انواع و کاربردهای رزین

رزین ماده ای متشکل از ترکیبات الی مصنوعی یا طبیعی می باشد که دارای ویسکوزیته بالا هستند. تفاوت رنگ رزین از زرد تا قهوه ای می باشد که اگر به صورت طبیعی به دست آمده باشد رزین شفاف است و قابیت اشتعال زایی بالایی دارد. همچنین رزین ماده ایست که دارای سختی و کدورت های متفاوت نیز می باشد. حلال رزین، حلال هایی الی مانند اتر می باشند که به خوبی در آن حل می شوند ولی در آب حل نمی شوند. تفاوت رزین طبیعی و مصنوعی در نوع ساخت و خواص شیمیایی آن ها می باشد. رزین مصنوعی در مقابل رزین طبیعی حالتی پایدارتر و یکنواخت تری دارد. رزین طبیعی، به صورت طبیعی از ترشحات درختانی همچون کاج و یا در اثر آسیب به پوست درختان در مواجهه با رعد و برق و باد و آتش سوزی و... به دست می آید. خشک شدن رزین ها به خودی خود صورت نمی گیرد و باید تحت شرایط خاص و ترکیب با مواد سفت کننده یا هاردنر و با رعایت اندازه گیری و نسبت دو ماده صورت گیرد.برای قابل استفاده و کاربردی شدن رزین باید روند پختن آن به درستی طی شود. رزین با قابلیت هایی از جمله انتقال استرس بین الیاف و بستن آن ها و محافظت مطلوب در برابر عوامل بیرونی، در حوزه هایی از جمله صنعت، معماری داخلی، صنایع دستی و هنرهای تجسمی و تزیینی، ساخت پلاستیک و چسب و جوهر، چاپ سه بعدی، پوششهای سطحی و رنگ و لاک کاربرد بسیار زیادی دارند.

رزین ماده ای است که هم به صورت طبیعی در طبیعت و روی تنه درختان و هم به صورت مصنوعی وجود دارد. رزین به روش های گوناگونی دسته بندی می شود که بستگی به ترکیب شیمیایی و موارد مورد مصرف آن دارد. همچنین کاربردهای زیادی در هنر و صنایع دستی و پلیمر و غیره دارد. بهترین رزین طبیعی یا گیاهی، رزینی ست که از شیره درخت کاج بدست آمده باشد و بوی بسیار تندی می دهد. رنگ این نوع رزین گیاهی از شفاف تا قهوه ای متغیر است و سختی و کدورت های متفاوتی دارند. برخی از رزین ها به شدت فرار هستند چون حاوی ترکیبات ناپایدار می باشند. تشخیص رزین گیاهی روی درختان باید بسیار با دقت صورت گیرد، زیرا برخی از انواع آنها حاوی هپتان می باشند که ماده ای بسیار خطرناک و هیدروکربنی قابل اشتعال و انفجار است. در اثر سفت شدن رزین گیاهی ماده ای معروف و زینتی به اسم کهربا به وجود می آید که اغلب به رنگ طلایی تیره که رنگ متعارف رزین گیاهی می باشد وجود دارد. کهربا در رنگ دیگری مانند آبی نیز وجود دارد که بسیار نادر می باشد. رزین های مصنوعی و پلیمری بر پایه میزان تاثیر پذیریشان از حرارت به دو گروه ترموست (گرما سخت) و ترموپلاست (گرما نرم) تقسیم می شوند.

رزین های اکریلیک، از ترکیباتی مانند اسید اکریلیک، متاکریلیک اسید یا سایر ترکیبات مرتبط به وجود می آید. آنها شفاف با استحکام کششی خوب هستند. این نوع رزین در برابر اشعه UV و ضربه مقاوم هستند. رزین اکریلیک یک ماده پلاستیکی و گرمازا است که از متداول ترین رزین های مورد استفاده در ساخت رنگ های محلول در آب می باشد. رزین اکریلیک یک لایه نازک و براق و ضد آب بر روی چوب به وجود می آورد. رزین اکریلیک 3 نوع می باشد که این سه نوع عبارتند از: ترموست، ترمو پلاست و لاتکس.از ویژگی های نوع لاتکس آن این است که یک لایه ی نازکی روی سطوح تشکیل می دهد که مانع نفوذ آب و رطوبت می باشد، اما هنگام تمیز کردن سطوح با بخار شوی مقاومت زیادی ندارند و سطوح به خوبی تمیز و شفاف می شوند. نوع ترموست رزین اکریلیک براقیت و محافظت بهتری نسبت به نوع ترمو پلاست آن دارد. همینطور در محلول قابل اسپری از درصد جامد بهتری برخوردار هستند و مقاومت شیمیایی بیشتری نسبت به ترموپلاست دارند. رزین اکریلیک ترموپلاست فاقد هرگونه گروه فعال می باشد و همچنین دارای وزن مولکولی نسبتا بالایی می باشند. رزین اکریلیک خاصیت الاستیکی بسیار بالایی دارد که الاستیک بالای آن باعث می شود بدون ایجاد ترک در لایه نازک رزین امکان همکشیدگی و واکشیدگی چوب وجود داشته باشد. از آنها برای پانل های ساختاری و تزئینی، چسب ها، الاستومرها، پوشش ها، تابلوها و کاشی های شفاف استفاده می شود.

رزین آلکیدی در ساخت رنگ روغن کاربرد بسیار زیادی دارد. این نوع رزین جزئی از خانواده رزین پلی استر می باشند. اما تفاوت آن با پلی استر در این است که پلی استر ها نیاز به پختن دارند اما رزین آلکیدی در معرض هوا خشک می شوند یا به اصطلاح هوا خشک هستند. این رزین از ترکیب و واکنش یک روغن و یک الکل چند عاملی و یک اسید چند عاملی یا انیدرید به وجود آمده است. آنها دارای مقاوت شیمیایی و خواص الکتریکی و حرارتی بسیار خوبی می باشند. اگر میزان روغن بکار رفته در ترکیب بیشتر باشد، این نوع رزین خاصیت روغنی پیدا می کند. این نوع رزین برای سازه های چوبی که در معرض آب و رطوبت می باشند، به دلیل ایجاد یک لایه مقاوم و ضد آب و با دوام بر روی سطح، بسیار مناسب می باشد. یکی از کاربردهای رزین آلکیدی در بازسازی چوب های قدیمی که رنگ شده اند می باشد. رزین های الکیدی کم هزینه هستند و به عنوان عایق های الکتریکی، قطعات الکترونیکی، پرکننده های بتونه و رنگ به کار گرفته می شوند.

رزین وینیل استر، رزینی از نوع ترموست می باشد که حاصل واکنش رزین اپوکسی با اسید کربوکسیلیک غیراشباع اتیلنی می باشد. این نوع رزین دارای خواص شیمیایی و مکانیکی بسیار مناسب و دارای مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و هیدرولیز می باشد. از این نوع رزین زمانی استفاده می شود که انعطاف پذیری لایه نازک رنگ در اولویت باشد.

رزین پلی استر از نوع رزین های مصنوعی می باشد که از ترکیب اسیدهای الی دو عاملی و الکل چند عاملی به وجود می آید. ماده اولیه معمول برای تولید پلی استر مالئیک انیدرید با دو گروه عاملی اسیدی می باشد. شکل اولیه رزین پلی استر مانند مایعی به غلظت مربا (بسیار انعطاف پذیر) می باشد که پس از ترکیب با هاردنر سخت و سفت می شود. حجم پلی استر پس از سفت شدن کم میشود زیرا هنگام سفت شدن و ترکیب با هاردنر مولکول ها به هم نزدیک شده و مقداری از مایع تبخیر می شود. این رزین بوی تند و زننده ای دارد و در برابر حرارت، مواد شیمیایی و شعله مقاومت عالی از خود نشان می دهند. برای نگهداری خوب از رزین پلی استر باید آن را در جای خنک و تاریک قرار دهید که در این صورت تا مدت زیادی قابل استفاده باشد. آنها معمولا کم هزینه هستند و برای ساخت و ساز، ورقه ورقه، تعمیر خودکار پرکننده ها، چوب اسکی، میله های ماهیگیری، اجزای هواپیما و کشتی، پوشش ها، لوازم تزئینی و بطری ها استفاده می شوند.

رزین های اپوکسی که پلی اپوکسیدها نیز نامیده می شوند، نوعی از پیش پلیمرها و پلیمرهای واکنش پذیر هستند که حاوی گروه های اپوکسید هستند. رزین اپوکسی ترکیبی از ماده رزینی و هاردنر می باشد. این نوع رزین کاربرد های زیادی دارد و در ترمیم، تقویت و مقاوم سازی سازه ها از جمله محصولات کامپوزیتی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین می توان از این نوع رزین در ساخت قالب های مستحکم استفاده نمود. رزین اپوکسی، مقاومت حرارتی و شیمیایی عالی و خاصیت چسبندگی بسیار بالایی را دارند. از رزین اپوکسی در تولید قطعات الکتریکی مانند ژنراتور ها در صنعت برق، به دلیل خاصیت عایق بودن الکتریکی بالایی که دارند، استفاده می شود. همچنین برای لمینت ها، چسب ها، کفپوش ها، آسترها، پروانه ها و پوشش های سطحی، اتصال قطعات در هواپیما سازی و صنعت هوا فضا مورد استفاده قرار می گیرد.

رزین های فنولیک نوعی رزین ترموست هستند. آنها مقاوم در برابر حرارت و ضربه هستند و همچنین در برابر خوردگی شیمیایی و نفوذ حرارت دارای مقاومت بالایی می باشند. این نوع از رزین به سادگی ماشین کاری می شوند. آنها برای اشباع رزین، لنت ترمز، اجزای الکتریکی، ورقه ورقه، چسب های سیمان، چسب های باند شده و قالب ها استفاده می شوند.

رزین های پلی کربنات ترموپلاستیک هایی هستند که عموماً از بیسفنول A و فسژن تولید می شوند. دارای ضریب شکست بالا، پایداری ابعادی الکتریکی و حرارتی، مقاومت در برابر لکه شدن و مقاومت در برابر فیلتراسیون هستند. آنها برای جایگزینی فلزات، کلاه ایمنی، لنزها، قطعات الکتریکی، فیلم عکاسی و عایق ها استفاده می شوند.

این نوع از رزین دارای یک گروه آمید به عنوان بخشی تکرار شونده از زنجیره های مولکولی خود می باشد. آنها به راحتی قالب گیری می شوند، قوی و مقاوم و سبک وزن هستند. رزین های پلی آمیدی دارای ضریب اصطکاک پایینی می باشند و همچنین در مقابل مواد شیمیایی و ساییدگی مقاومت دارند. رزین های پلی آمیدی برای بخیه، بسته بندی، بند ساعت، یاتاقان های بدون روغن کاری، الیاف، چرخ دنده ها، لاستیک ها، استفاده می شوند.

این نوع رزین ها، کوپلیمرهایی هستند که از اجزای پلی ال و ایزوسیانات تشکیل شده اند. رزین های پلی اورتان دارای خاصیت ارتجاعی فیلم می باشند و چسبندگی بالایی با زیرلایه ها دارند. همچنین این نوع رزین در ازدیاد طول و سختی تعادل خوبی دارند. از آنها برای چسب، الاستومر، عایق، و آسترهای فوم برای لباس استفاده می کنند.

رزین های سلیکونی، پایداری حرارتی و اکسیداتیو و انعطاف پذیری خوبی دارند، همچنین آبگریز نیز هستند. رزین های سیلیکونی لایه های سختی را به دلیل ساختار شبکه ای سه بعدی خود تشکیل می دهند. آنها برای لاستیک، ورقه ورقه ها، رزین های کپسول دار، کف زدا و کاربردهای مقاوم در برابر آب استفاده می شوند.

رایج ترین نوع رزین که سالانه حدود ۱۰۰ میلیون تن از آن را تولید میکنند، رزین های پلی اتیلن هستند. آنها دارای مقاومت شیمیایی بالا و انعطاف پذیری بالایی می باشند. آنها برای بسته بندی لمینت ها و فیلم ها، ظروف، عایق کابل، پوشش ها، اسباب بازی ها، قالب ها، آسترها و لوله ها استفاده می شوند.

رزین های پلی استایرن، پلیمرهای هیدروکربنی آروماتیک میباشند که از مونومر استایرن ساخته می شوند. آنها ارزان هستند و تولید آنها آسان است و در برابر اسیدها، قلیاها و نمک ها مقاومت عالی دارند. رزین های پلی استایرن نیز انعطاف پذیری و شفافیت خوبی دارند. آنها برای عایق، لوله ها، فوم ها، برج های خنک کننده، لاستیک، ابزارآلات خودرو و داشبورد استفاده می شوند.

رزین در صنایع مختلف کاربرد دارد. از جمله کاربرد های رزین در صنایع دستی و ساخت زیورالات و اکسسوری و انجام کارهای هنری، صنعت ساختمان سازی، ساخت کفپوش ها، ساخت رنگ، استفاده در صنعت خودروسازی و کشتی سازی و بهبود وضعیت سنگ ها و استفاده در صنعت سنگ می باشد.