محوطه سازی چیست؟
شاید در نگاه اول تصور این باشد که جدول بندی و مشخص کردن فضای سبز و راه ها تعریف مشخصی از محوطه سازی باشد، اما این چنین نیست و تمامی موارد بالا تنها اجزایی از عملیات پیچیده محوطه سازی می باشند .
بعنوان مثال در محوطه سازی یک شهرک مسکونی بایستی تمامی موارد و ضوابط مباحث مختلف مسکن و شهرسازی در کنار طراحی زیبا و چیدمان مناسب بکار برده شود که از این موارد می توان به جانمایی نقاط امن، فضا سازی های مناسب با جمعیت، و تراکم کلی فضا اشاره کرد.
بعنوان نمونه دیگر می توان به محوطه سازی ویلا و ساختمان اشاره کرد که در کشور ما در حال افزایش می باشد. در محوطه سازی ویلا، باغ ها و ساختمان بایستی به زیبایی در کنار ایمنی و استاندارد بودن آن توجه نمود.

در محوطه سازی ساختمان های مسکونی، ویلا و باغ بایستی موارد زیر را طبق نیازها و استانداردهای موجود اولویت بندی کرد:
ایمنی
دسترسی به فضای مسکونی و دیگر فضاها
چیدمان صحیح آیتم و المان های دکوراتیو در کنار یکدیگر
فضاسازی مناسب
استفاده از رنگ بندی های متناسب با فضا و در عین حال متناسب با دیگرالمان ها
داشتن زیبایی هر جزء از المان ها در فضا بصورت تکی
پیش بینی مسیر صحیح انشعابات و تاسیسات ساختمانی و نزدیکی آن ها به فضای مورد استفاده
ارزش گذاری به فضاهای محوطه ساختمان ها، موجب سرزندگی آن محل و ساختمان شده که این امر با کمک انواع پوشش گیاهی ، درخت و درختچه ها و همچنین با تعریف مسیر های عبوری باربیکیو، آبنما و… فضایی زنده و محلی برای گذران وقت ایجاد نمود.
استفاده از گیاهان و اقلامی همچون فلاورباکس ، واتروال، پرگولا، نیمکت، آلاچیق و … در محوطه ها می تواند علاوه بر زیبایی و تنوع در محوطه ساختمانی حس تعلق نسبت به محوطه را برای ساکنان ساختمان، ایجاد نماید.
حس مکان داشتن، منجر به جذابیت بیشتر این فضا و افزایش استفاده از آن می گردد. از عوامل و دلایل ایجاد این حس مکان، می توان جذاب بودن، سبز بودن، دعوت کننده بودن، داشتن فضاهای راحت برای نشستن و ایجاد حس تعامل و دوستی با دیگران را بر شمرد.
محوطه سازی شامل مراحل مختلفی است که ابتدا از مرحله ی بازدید و ملاقات اولیه با کارفرما شروع شده و می توان گفت تمام شدنی ندارد!چراکه محوطه سازی همواره توام با کاشت گیاهان و گونه های زینتی تکمیل میشود که گیاهان همواره نیاز به مراقبت ونگهداری دارند.
اصول محوطه سازی و طراحی فضای سبز
زندگی شهر نشینی و خانه های آپارتمانی کوچک با فضایی محدود بسیاری از ما انسان ها را افسرده و گوشه گیر کرده است .دور بودن از طبیعت زیبای خداوند و تنفس هوای پاک حاصل از وجود درختان سبز و فرح بخش نیاز ضروری را به یافتن راهی برای برقراری این ارتباط ایجاد کرده است .امروزه در خانه های آپارتمانی نهایت ذوق و سلیقه ای که در ایجاد ارتباط میان طبیعت و انسان به وجود می آید استفاده از گل ها و گیاهان آپارتمانی است که با وجود زیبایی منحصر به فردی که به خانه می بخشد نمی تواند جایگزین خوبی برای ساعاتی قدم زدن در فضای سبز باشد.ابتدا از زمینی که می خواهید در آن محوطه سازی را اجرا کنید نقشه ای را تهیه کنید و با دقت آن را رسم کنید.سپس برای بررسی ویژگی های محیطی از منطقه بازدید کنید .برای این منظور باید به مواردی چون زاویه تابش نور خورشید ، سایه ساختمان ها ، جهت وزش باد ، پوشانندگی دیوارها ، تاپ ترین و بدترین نقطه از نظر زیبایی ، زاویه ی دید از پنجره ها ، المان های خوب و بد و نیاز یا عدم نیاز ساختمان به خاک برداری و عملیات مهندسی توجه داشت .در قدم بعدی باید به امکاناتی که منطقه در اختیار شما قرار می دهد و نیاز ساکنین توجه کنید .برای این کار با اطرافیان منطقه مشورت کنید و نظرات خود را با هم به تبادل بگذارید .

ترسیم نقشه و انتخاب گل و گیاه برای محوطه
بعد از این که تمام بررسی های منطقه ای تمام شد و نیازمندی ها مشخص شد باید به ترسیم نقشه پرداخت .
نقشه ی ترسیمی باید تمامی راه های ارتباطی را نشان دهد و برای هر قسمتی جای مناسبی در نظر گرفته شود به گونه ای که مانع و سد راه هم نشوند .
برای این که طراحی مناسب سالمندان و کودکان باشد باید با کم ترین تعداد پله طراحی شود و یا از رمپ برای حل مشکل ارتفاع استفاده شود .
در انتخاب گیاهان توجه داشته باشید که با شرایط اقلیمی و آب و هوایی مناسب باشند و بهتر است از گیاهانی استفاده کنید که در 4 فصل مناسب باشند .
برای مناطق کم تردد و کم جمعیت به طراحی فضای سبز دقت بیش تری داشته باشید که نقطه ی کور و نا امن نسازید .
کاشت گیاهان را در نقاط نور گیر و روشن انجام دهید .
گیاهانی که در سایه بهتر می مانند را در آن نقاط قرار دهید و گیاهانی که نور کافی نیاز دارند زیر ساختمان که مانع جذب نور می باشد قرار ندهید .
در نظر گرفتن هزینه ها و زمان لازم برای محوطه سازی
برای برآورد قیمت با توجه به نقشه ی ترسیم شده و مالمان های مورد نیاز اقدام کنید .
دقت کنید برای طراحی محوطه و ایجاد فضای سبز با توجه به سلایقتان چه بودجه ای باید داشته باشید .
بودجه در اضافه کردن یا کم کردن برخی از المان ها تعیین کننده می باشد .
به هیچ عنوان قبل از بررسی های لازم و برنامه ریزی اصولی اقدام به خرید مصالح و احداث محوطه فضای سبز نکنید .
زمان لازم برای طرح نقشه هایتان را تخمین بزنید و با اطرافیانتان در میان بگذارید که چه مدت در این منطقه عملیات محوطه سازی اجرا می شود .
از همسایگان نیز برای ایجاد سر و صدا و مزاحمت های احتمالی عذر خواهی کنید .
سعی کنید شرایط لازم برای برقراری آرامش و کم ترین مزاحمت را فراهم کنید
نورپردازی محوطه ی خارجی خانه و فضای سبز
با نورپردازی قابلیت استفاده از محوطه ی فضای سبز در تمامی ساعات وجود خواهد داشت و امنیت و آرامش بیش تری را ایجاد خواهید کرد .
ابتدا نقاط نا امن و خطرناک را شناسایی کرده و منبع نور کافی را در آن نقطه تعبیه کنید .
اگر این موارد رعایت نشود ممکن است سلامت افرادی که از آن مکان و تاریکی شب عبور می کنند به خطر بیفتد .
مصالح لازم در محوطه سازی
در محوطه سازی خانه علاوه بر مصالح ساختمانی که مورد استفاده قرار می گیرد مواردی خاص و ویژه وجود دارند که زیبایی دو چندانی را به محوطه می بخشد .
از این قبیل می توان به نرده های چوبی ، سنگ های زینتی مخصوص محوطه سازی ، آبنما ، آلاچیق ، موزائیک ، گلدان ، چمن ، پل و … اشاره کرد .
انتخاب هر یک از این مصالح طبق سلیقه ، بودجه در نظر گرفته شده و فضای لازم می باشد .