ورق فولادی از انواع ورق‌های فلزی است که به منظور اهداف ساختاری و زیبایی بسیاری استفاده می‌شود. ورق‌ها محصول نورد مسطح هستند و به صورت سیم پیچ پیچانده می‌شوند تا هم
حجم کمتری اشغال کنند و هم حمل و نقل آنها آسان باشد.
ورق فلزی در صنعت خودرو و ساخت و ساز لوازم خانگی کاربرد بسیاری دارد. همچنین در صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان سازی و نیز برای تعمیر و نگهداری آن از ورق فلزی استفاده
می‌شود. در این مقاله به برخی از رایج‌ترین موارد استفاده از ورق فلزی و انواع آن پرداخته خواهد شد.
این ورق‌ها بر اساس نحوه‌ی فرآیند ساخت و نوع مواد و آلیاژهای مصرفی دسته بندی می‌شوند که هر کدام در بخشی از تولید و صنعت به کار برده می‌شود. در بین ورق‌های تولید شده در بازار
آهن آلات، ورق گرم از طریق غلتک و در دمای زیاد ساخته می‌شود و دارای مقاومت زیادی است. با انجام یک مرحله اسید شویی روی ورق گرم، ورق سرد تولید می‌شود.
ورق فلزی چیست؟
بسیاری از فلزات و آلیاژهای مختلف وجود دارد که به شکل ورق در می‌آیند و در ساخت قطعات به کار برده می‌شوند. ضخامت ورق فلزی در حدود 8 الی 15 میلی متر می‌باشد که از نورد گرم و
سرد تولید می‌شود. ورق از شمش آهن ساخته شده و آلومینیوم، فولاد، فولاد ضد زنگ، فولاد گالوانیزه، مس، قلع، نیکل، تیتانیوم، برنج و برنز فلزات مختلفی هستند که برای ساخت ورق فلزی
استفاده می‌کنند.
موارد استفاده از ورق فلز و کاربری آنها بسته به نوع فلز، متفاوت خواهد بود. در واقع نوع مواد تعیین می‌کند تا از کدام ورق استفاده شود. نکاتی که باید در انتخاب نوع ورق به آن دقت کرد
شامل شکل پذیری، قابلیت جوش پذیری، مقاومت، وزن و هزینه می‌باشد. در ادامه راجب متداول ترین مواد موجود در ساخت ورق بحث خواهد شد.
ورق فولادی به عنوان یک محصول پر کاربرد در بین مصالح تولیدی فولاد شناخته شده است. از آن برای ساخت سقف‌های شیروانی، ساخت لوازم و تجهیزات فلزی، در کف سازی، ماشین
سازی، کشتی سازی، ساخت آبرو و کانال کولرها و کاربری‌های متفاوت استفاده می‌شود.
ورق فولاد کربنی
در مواردی که مشکل خوردگی نگران کننده نباشد و یا در صورت ساخت پوششی جهت محافظت از فولاد در برابر عناصر خورنده از ورق کربنی استفاده می‌شود. در هر زمینه از بدنه ماشین تا
تابلو علایم رانندگی کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع ورق در مقایسه با مس و آلومینیوم از مقاومت کششی بالایی برخوردار است و مقرون به صرفه تر است.
ورق فولاد گالوانیزه
نوعی ورق فولادی کربنی است که طی فرآیند گالوانیزه توسط اکسید روی، سطح خارجی فولاد پوشانده شده و از زنگ زدگی محافظت می‌شود. از فولاد گالوانیزه اغلب در قطعات خودرو، لوازم و
سازه‌هایی که در معرض آب قرار دارند، در تجهیزات گلخانه‌ای، لوله‌های آبیاری و شناورهای دریایی استفاده می‌شود.
ورق فولاد ضد زنگ
این نوع ورق فولادی به دلیل داشتن عناصر آلیاژی اضافی معمولا گران‌تر از فولاد گالوانیزه یا فولاد کربنی است. با این حال این عناصر آلیاژی باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی در ورق
فولاد ضد زنگ می‌شوند. این توانایی مقاومت در برابر خوردگی باعث می‌شود در کاربری‌های مهم مانند ساخت سازه‌ها، موتور فضاپیما، شناورهای دریایی، تجهیزات پزشکی و تجهیزات حمل و
نقل مواد غذایی به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد. از ورق فولادی ضد زنگ به دلیل زیبایی در تابلو و لوازم دکوری منزل نیز استفاده می‌شود.
فولاد ضد زنگ آستنیتی غیر مغناطیسی
این فولاد حاوی مقادیر زیادی از کروم و نیکل و مقدار کمی از کربن است. این عناصر با شکل پذیری مناسب و مقاومت در برابر خوردگی شناخته شده‌اند. این نوع فولاد بیشترین کاربرد را در
فولاد ضد زنگ دارد.
فریتیک فولاد ضد زنگ مغناطیسی است که قابل آتش سوزی نیست و حاوی 1 الی 30 درصد کروم و مقدار ناچیزی نیکل است و در مواردی فاقد آن می‌باشد. از این فولاد بیشتر برای مصارف
غیر سازه‌ای استفاده می‌شود اما در تجهیزات دریایی که نیاز به مقاومت در برابر خوردگی زیاد می‌باشد کاربرد فراوانی دارد.
فولاد مارتنزیتی گروهی از فولادهای کروم دار است که به طور معمول فاقد نیکل است. این گرید از فولاد هم در برابر خوردگی مقاوم می‌باشد و هم در مقابل حرارت، سختی و مقاومت لازم را
دارد.
ورق آلومینیوم
از انواع چگالی‌های مربوط به فولاد است اما وزن آن سبک‌تر از ورق فولادی می‌باشد. همچنین در برابر خوردگی کاملا مقاوم است. به همین علت سبک بودن و مقاومت در برابر خوردگی در
بخش‌های تولیدی محبوبیت زیادی دارد. همچنین رسانای خوبی برای برق و گرما است و اغلب در خطوط انتقال یا شبکه برق استفاده می‌شود. ترکیب وزن سبک و مقاوم بودن در برابر
خوردگی، ورق آلومینیوم را به گزینه‌ای مناسب برای استفاده تبدیل کرده است. از این ورق در ساخت ظروف پخت و پز نیز استفاده می‌شود.
ورق مسی
مس به دلیل رسانایی الکتریکی، دکوراتیو بودن و انعطاف پذیر بودن مشهور است. این ورق در تجهیزاتی به کار برده می‌شود که برق باید به راحتی به قطعه کار منتقل شود مثل برخی تجهیزات
جوشکاری مقاومتی و یا انواع خاصی از سیستم‌های باتری. به دلیل انعطاف پذیری و زیبایی بصری معمولا در کارهای هنری و دکوراسیون منزل به کار می‌رود.
ورق شیروانی
از انواع ورق‌های پرکاربرد می‌توان به ورق شیروانی اشاره کرد که در واقع همان ورق گالوانیزه می‌باشد که رنگ کاری شده است و در طرح‌های مختلف مثل ورق ذوزنقه‌ای، کرکره‌ای، سینوسی،
شادولاین و ورق سفال به بازار عرضه می‌شود. این نوع ورق علاوه بر ظاهر زیبا، سبک وزن است و از لحاظ قیمتی مقرون به صرفه است.
از ورق شیروانی به علت نصب سریع و راحت همچنین مقاوم بودن در برابر خوردگی و زنگ زدگی در سقف‌های مناطق بارانی به راحتی استفاده می‌شود. این نوع سقف در کمترین زمان ممکن
اجرا می‌شود. ورق سیاه، ورق روغنی و ورق رنگی از دیگر انواع ورق‌های فولادی می‌باشد.
برشکاری ورق
جهت برش ورق فولادی به صورت مکانیکی از انواع قیچی‌های اهرمی، ماشینی و دستی استفاده می‌شود. توسط این قیچی‌های مکانیکی می‌توان انواع ورق، شمش و میله‌ها را برید. این
فرآیند بدون براده ریزی آهن اتفاق می‌افتد.
عملیات پانچینگ بر روی ورق خام فلزی انجام می‌گیرد. فرآیند سوراخکاری نیز که یکی از روش‌های برش است توسط سوراخ‌های ریز و نزیک به هم در یک قطعه فلزی پانچ می‌شود. ساده‌ترین
نمونه برای ورق فلزی سوراخ دار، رنده می‌باشد.
ورق‌های فلزی توسط پرچ، جوش، پیچ و مهره و اشپیل‌ها به هم یا به المان‌های دیگر مونتاژ و متصل می‌شوند. از متداول‌ترین روش‌های جوشکاری می‌توان به جوش پرسی و جوش مقاومتی
اشاره کرد.
در جوشکاری مقاومتی در محل مورد نظر، دو قطعه فلز روی هم قرار داده شده و از محل اتصال آنها جوشکاری انجام می‌شود. این عملیات با توجه به ضخامت ورق‌ها انجام می‌گیرد. تجهیزات
و دستگاه جوشکاری مقاومتی با جریان متناوب کار می‌کند.
جمع بندی
ورق فولادی از تولیدات ورق فلزی می‌باشد که در انواع مختلف تولید و به بازار ارائه می‌شود. هر کدام از انواع ورق کاربرد مخصوص خود را در صنعت ساخت و ساز و تهیه لوازم و تجهیزات
دارد. در این مقاله به انواع ورق‌های فلزی تولید شده از روش نورد سرد و گرم پرداخته شد.