آسانسور چیست؟
آسانسور یک ماشین الکترومکانیکی است، که به صورت عمودی در حول یک محور حرکت می کند تا شخص یا باری را بین سطوح یک ساختمان جابجا کند. اکثر آسانسورهای مدرن توسط موتورهای الکتریکی و با کمک وزنه تعادل از طریق سیستم کابل ها و شیارها به حرکت در می آیند. مجموعه هایپر صنعت فامکو عرضه کننده انواع آسانسورها و تجهیزات آن می باشد.
انواع آسانسورها
آسانسورهای کششی
آسانسورهای هیدرولیک
آسانسورهای پنوماتیک
آسانسورهای کششی
متداول ترین نوع آسانسور، آسانسورهای کششی می باشند. انواع مختلف آسانسورهای کششی در ساختمان های مختلف بسته به نوع شرایط مکانی، نصب و راه اندازی می گردند. اکثر آسانسورهای مسافربری که در سطح دنیا نصب و اجرا شده اند، از سیستم کششی بهره گرفته اند. آسانسورهای کششی نیز خود به انواع مختلفی تقسیم بندی می گردد که در ذیل به آنها اشاره شده است:
آسانسورهای کششی با موتور گیربکس
آسانسورهای کششی با موتور گیرلس
آسانسورهای کششی روملس MRL
آسانسورهای کششی با عملکرد VVVF
آسانسور کششی با موتور گیربکس
همواره موتور در وسیله های الکتریکی و مکانیکی جزو تجهیزات اصلی و با اهمیت بوده است. در آسانسورهای کششی می توان از انواع مختلف موتورهای آسانسوری استفاده کرد. موتورهای گیربکس دار آسانسور از نسل های اولیه و قدیمی در صنعت آسانسور هستند. در موتور آسانسور گیربکس از چرخ دنده و دنده ماردون یا حلزونی استفاده شده است به این صورت که هنگام حرکت دنده ماردون توسط سیم پیچ موتور دنده و فلکه موتور می چرخد. و به همین دلیل این گونه موتورها دارای حجم بیشتری هستند و حتما به روغن نیاز دارند. سرعت حرکت کابین در این نوع موتورهای آسانسور معمولا 1 میلی ثانیه می باشد البته موتورهای گیربکس در سرعت های بالاتر تولید می شوند اما به دلیل عدم توجیه اقتصادی و وجود موتورهای گیرلس استفاده نمی شوند. موتورهای گیربکس بالای چاه آسانسور و در موتورخانه روی دال بتنی نصب می گردند و نیروی محرکه تولید شده موجب چرخش گیربکس شده و آسانسور را در بین طبقات مختلف ساختمان جابجا می کند.
آسانسور کششی با موتور گیرلس
امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی، بهره گیری از موتورهای گیرلسی بسیار مرسوم شده است. موتور آسانسور گیرلس همانطور که از نام آنها پیدا است فاقد گیربکس هستند. موتورهای گیرلس آسانسور از مزیت های بسیار بالاتری نسبت به انواع گیربکس دار برخوردار اند. در موتورهای گیرلس بدلیل عدم وجود گیربکس، به روغن نیاز نبوده و در نتبجه نسبت به موتورهای گیربکسی وزن و صدای کمتری دارند و همچنین راندمان و طول عمر، ابعاد و اندازه کوچکتر و سرعت حرکت کابین در موتورهای گیرلس از 1m/s تا 4m/s با توجه نوع موتور موجود می باشد.
آسانسور کششی بدون موتورخانه MRL
آسانسورهای روملس یا همان آسانسورهای MRL نسل جدیدی از آسانسورها محسوب می گردند. این آسانسورها با طراحی بسیار پیشرفته ای که دارند به موتورخانه نیازی ندارند. در آسانسورهای MRL یا بدون موتورخانه، موتور داخل چاه آسانسور و بالاترین قسمت چاه نصب می شود و تابلو فرمان آسانسور کنار درب بالاترین طبقه نصب می شود طراحی و محاسبات این گونه آسانسورها بایستی بسیار دقیق و مناسب باشد تا قطعات و تجهیزات به طور صحیح و استاندارد جانمایی و نصب شوند.
آسانسورهای کششی با عملکرد VVVF
آسانسور های کششی با سیستم کنترل 3VF مدت ها می باشد که وارد بازار این صنعت شده است. در این نوع سیستم ها از موتورهای آسانسور تک سرعته استفاده می شود و در صورت استفاده از موتورهای دو سرعته، از سرعته دور بالای موتور استفاده می شود. تابلو فرمان این آسانسورها مجهز به اینورتر (درایو) می باشد که اینورتر از طریق کنترل فرکانس ورودی موتور، سرعت حرکت آسانسور را مدیریت می کند. به این صورت که سرعت موتور در زمان استارت توسط اینورتر به آرامی بالا می رود و هنگام ایست کامل از سرعت موتور به آرامی کاسته می شود که این امر بدلیل افزایش کیفیت حرکت آسانسور موجب رفاه و آسایش کاربر می گردد و نفرات داخل کابین در طول مسیر آسانسور هیچ گونه تکانه یا لرزشی را احساس نمی کنند. در واقع در تابلوهای مجهز به اینورتر کاربر هنگام استارت و استپ آسانسور شوکی حس نمی کند. همچنین در این گونه سیستم ها مصرف برق، اصطحلاک آسانسور، دمای کاری موتور و صدای آسانسور بسیار پایین تر خواهد بود. بنابراین حرکت این گونه آسانسورها یکنواخت و بسیار مطلوب است.
آسانسور هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیکی یک سیستم بسیار امن، از مجموعه آسانسورها می باشند. معمولا کمتر از این نوع آسانسورها کمتر در ساختمان های اداری و مسکونی استفاده می کنند. آسانسورهای هیدرولیکی به دلیل طراحی خاص، طول عمر مفید بالایی دارند. مکانیزم عملکرد آسانسورهای هیدرولیکی بدین گونه است که، موتورخانه در چاه آسانسور قرار دارد و با استفاده از پمپاژ روغن، به جک، کابین آسانسور بین طبقات جابجا می شود. آسانسورهای هیدرولیکی با توجه به شرایط جانمایی به دو صورت جک مستقیم و یا جک غیر مستقیم نصب و اجرا می شوند. سرعت حرکت کابین در این نوع آسانسورها معمولا 0.5 m/s می باشد. یکی از مزایای آسانسورهای هیدرولیکی حذف ریل وزنه و کادر وزنه تعادل می باشد که در نتیجه به فضای کمتری نیاز است. آسانسورهای هیدرولیکی را معمولا در کارخانه ها، آسانسورهای مخصوص حمل باربر، آسانسورهای جابجایی خودروبر و غیره که ظرفیت بین 300 تا 3000 کیلوگرم دارند استفاده می گردند.
آسانسور پنوماتیک
آسانسورهای پنوماتیک یا خلاء در ساختمان هایی با طبقات کم استفاده می شوند مثلا در ویلاها یا ساختمان های دو تا چهار طبقه در مدت زمان کوتاه قابلیت نصب و جانمایی دارند. حرکت این نوع آسانسورها به صورت مکش و دهش هوا می باشد هوای در داخل پیستون آسانسورهای پنوماتیک کاملا وکیوم است و مشابه پیستون عمل می کند به این طریق که با دهش یا فشار هوا، کابین آسانسور به سمت بالا رفته و با مکیدن یا مکش هوا کابین به سمت پایین حرکت می کند. این نوع آسانسورها را می توان با برق تک فاز راه اندازی نمود و در فضاهای کوچک بدون حفر چاهک یا موتورخانه جانمایی کرد. از دیگر مزیت های این نوع از آسانسورها عدم استفاده از روغن و جابجایی آسان آن است به این صورت که بدون هیج گونه تخریب می توان آن را دمونتاژ کرد و به مکان دیگری منتقل نمود و در محل دیگری مجددا به سهولت نصب کرد.
نحوه انتخاب قطعات آسانسور
برای انتخاب و خرید قطعات آسانسور و یا نصب و راه اندازی یک مجموعه کامل آسانسور در یک پروژه، باید به نکات بسیار زیادی توجه کرد. تجهیزات مرتبط با آسانسور انواع متنوعی دارند، همچنین سیستم کلی آسانسور نیز دارای انواع مختلفی می باشد. بنابراین بر اساس نیازمندی مشتریان، کارشناسان متخصص این حوزه متناسب با شرایط ساختمان بهترین انتخاب را برای استفاده کنندگان خواهند داشت.
عملکرد آسانسور
آسانسورها، امروزه در انواع مختلفی برای اهداف مختلف ساخته می شوند که توسط کابل و وزنه تعادل، به وسیله درام سیم پیچی و ترکیب الکتروهیدرولیک به حرکت در می آیند. موتورهای محرک معمولا با جریان متناوب برای سرعت های پایین تر و جریان مستقیم برای سرعت های بالاتر کار می کنند. موتورهای جریان مستقیم، با تغییر قدرت میدان ژنراتور جریان را به صورت مستقیم و با تنظیم اتصال آرمیچر ژنراتور، موتور محرک تغییر سرعت پیدا می کند. برای آسانسورهای پرسرعت، از چیدمان بدون چرخ دنده استفاده می شود که معمولا کابل ها دو بار به دور شفت پیچیده می شوند.
ایمنی آسانسورها
هموراه در ابداعات و اختراعات بشر حفظ ایمنی و امنیت جانی انسان ها مهمترین بخش بوده است. بعد از گذشت چند دهه از اختراع اولین آسانسور مسافربر، آقای اوتیس در سال 1852 در نیویورک آمریکا، سیستم آسانسوری را ارائه نمود که از نظر ایمنی از انواع قبلی پیشرفته تر بود. و این ایمنی به دلیل اختراع و تعبیه سیستم ترمز اضطراری آسانسور بوده که به وسیله این سیستم از سقوط آسانسورها جلوگیری می شد و دلیل اطمینان و اعتماد امروزه انسان ها به آسانسور همچنین گسترش آن، وجود همین سیستم ترمز اضطراری آسانسورها می باشد. به مرور زمان با توجه به پیشرفت و تکامل علم، از نظر سرعت، کیفیت و امنیت جان کاربر پیشرفت چشمگیری داشتند.
کاربرد آسانسور
آسانسورها بسته به کاربردها و نیازهای مختلف دسته بندی می شوند. به برخی از رایج ترین آسانسورها اشاره می کنیم:
آسانسورهای آپارتمانی: این نوع آسانسورها برای استفاده در منازل و مجتمع های ساختمانی طراحی شدهاند. ظرفیت پایینی دارند و معمولا تعداد طبقات کمتری نسبت به سایر آسانسورها سرویس می دهند.
آسانسورهای تجاری: این آسانسورها برای استفاده در ساختمان های تجاری و اداری مورد استفاده قرار می گیرند. ظرفیت آنها بیشتر است و معمولا در تعداد طبقات بالا استفاده می شود.
آسانسورهای باربری: این نوع آسانسورها برای حمل و نقل بارها و اشیا سنگین در ساختمانها، هتل ها، بیمارستانها و صنایع استفاده می شوند. ظرفیت آنها بسیار بالا است و دارای سیستم های خاصی برای بارگیری و تخلیه بار هستند.
آسانسورهای بیمارستانی: این آسانسورها برای حمل و نقل بیماران و تجهیزات پزشکی در بیمارستان ها و مراکز درمانی استفاده می شوند. ظرفیت آنها معمولا برای جابجایی بیماران و برانکارد مناسب است.
آسانسورهای صنعتی: این آسانسورها برای استفاده در صنایع و کارخانجات طراحی شدهاند و ظرفیت، سرعت آنها بسته به نیاز صنعت مورد استفاده قابل تنظیم است.