بتن ریزی یکی از مهمترین مراحل ساخت و ساز در هر بنایی است و نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت؛ چرا که استحکام و مقاومت هر بنا در برابر حوادث مختلف، به پی‌ریزی درست آن مربوط است. بتن ریزی یکی از بخش‌هایی است که باید با دقت و اصولی در ساختن یک سازه اجرا شود تا دغدغه‌ای از بابت ایمنی ساختمان نداشته باشیم.
انواع بتن ریزی
وقتی صحبت از بتن ریزی می‌شود، انواع مختلفی وجود دارد که برای روش های خاصی استفاده می‌شوند. در این مقاله به معرفی روش های مختلف بتن ریزی خواهیم پرداخت در ادامه با ما همراه باشید.
بتن ساده
این ساده ترین شکل بتن است که از سیمان، ماسه و سنگدانه های مخلوط شده با هم تشکیل شده است. معمولاً برای عناصر غیر سازه ای مانند روسازی و کف استفاده می‌شود.
بتن آرمه
همانطور که از نام آن پیداست، این نوع بتن با میلگردهای فولادی یا شبکه ای تقویت می‌شود. این نوع بتن استحکام و دوام بیشتری را فراهم می‌کند و آن را برای اجزای سازه ای مانند تیرها، ستون ها و دال ها مناسب می‌کند.
بتن پیش تنیده
در بتن پیش تنیده، مفتول ها یا رشته های فولادی با مقاومت بالا قبل از ریختن مخلوط بتن کشش می‌شوند. این نوع بتن به مقابله با نیروهای خارجی در هنگام بارگذاری کمک می‌کند و مقاومت آن را در برابر ترک افزایش می‌دهد.
شاتکریت
شاتکریت که به عنوان بتن پاششی نیز شناخته می‌شود، مخلوطی از سیمان، سنگدانه ها، آب و گاهی اوقات مواد افزودنی است که با استفاده از هوای فشرده به صورت پنوماتیک بر روی سطوح پخش می‌شود.
بتن خود متراکم (SCC)
SCC نیاز به تراکم مکانیکی را با جریان آسان به شکل های پیچیده تحت وزن خود بدون جداسازی را از بین می‌برد. کارایی بالای آن، آن را برای مناطق تقویتی شلوغ که در آن روش های قدیمی ممکن است مشکل داشته باشند، ایده آل می‌کند.
هر نوع بتن ریزی دارای ویژگی های منحصر به فرد خود است که آن را برای کاربردهای خاص در پروژه های ساختمانی مناسب می‌کند.
مهمترین اقدامات قبل از شروع فرآیند بتن ریزی
قبل از شروع فرآیند بتن ریزی، چندین اقدام حیاتی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. این مراحل تضمین می‌کند که نتیجه نهایی با کیفیت و دوام بالا خواهد بود.
ارزیابی شرایط سایت قبل از شروع هر کار بتنی ضروری است. این شامل بررسی هرگونه تاسیسات زیرزمینی یا موانعی است که ممکن است در فرآیند ریختن تداخل ایجاد کند. علاوه بر این، ارزیابی شرایط خاک می‌تواند به تعیین اینکه آیا آمادگی خاصی نیاز است یا خیر کمک کند.
در مرحله بعد، نصب قالب مناسب برای دستیابی به شکل و ابعاد مطلوب سازه بتنی ضروری است. قالب ها باید محکم باشند تا از جابجایی در حین ریختن و سفت شدن بتن جلوگیری شود.
یکی دیگر از اقدامات مهم، اطمینان از قرار دادن آرماتور مناسب در داخل بتن است. میلگردهای تقویت کننده یا مش استحکام و پایداری بیشتری را برای تحمل بارهای مختلف در طول زمان فراهم می‌کند.
اختلاط صحیح مواد را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. نسبت های دقیق سیمان، سنگدانه ها، آب و مواد افزودنی باید برای دستیابی به یک مخلوط منسجم و قوی استفاده شود.
اقدامات احتیاطی ایمنی همیشه باید قبل از شروع هر پروژه ساختمانی با بتن در اولویت قرار گیرد. این کار شامل پوشیدن تجهیزات محافظ شخصی (PPE)، اجرای سیستم های حفاظت از سقوط هنگام کار در ارتفاع، و پیروی از پروتکل‌های تعیین‌شده برای جابجایی تجهیزات و ابزار است.
مراحل ساخت بتن ریزی
یک: آماده کردن بتن
قبل از شروع بتن ریزی باید نسبت به کیفیت بتن مورد استفاده برای سازه توجه داشت و از مناسب بودن آن مطمئن شد. مواد سازنده بتن را باید با درصد دقیق ترکیب کرد تا بتن بعدا دچار مشکل نگردد. کم یا زیاد بودن هر یک از مواد تشکیل دهنده بتن می تواند باعث ایجاد مشکلات زیادی برای سازندگان شود و ایمنی ساختمان را زیر سوال ببرد. بتن از موادی چون شن و ماسه، سیمان، سنگ آهک، آب و دیگر مواد شیمیایی تشکیل می شود. سه چهارم بتن را سنگ دانه ها تشکیل می دهند و یک چهارم باقی مانده را آب در بر می گیرد. نحوه ترکیب این مواد با هم یک عمل تخصصی می باشد و بایستی با دانش و مهارت کافی انجام شود.
در طی چند سال گذشته، به کار بردن بتن آماده خیلی باب شده است. مزیت استفاده از این نوع بتن این است که دیگر نیازی به ترکیب مواد و آماده کردن بتن در محل ساختمان نیست و از هد رفتن مواد اولیه نیز جلوگیری می شود. بتن آماده، همان طور که از اسمش می توان فهمید، به بتنی گفته می شود که در کارخانه ها تولید می شود و سپس به محل ساخت و ساز انتقال داده می شود. معمولا برای منتقل کردن از کارخانه به محل ساختمان از کامیون های مخصوص یا بونکر بتن بهره گرفته می شود. کامیون مخلوط کن بتن روی کیفیت بتن آماده تاثیرگذار است.
دو: آرماتور بندی و قالب بندی
یکی دیگر از مراحلی که باید قبل از بتن ریزی انجام شود، آرماتور بندی و قالب بندی است. در فونداسیون ساختمان، مهندس سازه با در نظر گرفتن تعداد طبقات، محاسبه بار وارده بر پی، کیفیت زمین و عوامل دیگر، تعداد آرماتورها و سایر آن ها را جهت انجام آرماتور بندی تعیین می کند. این قسمت کار را باید مهندس هایی انجام دهند که ناظر پروژه هستند. مهندسین با محاسبات مورد نیاز، عرض آرماتورها یا همان میلگردها را تعیین می کنند. در اطراف میلگردها فضای کمی حفظ می شود که مربوط به قرارگیری قالب های بتن ریزی است.
به غیر ای پی ساختمان، سقف ها و ستون ها نیز نیازمند قالب بندی و آرماتور بندی هستند. قبل این که به بتن ریزی سقف پرداخته شود، آرماتور بندی تیرچه و بلوک صورت می گیرد. در اجرای سازه های بتنی برای سقف، تیرچه به کار برده می شود و وسط تیرچه ها با بلوک یا یونولیت پر می شود. این مواد به عنوان عایق حرارتی شناخته می شوند و از لحاظ مهندسی مورد تایید هستند. میلگردها در چهار سمت تیرچه ها جای می گیرند و پس از این که آرماتور بندی به طور کامل انجام شد، قالب ها کار گذاشته می شوند و زیر تیرچه ها شمع گذاشته می شود. شمع ها باعث ایجاد سطح اتکا می گردند تا سقف ریزش نکند.
سه: بتن ریزی
پس از این که مراحل قالب گذاری و آرماتور بندی انجام شد، بتن در قسمت های مخصوص خود ریخته می شود. از آن جایی که در فونداسیون ساختمان به مقدار زیادی بتن احتیاج است، از روش های گوناگونی جهت منتقل کردن بتن استفاده می شود. از جمله این روش ها می توان به استفاده از دستگاه مونوریل، سیستم آسانسوری یا پمپ کردن بتن اشاره کرد.
سقف ساختمان در مقایسه با فونداسیون به مقدار کم تری بتن نیاز دارد. برای انتقال بتن به سقف از روش های ذکر شده استفاده می شود. بتن ریزی سقف باستی حتما طی یک مرحله صورت گیرد و نباید در انجام آن هیچ تاخیری ایجاد گردد، زیرا سقف ساختمان باید یکپارچه باشد و هیپ ترک و ایرادی نباید در آن وجود داشته باشد. بتن ریزی در ستون ها نیز به شکل دستی یا با روش پمپ کردن بتن صورت می گیرد.