بلبرینگ یکی از قطعات اصلی و مهم در بسیاری از ماشینآلات و دستگاههای مورد استفاده در صنایع مختلف است. بلبرینگ از اصطلاح انگلیسی Ball Bearing گرفته شده که به معنای حمل بار و تحمل نیرو در ساچمههای غلتان است. این کلمه در واقع به معنای توپهای حامل است که به عنوان یاتاقان یا چرخدنده چرخشی یا توپی شناخته میشود.
استفاده از بلبرینگ در تمامی وسایلی که میچرخند مانند صندلیهای چرخان، به منظور جلوگیری از ایجاد اصطکاک و ساییده شدن سطح در حال چرخیدن به کار گرفته میشود. به عنوان مثال در صنعت خودروسازی، وجود بلبرینگ به حرکت و چرخش اجسام سنگین مانند چرخهای اتومبیل کمک میکند. بلبرینگها با هدف گردش اجسام سنگین در کنار یکدیگر و جلوگیری از ساییدگی آنها با کاهش اصطکاک تولید میشوند و یکی از مهمترین اختراعات بشر به شمار میروند. اگر بلبرینگها وجود نداشتند، لوازم مورد استفاده در صورت چرخیدن و ایجاد اصطکاک و سایش دچار فرسودگی شده و نیاز به تعویض زودهنگام داشتند. البته باید دقت کنید که باید نمونههای اصل این محصول را تهیه کنید که بتوانند وظایف خود را به درستی انجام دهند.
اجزای سازنده بلبرینگ چیست؟
هر بلبرینگ از قسمتهایی تشکیل شده است که هر کدام ویژگیهای منحصر به فرد خود را داشته و مطابق با آن وظیفهای را بر عهده دارند. این اجزا عبارتاند از:
⚪️ قفسه
⚪️ ساچمه
⚪️ کاسه نمد
⚪️ رینگ (کنس) داخلی و خارجی
انواع بلبرینگ از نظر شکل
بلبرینگها انواع مختلفی دارند که هر کدام بر اساس یک ویژگی میتوانند در دستههای مختلف تقسیم شوند. یکی از این دستهبندیها بر اساس شکل ظاهری است که بهصورت زیر طبقهبندی میشوند. اما هر کدام بر حسب شکلی که دارند کاراییهای متنوعی را ارائه میدهند.
🟢 بلبرینگ شیار عمیق
Deep Groove Ball Bearings یا همان بلبرینگ شیار عمیق از جمله پرکاربردترین نوع آن میباشد. وجود یک شیار عمیق دایرهای شکل در هر رینگ با اندازه شعاع مساوی با شعاع ساچمه استفادهشده، دلیل نامگذاری این محصول است. شیارهای موجود باعث میشوند تا بلبرینگ شیار عمیق، توان تحمل بارهای شعاعی زیاد را در کنار مقدار کمی نیروهای محوری داشته باشد. علاوه بر این توان تحمل بار مرکب شعاعی و محوری نیز توسط این بلبرینگ وجود دارد.
تعداد و اندازههای ساچمههای به کار برده شده در این نوع بستگی به الاستیسیته رینگها دارد. بلبرینگ شیار عمیق خود در انواع مختلف شیار یک ردیفه، شیار دو ردیفه و شیار از جنس فولاد ضدزنگ تولید میشود. نوع دیگری از آن دارای شیار عمیق دو طرف کاسه نمد یا لاستیکی است که به دلیل وجود فاصله بین کاسه نمد و حلقه داخلی، سرعت این نوع بلبرینگها افزایش مییابد. سهولت در نصب این محصول موجب شده تا در صنایع بسیاری کاربرد داشته باشد. بیشترین کاربرد بلبرینگ شیار عمیق با توجه به نوع و دستهبندی آن در ماشینآلات کشاورزی، نوار نقاله، ماشینآلات ساختمانی، خودروسازی، جعبه فرمان، دینام، پلوس، چرخهای عقب خودرو و هرزگرد است.
🟢 بلبرینگ تماس زاویه ای
این نوع بلبرینگ دارای ساختاری مشابه با نوع شیاری است؛ تنها تفاوت آنها در رینگ داخلی و خارجی و نوع حرکت زاویهدار بین رینگها است. علاوه بر این رینگها در بلبرینگ تماس زاویه ای به صورت نسبی با هم جابجا میشوند. اغلب از دو ردیف ساچمه در تولید این نوع بلبرینگ استفاده میشود. در این محصول تحمل بار شعاعی و محوری بهصورت همزمان امکانپذیر است. میزان زاویه تماس رینگ داخلی با میزان تحمل بار محوری در بلبرینگ تماس زاویه ای رابطه مستقیم و با میزان تحمل بار شعاعی رابطه معکوس دارد. بیشترین کاربرد بلبرینگ تماس زاویه ای در گیربکس خودرو است. علاوه بر این از این نوع محصول در دستگاه تراش CNC، فرز دور بالا، ماشینآلات و تجهیزات صنعتی که همزمان به دور و قدرت بالا نیاز دارند، نیز کاربرد داشته و مورداستفاده قرار میگیرد.
🟢 بلبرینگ خود تنظیم
یکی دیگر از انواع بلبرینگها با قابلیت تنظیم شدن خودکار، بلبرینگهای خود تنظیم یا Self-Aligning Ball Bearings است که کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد. این نوع بلبرینگ دارای دو ردیف ساچمه و یک حلقه بیرونی مشترک است. این محصول هنگام ایجاد انحراف و غیر همراستایی به وجود آمده در شفت بلبرینگ، به دلیل وجود انحنا در شیار ساچمه میتواند بهصورت خودکار تنظیمات لازم را اجرا کند. بلبرینگ خود تنظیم غالبا برای مکانهایی که در اثر ایجاد عوامل مختلف پس از مدتی دچار افزایش یا کاهش زاویه و انحراف میشوند کاربرد دارد. بیشترین کاربرد بلبرینگ خود تنظیم در ماشینآلات کشاورزی، نوار نقاله و … است.
🟢 بلبرینگ سرامیکی کامل
یکی از رایجترین بلبرینگهای تولیدشده و مورد استفاده در صنایع مختلف، بلبرینگ سرامیکی کامل است. همانطور که از نامش مشخص است تمامی قطعات تشکیلدهنده آن از جنس سرامیک ( نیترید سیلیکون یا زیرکونیا) است. این قطعه دارای سطح صاف و ابعاد یکنواخت است که موجب ایجاد اصطکاک کمتر شده و در نهایت انرژی کمتری برای چرخاندن چرخها یا میللنگ صرف میشود. بلبرینگ سرامیکی کامل دارای قابلیتهای ویژهای مانند عایق جریان الکتریسیته، سرعت بالا، طول عمر مفید زیاد، مقرون به صرفه بودن، مقاوم در برابر سایش و خوردگی، وزن سبک، مقاوم در برابر زنگزدگی، ایجاد اصطکاک کمتر، مقاوم در برابر مواد شیمیایی و مناسب برای دماهای بالا تا 1000 درجه سانتیگراد است. به همین دلیل بیشترین کاربرد را در صنایعی مانند هوافضا، تولید موتورسیکلت و خودروهای مسابقهای و موتورهای برق صنعتی دارد.
🟢 بلبرینگ هیبرید سرامیکی
این نوع از محصولات با بدنه از جنس فولاد و ساچمههای سرامیکی ساخته میشود. ساچمههای سرامیکی در مواقعی که نیاز به دور و سرعت بالا است، عملکرد مناسبی از خود نشان میدهند. سرامیک استفادهشده در ساچمهها سبکتر از فولاد بوده و همچنین از میزان درجه سختی بیشتری نسبت به فولاد برخوردار است. به دلیل ساختار غیر متخلخل ساچمههای سرامیکی، عملا اصطکاکی هنگام حرکت در بلبرینگها ایجاد نمیشود و چرخش سریعتر را نسبت به ساچمههای فولادی ایجاد میکنند. از مهمترین ویژگیهای بلبرینگ هیبرید سرامیکی میتوان سرعت بالا، افزایش عمر مفید دستگاه، وزن کم، سختی بالا، راندمان زیاد و کاربرد چندمنظوره در انواع ماشینآلات را نام برد. بیشترین کاربرد این محصول در صنعت هوافضا، موتورهای الکتریکی، وسایل نقلیه مسابقهای، تجهیزات آزمایشگاهی و … است. در واقع در تمامی مواردی که نیاز به سرعت الا، اصطکاک کمتر و طول عمر بیشتر است این نوع بلبرینگ بهترین انتخاب است.
