در طی مراحل تولید، مصرف و یا عدم استفاده در طولانی مدت، قسمتی از محصولات تولید شده بنا به دلایلی نظیر شکستگی ، پرتی کار ، انقضای کالا و … بلا استفاده می شود که به آنها ضایعات و پسمانده های مصرفی گفته می شود. به طور کلی ضایعات را به دو قیمت تقسیم می کنند:
🔸🔹 ضایعات عادی 🔸🔹
ضایعات عادی در تولید در عملیات تولیدی و به دلیل ماهیت تولید ایجاد می شود ، این موارد اجتناب ناپذیر ، و به عنوان ضایعات در تولید شناخته می شود .
🔸🔹 ضایعات غیرعادی 🔸🔹
ضایعات غیرعادی به دلایلی نظییر عدم مهارت کارگر و سهل انگاری و مواردی از این دست به وجود می آید که این موارد با آموزش صحیح و استاندارد سازی از ایجاد آن جلوگیری کرد و یا به حداقل رسانید.
ضایعات فلزی چیست ؟
به زبان ساده، ضایعات فلزی ترکیبی از فلز و هر محصولی است که حاوی فلزات است که قابلیت بازیافت یا تولید محصول جدید را دارد. به تولیدات معیوب و ضایعات چدنی و فولادی غیرقابل مصرف، آهن قراضه یا scrap می‌گوییم. مواد اضافی پروژه، قطعات ریز و درشت خودرو، لوازم مصرفی خانه و … ضایعات فلزی ارزشمندی هستند.
🔶🔷 ضایعات فلزی ساختمان 🔶🔷
تصور کنید در یک ساختمان برای سیم کشی برق چند صد متر سیم مسی استفاده می شود و یا چند صد متر لوله فلزی در آن به کار برده می شود. عمر مفید هر ساختمان بتنی در کشوها خارجی به 100 سال هم می رسد ولی متاسفانه در ایران عمر مفید ساختمان های بتنی به زیر 30 سال رسیده است که بعد از اتمام عمر مفید آن ساختمان تخریب می شود و موارد فلزی آن شامل تیرآهن، میلگرد، پروفیل درب و پنجره، لوله های آب و گاز را می توان به عنوان ضایعات فلزی ساختمانی مورد بازیافت قرار دارد.
ضایعات غیر آهنی نیز بسیار رایج هستند که حاوی آهن نیستند و در برابر خوردگی مقاومت بیشتری دارند. مس، برنج، آلومینیوم، روی، منیزیم ، قلع ، سرب و نیکل. ضایعات آهن برای بازیافت ارزش کمتری دارند اما اگر مقدار کافی از آن را داشته باشید ارزش آن را جبران می‌کنند. ضایعات مصالح در نتیجه تخریب ساختمان تولید می شوند.
با خرد کردن ضایعات و استفاده به عنوان سنگ دانه می توان آن ها را بازیافت کرد. از کاربردهای سنگ دانه های بازیافت شده تولید بتن عایق حرارتی است. تولید آجرهای رسی سنتی نیز دیگر کاربرد این ضاییعات است.