B6 و مواد معدنی مانند منگنز و فسفر در سبوس برنج، در بهبود حافظه و عملکرد مغز و حافظه نقش زیادی دارند.
خواص شلتوک برنج چیست؟
شلتوک برنج نیز مانند سبوس برنج سرشار از مواد مغذی است، اما چون حالتی زبر و خشک دارد، به صورت خوراکی مصرف نمی شود. در عطاری‌ها و مراکز طب سنتی، شلتوک برنج به عنوان دمنوش برای بسیاری از بیماران تجویز می‌شود. از مهم ترین خواص شلتوک برنج، ملین و مسهل بودن آن است. همچنین دمنوش شلتوک برنج به عنوان کاهنده کلسترول خون نیز استفاده می‌شود. اما در همه این مصارف باید توجه شود که شلتوک برنج به صورت خوراکی قابل استفاده نیست و تنها به عنوان دمنوش قابل استفاده است. همچنین از پودر تهیه شده از شلتوک برنج برای تقویت پوست و بهبود شرایط مو نیز استفاده می‌شود.
