کمک فنر خودرو چیست؟
کمک فنر خودرو یک قطعه مکانیکی است که به منظور کاهش اثرات ناهمواری جاده روی اتاق و سرنشینان خودرو استفاده می‌شود. کمک فنر به دلیل طول متغیر و انعطاف‌پذیری اجزای درونی، خاصیت جذب ضربه را دارد. هدف استفاده از کمک فنر این است که راحتی سرنشینان و ایمنی خودروها افزایش پیدا کند. همچنین این قطعه با جذب ضربات و کاهش تکان‌های شدید استهلاک بخش‌های دیگر خودرو را کمتر می‌کند.
کاربرد و وظیفه کمک فنر
کمک فنر ماشین با ایجاد فشار یا کشش روی قطعات متصل به آن، باعث کاهش اثر نوسانات و شوک‌های جاده روی بدنه خودرو می‌شود. این قطعه که در نزدیکی چرخ‌ها قرار دارد، باید نوسانات فنرهای موجود را میرا کند. با حفظ تعادل و پایداری خودرو در حالت‌های مختلف حرکت، کمک فنر احتمال بروز حوادث جاده‌ای را کاهش می‌دهد. اگر خودرویی فاقد کمک فنر باشد، هنگام عبور از روی ناهمواری‌ها، تمامی ضربات به داخل اتاق و سرنشینان منتقل خواهد شد، امری که قطعا بسیار آزاردهنده است. ضمن اینکه در صورت حذف کمک فنر، چرخ‌های خودرو در مواجهه با دست‌اندازهای متوالی، تماس خود را با زمین از دست می‌دهند. واضح است که در چنین شرایطی تعادل خودرو بر هم می‌خورد و از مسیر منحرف یا واژگون می‌شود.
به‌طور کلی وظایف کمک فنر عبارتند از:
افزایش راحتی و امنیت سرنشینان خودرو با کاهش ارتعاشات و نوسانات بدنه
جلوگیری از حرکت ناخواسته خودرو هنگام ترمزهای شدید یا شتاب‌گیری‌های آنی
حفاظت از قطعات و سایر اجزای خودرو در برابر ضربات انتقالی از سطح مسیر
کاهش نوسانات چرخ‌ها در زمان رانندگی روی سطوح ناهموار و حفظ ارتباط آنها با زمین
کنترل تعادل خودرو در زمان حرکت در مسیرهای پر پیچ و خم
نحوه عملکرد کمک فنر
چرخ‌های خودرو همواره با جاده در تماس هستند و هنگام عبور از روی ناهمواری‌ها و دست‌اندازها ارتعاشاتی را ایجاد می‌کنند. این ارتعاشات باعث می‌شوند که فنر خودرو فشار و کشش بیشتری را تحمل کند. فنر این انرژی را به توپی سر کمک فنر خودرو انتقال می‌دهد. این قطعه نیز به نوبه خود انرژی را به میل کمک و پیستون داخل کمک فنر ارسال می‌کند. پیستون با حرکت در داخل محفظه‌ای که دارای سیالی مخصوص (معمولا روغن) است، سعی می‌کند این سیال را فشار دهد. اما چون سیال تراکم‌پذیر نیست، پیستون باید با مقاومت زیادی روبه‌رو شود.
برای کاهش این مقاومت، سیال از طریق سوپاپ‌های ریز پیستون به قسمت دیگر محفظه جابه‌جا می‌شود. این جابه‌جایی سخت باعث مصرف بخش عمده‌ای از نیرو و تبدیل آن به گرما می‌شود. در نتیجه، حرکت پیستون و میل کمک کنترل و ضربات به بدنه و سرنشینان خودرو کمتر منتقل می‌شود.
در حرکت کمک فنر ماشین دو سیکل تراکمی و انبساطی رخ می‌دهد که بسته به جهت حرکت پیستون تعیین می‌شوند. وقتی پیستون به پایین می‌رود، سیال زیر آن فشرده می‌شود و سیکل تراکمی انجام می‌شود. این سیکل وزن نامعلق خودرو را کنترل می‌کند. وقتی پیستون به بالا می‌رود، سیال بالای آن فشرده می‌شود و سیکل انبساطی انجام می‌شود. این سیکل وزن معلق خودرو را کنترل می‌کند. مقاومت در سیکل انبساطی بالاتر از سیکل تراکمی است.
نگهداری درست از کمک فنر خودرو
با رعایت برخی نکات می‌توان عمر مفید کمک فنرهای خودرو را افزایش داد. این نکات عبارتند از:
بار اضافی و غیر استاندارد با خودرو حمل نکنید. هر گونه افزایش وزن، فشار موجود روی کمک فنرها را تشدید می‌کند و از عمر مفید آنها می‌کاهد.
تا حد امکان از رانندگی در مسیرهای ناهموار و پردست‌انداز خودداری کنید. بدیهی است در چنین مسیرهایی کمک فنرها متحمل ضربات بسیار بیشتری می‌شوند. چنانچه به هر دلیلی مجبور به عبور از این نوع مسیرها هستید، باید با آرامش و حوصله رانندگی کنید تا فشار و ضربات سخت به کمک فنرها کاهش پیدا کند.
ترمزگیری‌های شدید علاوه بر افزایش استهلاک اجزای سیستم ترمز، فشار مضاعفی به سیستم تعلیق، به‌خصوص کمک فنرها تحمیل می‌کند. بنابراین باید از حرکت با سرعت غیرمجاز و ترمزهای ناگهانی تا حد امکان اجتناب کرد.
تنظیم باد تایرها باعث می‌شود که چسبندگی چرخ‌ها به جاده بهتر شود و کمک فنرها راحت‌تر عمل کنند. همچنین با بالانس کردن دوره‌ای چرخ‌ها می‌توان از افزایش ارتعاشات و ضربات نامطلوب به خودرو جلوگیری کرد. این امر به نوبه خود فشار اضافی را از روی کمک فنر بر می‌دارد.
لاستیک‌های خودرو هر چقدر که نرم و باکیفیت‌تر باشند، به همان اندازه می‌توانند در جذب ضربات و ناهمواری‌های کوچک بهتر عمل کنند. وقتی که عمر مفید لاستیک خودرو تمام شد، باید در اولین فرصت نسبت به تعویض آن اقدام کرد. لاستیک‌های کهنه و سفت، ضربات و دست‌اندازهای جاده را بیشتر به کمک فنرها منتقل می‌کنند، امری که طبیعتا عمر کمک فنر خودرو را تحت تأثیر قرار می‌دهد.