پرلیت (perlite) نوعی سنگ آتشفشانی بینظم، غیر متبلور و بیشکل با فرمول شیمیایی SiO۲ است که در ساختار آن آب فراوانی وجود دارد. آلومینیوم، سدیم، کلسیم، پتاسیم، منگنز و آهن از دیگر عناصر تشکیل دهنده پرلیت است. معادن مختلف این ماده در سراسر دنیا وجود داشته
موارد مصرف پرلیت
پرلیت مناسب مصرف در صنایع ساختمان، کشاورزی، غذایی، پتروشیمی، نسوز، دام وطیور، آب و فاضلاب، سرامیک، عایق کاری، دربهای ساختمانی، دکوراسیون و… باشد.
از پرلیت در باغبانی به عنوان بستر کاشت به ویژه در کشت هیدروپونیک استفاده میشود و ترکیب آن با خاک و سایر بسترهای کاشت مانند کوکوپیت، ورمی کولایت و … به بهبود ویژگیهای بستر برای گیاه کمک میکند.
برای استفاده از پرلیت در باغبانی و کشاورزی پرلیت استخراج شده را حرارت میدهند که همین کار باعث میشود مقدار کم آب موجود در پرلیت منبسط شود و دانههای پرلیت مانند پاپ کورن بترکد و ۱۳ بار از فرم اولیهاش بزرگتر شود! در نتیجه پرلیتی که حاصل میشود بسیار سبک است و چگالی پایینی دارد و مانند سنگی است که از پنبه ساخته شده باشد.
مهمترین مزایای استفاده از پرلیت در کشاورزی و باغبانی به طور خلاصه عبارتند از:
۱ – اصلاح سیستم هوادهی و آبدهی خاک
پرلیت چگالی بسیار کمی دارد و ترکیب آن به خاک به ویژه خاکهای دارای بافت سنگین به سبکتر شدن بافت خاک کمک شایانی میکند و در نتیجه باعث افزایش تخلخل خاک و به تبع آن بهبود تهویه و آبدهی خاک میشود.
۲ – افزایش قدرت نگهداری آب و مواد غذایی و تغذیه مداوم گیاه
خاک پرلیت قادر است عناصر غذایی را در سطح خود جذب و به مرور برای ریشه گیاه آزاد کند. در نتیجه استفاده از آن در انواع خاک گلدانی به بهبود وضعیت تغذیه گیاه کمک میکند و در مصرف کود و محلول غذایی در باغبانی و کشاورزی صرفهجویی میشود.
۳ – PH خنثی و عدم اختلال در رشد طبیعی گیاه
پرلیت دارای PH خنثی (۵/۷-۵/۶) است و در بیشتر محیطهای طبیعی غیرمحلول است. از این رو تغییر قابل ملاحظهای در قلیائیت یا اسیدیته محیط کشت ایجاد نکرده و هیچ گونه خللی برای رشد گیاهان ندارد. علاوه بر این اضافه کردن پرلیت به خاک و بسترهای کاشت هیدروپونیک باعت متعادل کردن PH اسیدی یا قلیایی بستر کشت میشود. در محدوده این PH جذب عناصر غذایی به حداکثر میرسد و در نتیجه وضعیت تغذیه گیاه نیز بهتر میگردد.
۴. عدم ایجاد تغییر ناگهانی در دمای خاک
پرلیت به دلیل اینکه عایق گرماست از نوسانات دمایی خاک پیشگیری میکند و از این رو در کنترل سرمازدگی ریشه گیاهان موثر است.
۵. پیشگیری از اثرات منفی علفهای هرز و حشرات موذی
خاک پرلیت عاری از هرگونه آفت و عوامل بیماریزاست وخاصیتی شبیه به علفکشها دارد.
۶. عدم ایجاد اختلال در ساختمان خاک
فرمول شیمیایی پرلیت اکسید سیلیسیم است که همان ماده اصلی تشکیل دهنده خاک است و ترکیبی مشابه ترکیب شیمیایی مواد تشکیل دهنده خاک دارد. از این رو اضافه کردن آن به خاک تغییری در خصوصیات خاک نداده و آسیبی به محیط زیست نمیزند.
۷. صرفه جویی در مصرف آب
یکی از مهمترین مزایای استفاده از خاک پرلیت در کشاورزی صرفه جویی در مصرف آب است. همانطور که میدانید بحران کم آبی در کشور ما در حال گسترش است و متاسفانه بخش عظیمی از منابع آبی در کشاورزی استفاده میشود. کاربرد پرلیت و اضافه کردن آن به خاک به دلیل افزایش قدرت نگهداشت آب تاثیر بسزایی در کاهش میزان آب مصرف در کشاورزی خواهد داشت. تحقیقات نشان داده است، با استفاده از پرلیت در بخش کشاورزی و فضای سبز تا ۸۰ درصد به حل بحران کم آبی کمک میشود.
۸. صرفه اقتصادی
با اضافه کردن پرلیت به خاک بازده اقتصادی و عملکرد کشاورزی افزایش خواهد یافت. همه متخصصان این رشته آگاهند بهبود خصوصیات خاک یکی از هزینهبرترین بخشهای کشاورزی است واستفاده از پرلیت به کاهش این هزینهها کمک میکند. همچنین پرلیت برخلاف مواد آلی، پوسیده نخواهد شد و خواص مثبت خود را برای مدتهای طولانی در خاک حفظ میکند.