تهویه چیست ؟
تهویه در ساختمان های امروزی به فرآیندهای زیر در فضای داخل گفته می شود :
۱ . سرمایش
۲ . گرمایش
۳ . تنظیم رطوبت
۴ . و تامین هوای تازه با کنترل سرعت و جهت آن به
در واقع تهویه هوا شامل موارد بیشتری مانند موارد زیر می شود :
۵ . کنترل دقیق درجه حرارت
۶ . گردش مجدد هوا در ساختمان
۷ . تامین اکسیژن کافی
۸ . افزایش و یا کاهش رطوبت
۹ . کنترل دی اکسید کربن
۱۰ . و نیز حذف بو ، دود ، گرد و خاک ، باکتری های موجود در هوا و …
بر خلاف آنچه که از سیستم تهویه تصور می شود ، کنترل شرایط آب و هوایی داخل ساختمان و برآورده کردن نیازهای انسان و محیط و نزدیک تر کردن آن به شرایط ایده آل آسایش ، کاری بس دشوار بوده و طراحی مهندسی توسط مهندسان مجرب در زمینه تهویه مطبوع را می طلبد.
آنچه که مسئله طراحی و انتخاب بهترین سیستم را برای مکانی خاص مشکل می کند این است که علاوه بر شناسایی نیازهای اساسی هر مکان و اولویت بندی و تامین آنها بایستی سیستمی از میان ده ها گزینه انتخاب شود که هزینه های راه اندازی اولیه و جاری ، تعمیر و نگهداری و غیره نیز برای مالک توجیه اقتصادی داشته باشد.
در واقع طراحی این سیستم یکی از زیر شاخه های مکانیک بوده و اصول اساسی آن را ترمودینامیک ، مکانیک سیالات و انتقال حرارت شکل می دهد.
در زبان انگلیسی به طور خلاصه به فرآیند تهویه هوا HVAC گفته می شود که مخفف کلمات Heating Ventilation and Air Conditioning است.
تاسیسات تهویه هوا یکی از اساسی ترین نیازهای امروزی در هر مکانی مانند خانه های تک خانواده ، آپارتمان، هتل ، ساختمان اداری و تجاری ، صنایع و سوله های کوچک تا بسیار بزرگ ، بیمارستان ، مراکز حمل و نقل و … است.
در کل دو نوع تهویه طبیعی و تهویه مکانیکی وجود دارد. نوع مکانیکی نیز با توجه به پارامترهای مختلفی در طبقه بندی های گوناگون قرار می گیرد. از جمله عمده ترین طبقه بندی ها می توان به سیستم های واحدی (مجزا) و مرکزی اشاره کرد که با توجه به نیازهای هر مکان یکی از این سیستم ها بهترین گزینه محسوب شده و بعد از بازدید ، طراحی و انجام محاسبات می بایستی انتخاب گردد.
برخی از انواع سیستم های واحدی عبارتند از :
کولر تبخیری
کولر گازی
پکیج و …
برخی از سیستم های مرکزی عبارتند از :
۱ . دستگاه VRF
۲ . دستگاه GHP
۳ . سیستم موتورخانه ( چیلر ، دیگ آبگرم و ... )
۴ . داکت اسپلیت و غیره
از جمله عوامل مهم دیگر در انتخاب سیستم تهویه ، فراوانی نوع سوخت و انرژی موجود در منطقه است. برای مثال در مناطقی که گاز شهری نسبت به برق فراوانی بیشتری داشته و ارزان قیمت تر است ، سیستمی انتخاب می شود که منبع اصلی سوخت آن گاز شهری باشد.
بسیاری از فرآیندهای رطوبت زنی و رطوبت زدایی ، حذف بو ، دود ، گرد و خاک ، باکتری و … در واحدهایی به نام هواساز انجام می شود که به سیستم های تهویه مرکزی متصل می شوند.
در سیستم های مرکزی گرمایش و سرمایش محل مورد نظر با استفاده از آب گرم ، آب داغ ، بخار ، هوای گرم و یا مبرد و غیره و از طریق لوله کشی به پنل های داخلی مانند هواساز ، فن کویل و رادیاتور و … منتقل شده و در آنجا با روش های هدایت ، جابجایی و تشعشع با هوای محل مورد نظر تبادل حرارت صورت می گیرد.