ترجمه یک هنر ارزشمند است چرا که تنها به واسطه این مهارت می توان کلمات درزبان های مختلف را سر و سامان داد و با حفظ مفهوم اصلی، متن را به زبانی دیگر برگرداند. این هنر پل بزرگی برای ارتباط افراد مختلف در دنیاست تا ارتباط های فردی، تجاری و بین المللی انسان ها در دنیا روز به روز بهتر شود. در این بین هنرمند اصلی فرایند ترجمه، مترجم هایی هستند که با استفاده از دانش تخصصی خود شبیه یک هنرمند چیره دست متن را به زبان مورد نظر ترجمه می کنند. یک مترجم حرفه ای در ترجمه تخصصی خود از واژگان و اصطلاحات تخصصیآن رشته استفاده می نماید. در صورتی که از کلمات و اصطلاحات غیرتخصصی برایترجمه متن مورد نظر استفاده کند؛ ترجمه از حالت حرفه ای خارج می شود و ممکن است پیام اصلی متن نیز به درستی به زبان مقصد انتقال پیدا نکند. در هر رشته نشانه ها، نمادها و علائم اختصاری خاصی وجود دارند که معنای آن ها با رشته های دیگر متفاوت است و از این جهت، تنها شخصی آشنا به رشته مورد نظر می تواند آن ها را به درستی درک و ترجمه نماید. در ترجمه اصطلاحات و عبارات تخصصی، معمولا هنگامی که معادلی برای آن در زبان مقصد وجود نداشته باشد، مترجم نمی تواند از ترجمه کلمه به کلمه استفاده کند و ممکن است برای بیان مفهوم آن از چند کلمه، یک یا چند عبارت یا چند جمله استفاده نماید. ترجمه تخصصی چیزی فراتر از انتقال معانی از زبانی به زبان دیگر است و دانش تخصصی نیاز دارد. اگر ترجمه کننده متن تخصصی به اندازه مخاطب متن ترجمه شده از دانش تخصصی برخوردار نباشد نمی تواند مفهوم متن را به درستی به خواننده انتقال دهد. بنابراین مهارت تخصصی مترجم در ترجمه تخصصی اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین یک مترجم خوب باید دارای یک سری ویژگی ها و مهارت هایی باشد که مهمترین آنها عبارتند از:
تسلط کامل به زبان مبدأ و مقصد
داشتن تسلط کامل به هر دو زبان مبدأ و مقصد و آشنایی با دامنه وسیع لغات و واژگان و نحوه نگارش جملات آنها یکی از مهمترین و ابتدایی‌ترین مهارت‌های لازم و ضروری در ترجمه تخصصی متون است که مترجم باید از دانش و معلومات کافی در خصوص واژگان، دستور زبان، اصطلاحات، صنایع ادبی و استعاری و مهارت‌های گرامری و مفاهیم هر دو زبان مبدأ و مقصد برخوردار باشد تا بتواند مضمون و معنی متن موردنظر را بفهمد و آن را با تسلط کامل و کاملاً روان و قابل‌فهم به زبان مقصد ترجمه کند.
تسلط به اصطلاحات خاص
گاهی متنی که باید ترجمه شود یک متن کاملاً تخصصی است و به یک مترجم متخصص در موضوع مربوطه نیاز هست. هیچ مترجمی نمی‌تواند ادعا کند که در تمام زمینه‌های علمی مهارت و تخصص دارد؛ بنابراین یک مترجم خوب باید دانش و توانایی لازم برای تفسیر و برگرداندن عبارات و اصطلاحات خاص را داشته باشد. گاهی از یک اصطلاح، ضرب‌المثل، معنای مجازی و کنایی یا تعبیر علمی بامعنای خاص در یک متن استفاده می‌شود که مترجم باید آنها را با دانش خود درک کرده و به معادل مناسب خود در زبان مقصد ترجمه نماید. همچنین برای اصطلاحات یا مفاهیم ناآشنا به فرهنگ لغات، واژه‌نامه‌ها و کتاب‌های مرجع به‌روز دسترسی داشته باشد و از آنها برای تحویل ترجمه دقیق و سریع استفاده کند.
آشنایی با موضوع مورد ترجمه
موضوع هر متن بسته به میزان تحصیلات و میزان تخصص و زمینه کاری هر نویسنده متفاوت است. هر یک از موضوعات علمی در زمینه‌های مختلف دارای واژگان و اصطلاحات مخصوص به خود هستند. مترجم خوب در صورت نداشتن آگاهی در این زمینه، متن زبان مبدأ را دچار انحراف کرده و ترجمه‌ای غیر روان، نامفهوم و با واژگان و اصطلاحات نادرست در زبان مقصد ارائه خواهد کرد.
انجام ترجمه به‌صورت روان و سلیس
ترجمه تخصصی متون ازجمله ترجمه‌هایی است که حتماً باید به‌صورت روان، صریح و سلیس انجام شود. درصورتی‌که ترجمه آن روان نباشد امکان اینکه متن و مقاله موردنظر اعتبار و ارزش خود را از دست دهد وجود دارد.
حفظ یکپارچگی متن
متون تخصصی و بخش‌های مرتبط با آن باید به‌صورت مرحله‌ای و با ترتیب نوشته شود تا مخاطب و خواننده آن دچار ابهام و سردرگمی نشود. بدین ترتیب حفظ یکپارچگی و یکدستی در نگارش متون و ترجمه آن نیز یکی از مهمترین مهارت‌ها در ترجمه می‌باشد که یک مترجم خوب باید این توانایی و ویژگی را داشته باشد.
امانت‌داری و بی‌طرفی
مترجم متخصص و امانت‌دار، اصل امانت در انتقال مطلب را رعایت می‌کند. مترجم خوب موظف است منظور یا مفهوم را بدون اعمال محدودیت یا انحراف از موضوع بیان نماید؛ یعنی سلیقه شخصی خود را اعمال نمی‌کند و مفهوم را به‌طور کامل انتقال می‌دهد. همچنین متون و مقالات علمی نتیجه سال‌ها تحقیق و پژوهش محقق می‌باشند و می‌دانیم که برای جهانی‌شدن و داشتن اعتبار علمی، ترجمه مقاله امری غیرقابل‌انکار است. بنابراین اگر محتوای یک مقاله قبل از ترجمه و انتشار در مجلات بین‌المللی به دست دیگران برسد، برای محقق و نویسنده اعتباری به همراه نداشته و زحمات وی به هدر می‌رود. یک مترجم خوب هرگز اطلاعات علمی را در معرض دید و سوءاستفاده احتمالی قرار نمی‌دهد.
درک فرهنگ مبدأ و هدف
یک مترجم خوب باید درک و شناخت کاملی از هر دو فرهنگ مبدأ و مقصد داشته باشد تا معنی دقیق پیغام‌های غیرگفتاری را به‌درستی انتقال دهد. درستی معنی، لازمه یک ترجمه‌ی باکیفیت است. این معنی گاهی اوقات بین سطرهای یک متن پنهان است و مترجم خوب باید قادر به برقراری ارتباط بین فرهنگ مبدأ و مقصد باشد.
آشنایی با زمینه تخصصی
مترجمی که متن تخصصی را ترجمه می‌کند باید حتماً فارغ‌التحصیل رشته دانشگاهی موردنظر باشد و یا آشنایی مناسبی با زمینه تحقیقاتی متن داشته باشد تا بتواند معنی و مفهوم متن اصلی را فهمیده و آن را به زبان مقصد ترجمه کند. بنابراین یکی از الزامات در ترجمه متون تخصصی، اختصاص مترجم متخصص و هم رشته با متن موردنظر می‌باشد.
آشنایی با لغات جدید متن و امکان جستجوی معانی آنها
مترجم توانا قدرت تلفیق و بازسازی جملات و عبارات به زبانی رسا را دارد؛ یعنی توانایی بازسازی ساختار جملات و مفاهیمی را دارد که ساختار آنها با ترجمه تحت‌اللفظی به هم می‌ریزد. با توجه به اینکه محتوا و مطالب در متون تخصصی دارای جنبه نوآوری و خلاقیت می‌باشند بنابراین بسیار طبیعی است که محتوای آنها نیز مملو از کلمات و لغات اختصاری مخصوص باشد؛ بنابراین مترجم متون تخصصی باید علاوه بر آشنایی با لغات و کلمات اختصاری، توانایی جستجو در اینترنت و یافتن معنی و مفهوم صحیح آنها را داشته باشد.
ترجمه بدون کاهش اعتبار علمی متون
متون و مقالات تخصصی نوشته‌هایی هستند که علاوه بر داشتن بار معنایی مناسب، باید ازلحاظ علمی نیز معتبر و مناسب باشند و تمام استنباط‌ها و نتایج آنها باید با استناد به قوانین علمی موجود و تثبیت‌شده نوشته شوند. چنانچه در حین ترجمه متون تخصصی به این نکته توجه نشود و بار علمی متن و مقاله در حین ترجمه کاهش پیدا کند، اعتبار و ارزش علمی آن نیز کاهش پیدا می‌کند.
