اجزای تشکیل دهنده رنگ و مراحل تولید رنگ

رنگ‌ها از چند بخش مختلف تشکیل شده اند: * حلال‌ها * رزین * رنگ دانه * پرکننده و مواد افزودنی

حلال‌ها یا همان تینر یکی از اجزای تشکیل دهنده رنگ بشمار می‌روند و به عنوان یک حامل برای رنگ‌دانه و رزین عمل می‌کنند. حلال‌ها در فرم‌های گوناگونی موجود می‌باشند و عموما رنگ‌ها برای دستیابی به فرم نهایی از حلال‌هایی که می‌توانند از مواد آلی یا معدنی باشند، استفاده می‌کنند. عموما بیشتر رنگ‌های صنعتی از حلال آلی استفاده می‌کنند و رنگ‌هایی که مصرف خانگی دارند و برای کاربردهای غیر حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند معمولا از آب به عنوان حلال استفاده کرده و به حالت نهایی خود تبدیل می‌شوند.

اصلی‌ترین عامل تولید رنگ، رزین می‌باشد. این ماده براساس ساختار مولکول و منشاء پیداش آن نامگذاری شده است و در اکثر واکنش‌های شیمایی که منجر به تشکیل رنگ می‌شوند نقش دارد. رنگ‌ها از نظر ساختار شیمایی در دسته‌بندی مختلفی موجود می‌باشند که براساس کیفیت رنگ و نوع رزین بکار رفته در آنها متفاوت می‌باشند. دسته‌بندی رنگ‌ها به شرح زیر است: 🔹 رنگ‌های پلاستیک: این نوع رنگ براساس رزین پلی ونیل استات (PVA (Poly Vinyl Acetate فرموله می‌شود و در دسته رنگ‌های معمولی و ارزان قیمت جای دارند. 🔹 رنگ‌های اکریلیکی: یکی از اجزای تشکیل دهنده رنگ این رنگ رزین‌های اکریلیک می‌باشد و می‌تواند بر پایه حلال آب یا حلال‌های آلی باشد. رزین‌هایی که برپایه حلال‌ها هستند دارای طیف گسترده‌ای می‌باشند و شایع‌ترین آنها در بخش ساختمانی کاربرد داشته و عبارتند از: 🔹 رزین آلکیدی (رنگ‌های روغنی): این نوع رزین با عنوان رزین فلزی یا رنگ فلزی شناخته شده و از پر کاربردترین رزین‌ها می‌باشد. 🔹 رزین‌های پوششی: این رزین‌ها شامل اپوکسی، پلی یورتانی، پلی استر و … است و در صنعت کاربرد گسترده‌ای دارد. رزین های پایه حلالی طیف وسیعی هستند. شایع ترین رزین های مبتنی بر حلال در بخش ساختمان عبارتند از رزین های آلکیدی(رنگ های روغنی ) که معمولا به عنوان رنگ فلز استفاده می شود. رزین های پوششی محافظ شامل اپوکسی، رنگ های پلی یورتانی، پلی استری و… است که استفاده از آن ها در صنعت رایج تر است.

اولین محصول تولید شده از رزین، پرایمر می‌باشد. این ماده به ساده‌ترین شکل ساخته می‌شود و عموما به عنوان آستری در رنگ آمیزی‌ها کاربرد دارد. به این ترتیب موجب می‌شود به خوبی به زیر کار نفوذ کرده و اتصال بین رنگ و سطح را محکم نماید. در کاربردهای ساختمانی پرایمر با عنوان روغن زیرکار شناخته می‌شود. پرایمرها اکریلیکی نیز در دو نوع موجود می‌باشند: 🔹 پرایمر اکریلیکی نفوذی 🔹 پرایمر اکریلیکی پوششی: این نوع پرایمر حاوی اندکی رنگدانه و پر کننده می‌باشد به این ترتیب حین کار اندکی پوشش به سطح می‌بخشد.

رنگ‌دانه‌ها بعد از رزین از مهم‌ترین و با اهمیت‌ترین اجزای تشکیل دهنده رنگ می‌باشند و جهت پر کردن فضاهای خالی و رنگی نمودن محصول نهایی کاربرد دارند. رنگدانه‌ها می‌تواند به صورت معدنی باشند و یا به صورت شیمیایی ساخته شوند. رنگدانه‌ها با واحدهای شیمیایی به نام پیگمنت شناسایی می‌شوند و به دو دسته تقسیم می‌شوند: 🔹 پیگمنت‌های آلی 🔹 پیگمنت‌های شیمیایی پیگمنت‌هایی که از رنگدانه‌های همچون دی اکسید تیتانیوم (طیف رنگ سفید)، اکسید سبز کروم، اکسید آهن تشکیل شده‌اند با عنوان پیگمنت Prim Pigments شهرت دارند. لازم به ذکر است رنگ‌دانه‌های اکسید در انواع رنگ ها از جمله زرد و قرمز کاربرد گسترده‌ای دارند. نوع دیگر از رنگدانه نیز موجود است که به پیگمنت‌های اولیه افزوده شده و شامل کلسیم (کربنات کلسیم)، تالک (منیزیم سیلیکات)، میکا، باریت (باریم سولفات) و غیره می‌باشد و با نام Pigments Extender شناخته می‌شوند. مهم‌ترین نقش‌های رنگدانه ها عبارت است از: 🔹 افزایش غلظت و پویایی رنگ 🔹 کنترل ماتی و براقی رنگ

پرکننده‌ها یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده رنگ‌ها می‎‌باشند و خواص زیادی را به رنگ می‌بخشند. انواع پر کننده‌ها شامل کربنات کلسیم، تالک، کائولین، میکا، باریت و … می‌باشد که هریک به منظورهای مختلفی کاربرد دارند. برخی از خواصی که پر کننده‌ها به رنگ می‌دهند عبارت است از : 🔹 چگالی رنگ 🔹 خمیری شدن یا نشدن رنگ 🔹 ضد اسیدی نمودن رنگ 🔹 کنترل جاذب رطوبت

مواد افزودنی نهایی‌ترین اجزای تشکیل دهنده رنگ‌ می‌باشند و برای ارتقا خواص رنگ نظیر 🔹 مقاوم سازی رنگ 🔹 رسیدن قلم‌خوری رنگ به حد استاندارد 🔹 افزایش مقاومت رنگ در برابر کپک، خراش، ترک، خشک شدن و … 🔹 اصلاح و ارتقای یکدست شدگی اعمال رنگ بر روی سطوح مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین برخی از مواد افزودنی نظیر پخش کننده‌ها جهت کمک به فرایند تولید رنگ کاربرد دارند. از آنجایی که رنگ ماده‌ای پلیمری می‌باشد و در معرض خطرات و آسیب‌های زیادی قرار داد، استفاده از مقاوم کننده‌ها بخش مهم در فرایند ساخت رنگ می‌باشند.

پس از معرفی اجزای تشکیل دهنده رنگ به مرحل تولید آن می‌پردازیم: ✔️ گام اول: اولین و مهم‌ترین گام در تولید رنگ اندازه گیری میزان ترکیبات و اجزای تشکیل دهنده رنگ می‌باشد. هر یک از مواد تشکیل دهنده درون ظروف مندرج به فروش می‌رسد و براساس نوع رنگی که قرار است تولید شود و میزان مصرف آن با یکدیگر ترکیب می‌شوند. پس از تعیین میزان و نوع مواد اولیه فرایند تولید آغاز می‌گردد. ✔️ گام دوم: مهم‌ترین ابزار برای تولید رنگ میکسر می‌باشد. میکسرهای صنعتی با 1200 دور در دقیقه شما را به محصول نهایی می‌رساند. از آنجایی که رنگدانه‌ها جامد هستند دور زیاد میکسر مانع چسبیدن (در اصطلاح کپه شدن) رنگدانه‌ها می‌شود. ✔️ گام سوم : در این مرحله رنگ بسته‌بندی شده و از کارخانه برای ورود به بازار و فروش آماده می‌باشد.