ریشه‌ی کلمه‌ی جواهر یا همان (Jewelry)، که از ریشه‌ی فرانسوی آن که معادل jouel است، آمده است. و اما ریشه‌ی هر دو این کلمه‌ها از واژه لاتینی به نام Jocale آمده است. شکل نوشتاری کلمه‌ی جواهر در انگلیسی آمریکایی و بریتانیایی متفاوت است. این کلمه در انگلیسی آمریکایی به شکل jewelry نوشته می‌شود و در انگلیسی بریتانیایی، آفریقای جنوبی، ایرلندی، استرالیایی به شکل jewellery نوشته می‌شود. و در انگلیسی کانادایی هر دو این کلمات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در گذشته جواهر مصارف مختلفی از جمله رفع بلا و جلوگیری از آسیب شیطان داشت و این باور وجود داشته که جواهرات قدرت اثبات بی‌گناهی دارند و یا می‌توانند پیشگویی کنند. دسته‌بندی جواهرات در گذشته فقط از روی رنگشان صورت می‌گرفت، به این شکل که به تمامی جواهراتِ به رنگ قرمز نام یاقوت، به رنگ سبز نام زمرد و به رنگ آبی نام یاقوت کبود اطلاق می‌شد.
انواع جواهرات (کاربرد ها)
استفاده از انواع جواهرات در فرهنگ‌های گوناگون با هم متفاوت بوده است به طور مثال زیورآلاتی که در مچ‌پا و یا بینی مورد استفاده قرار می‌گیرند بیشتر در آسیا رواج داشته است و در اروپا بیشتر از اشکال دیگر جواهرات همچون انگشتر، سنجاق، گردنبند و گوشواره استفاده می‌شده است.
انواع جواهرات در ایران
در ایران باستان نیز انواع مختلفی از جواهرات در بین مردم محبوب بوده است آن هم از این جهت که همواره اقوام گوناگونی در ایران زیسته‌اند و هر کدام سنت‌ها و آداب و رسوم خاص خودشان را دارا هستند. به طور مثال جواهرات محبوب در میان ایل قشقایی و عرب‌های منطقه خوزستان همواره النگو، عنبردان، گردنبند میخک، قاب قرآن و گردنبند مهلو بوده است. استفاده از طلا و جواهر در ایران از ساکنان فلات قاره ایران آغاز شده است به شکلی که از دانه‌ها و مهره‌های رنگی برای خود زیورآلات می‌ساختند.
فرق طلا و جواهرات چیست؟
اگر بخواهیم به طور دقیق بگوییم که فرق طلا و جواهر در چیست باید در به ابتدا تعریف دقیقی از طلا بپردازیم. کلمه‌ی طلا در واقع به مصنوعاتی اطلاق می‌شود که به طور کلی از طلا و آلیاژ‌های آن ساخته شده باشد و در ساخت آن از هیچ نوع سنگ قیمتی استفاده نشده باشد. اما جواهر را می‌توان همان طلایی دانست که در مراحل طراحی و همچنین ساخت آن از سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی استفاده شده باشد. در بیشتر موارد وزن سنگ‌های استفاده شده در جواهرات از وزن طلای آن بیشتر است. حال به این نکته می‌رسیم که تفاوت جواهرات اصل و اتمی در چیست. باید بگوییم که سنگی که در ساخت جواهرات استفاده می‌شود می‌تواند اتمی و یا اصل باشد، اگر ازسنگ اتمی استفاده شود آن جواهر را اتمی می‌نامند و اگر از سنگ اصل استفاده شود به آن جواهر اصل می‌گویند. از دیگر تفاوت‌هایی که می‌توان بین طلا و جواهر برشمرد تفاوت در خرید و فروش آنها است.