سنگ مرمر یا اونیکس (Onyx) یک سنگ کلسدونی (Chalcedony) است. کلسدونی نوعی میکروکریستال کوارتز است. مرمر سنگی نرم و بدون تخلخل و بسیار شفاف و نور گذر است. این سنگ در اثر جوشش آب در لایه‌های نزدیک به سطح زمین و از ترکیب کلسیم کربنات، منیزیم کربنات، مس، اکسید آهن و فلوئور تشکیل می‌شود. سنگ مرمر از نظر ظاهری شباهت زیادی به مرمریت دارد و شاید در نگاه اول تشخیص این دو سنگ از یکدیگر دشوار باشد. با این حال مرمر یک تفاوت با مرمریت دارد و آن اینکه مرمرها سنگ‌های نیمه شفافی هستند که به سادگی نور را از خود عبور می‌دهند.
سنگ مرمر چطور ساخته می‌شود؟
همانطور که در بخش‌های قبلی گفته شد سنگ مرمر از ترکیب کلسیم کربنات، منیزیم کربنات، مس، اکسید آهن و فلوئور تشکیل می‌شود. از آنجایی که مرمر و مرمریت مواد تشکیل دهنده مشابهی دارند، از نظر تجاری می‌توان مرمر را برادر مرمریت به شمار آورد. مرمر نیز درست مانند مرمریت و تراونیکس از کلسیت یا همان کلسیم کربنات تشکیل شده است.
مرمر یک سنگ رسوبی است که از چکیده سنگ یا استالاگمیت (Stalagmite) و چکنده سنگ یا استالاکتیت (Stalactite) یا همان قندیل‌هایی که در نزدیکی سطح زمین و در دهانه غارهای آهکی تشکیل می‌شوند ساخته می‌شود. تصویر چکنده سنگ‌ها و چکیده سنگ‌ها را در زیر مشاهده می‌کنید. سنگی که به این روش و در چنین شرایطی ایجاد می‌شود، کریپتو کریستال یا نهان بلورین نامیده می‌شود
تاریخچه استفاده از سنگ مرمر
استفاده از مرمر در تاریخ بشر قدمت زیادی دارد؛ مصریان باستان اونیکس را به عنوان یک نماد زیبا و جادویی در ساخت جواهرات به کار می‌بردند. سنگ مرمر برای رومیان نشانه جرئت و قدرت بود. یونانیان و ایرانیان باستان نیز از این سنگ در ساخت مجسمه‌ها و جواهرات استفاده می‌کردند. در قرون وسطی این سنگ در ساخت کلیساها و صومعه‌ها به کار گرفته شد؛ مرمر به جذب نیروهای منفی معروف است و در گذشته باور داشتند که رنگ مرمر با جذب انرژی منفی کدر می‌شود. امروزه نیز سنگ مرمر از جواهرسازی گرفته تا ساخت و ساز و طراحی داخلی به کار برده می‌شود.
معدن سنگ مرمر در ایران
معادن مرمر بی‌شماری در کشور ما وجود دارند که در ادامه برخی از آنها را معرفی می‌کنیم:
- مرمر پرتقالی کاشمر؛
- مرمر سبز عباس‌آباد جلفا؛
- مرمر خلج خراسان؛
- مرمر عسلی در خراسان شمالی، کرمان و اصفهان؛
- مرمر سبز آب باریکه آذرشهر؛
- مرمر قرمز آذرشهر؛
- مرمر صورتی نقده؛
- مرمر سفید صلصال؛
- مرمر کرمان؛
- جوشقان اصفهان؛
- مرمر سبز شاهین دژ؛
- مرمر سبز توران پشت یزد؛
انواع سنگ مرمر از نظر ساختار شیمیایی
سنگ مرمر سیلیسی (Siliceous):
ماده معدنی اصلی در سنگ مرمر سیلیسی، سیلیکا یا دی‌اکسید سیلیسیم (Silicon dioxide) است. در این نوع سنگ ساختارهای میکرو کریستالی نمایان است و همین مسئله منجر به براق شدن سنگ می‌شود. این دسته از مرمرها رنگ‌بندی متنوعی از سفید تا سیاه دارند. با توجه به نوع و میزان ناخالصی‌ها حتی می‌توان رنگ‌های قرمز و قهوه‌ای را نیز در این سنگ‌ها مشاهده کرد.
سنگ مرمر آهکی (Calcareous):
مرمر نورگذر و شفافی که همه ما در ذهن داریم در این خانواده جای می‌گیرند. ماده معدنی اصلی در سنگ مرمر آهکی (Calcareous) کلسیم کربنات است. میزان تخلخل یا خلل و فرج موجود در این نوع سنگ در مقایسه با نوع قبلی بیشتر است.