کابینت‌ها نقش مهمی در طراحی دکوراسیون داخلی خانه، بخصوص آشپزخانه، ایفا می‌کنند. جدا از زیبایی که به فضا می‌بخشند، کابینت‌ها کارایی بهتری نیز در فضای آشپزخانه ایجاد می‌کنند. به همین جهت طراحی و ساخت کابینت آشپزخانه اهمیت ویژه‌ای دارد.
طراحی کابینت باید مطابق با نوع و مقدار فضای در دسترس و همچنین هماهنگ با سایر مصالح به کار رفته در آشپزخانه باشد. البته انتخاب مدل کانتر آشپزخانه با در نظر گرفتن متراژ کابینت و همچنین مدل کابینت‌ها نیز، یکی از مراحل مهم اجرای کابینت است که باید به شکل کاملاً حرفه‌ای و تخصصی انجام شود.
انتخاب متناسب جنس کابینت‌ها، رنگ، مدل، ابعاد، شکل، نحوه و محل قرار گرفتن سینک و هود و… همه و همه جز ریزه‌کاری‌های یک طراحی کابینت حرفه‌ای به شمار می‌روند.
مراحل سفارش کابینت اختصاصی
برای سفارش کابینت آشپزخانه لازم است مراحل را بدانید که به طور کلی مرحله طراحی کابینت آشپزخانه شامل موارد زیر هستند:
طرح اولیه (پیش طرح)
اندازه‌برداری برای اجرای طراحی و ساخت دقیق
طراحی
انتخاب نوع جنس کابینت و اقلام جانبی
محاسبه اندازه‌های برش کاری
طرح اولیه (پیش طرح)
پیش طراحی کابینت آشپزخانه معمولاً برای نشان دادن چشم اندازی از نتیجه کار برای مشتری ارائه می‌شود. در واقع طراح دکوراسیون داخلی، از این طریق توضیحاتی در مورد فضای کلی و چگونگی قرار گرفتن کابینت‌ها می‌دهد و سلیقه و نظرات مشتری را در طرح اصلی پیاده می‌کند.
اندازه‌برداری برای اجرای کابینت
در این مرحله طراح کابینت باید از فضای موجود برای آشپزخانه دیدن کند. در واقع مکان‌هایی که باید کابینت برای آن‌ها ساخته شود را مشخص کرده و می‌کوشد که در اندازه‌گیری و جایگذاری مواردی مانند یخچال، ماشین لباسشویی، ظرفشویی، هود و گاز به دقت عمل کند.
مثلاً برای تعیین محل گاز آشپزخانه، ابتدا نوع اجاق گاز را مشخص کرده و سپس مطابق با آن فضای مناسب را به اجاق گاز اختصاص می‌دهد. اگر گاز آشپزخانه از نوع صفحه‌ای است، صرفاً مقدار فضایی از سطح کابینت برای قرار دادن آن مشخص می‌شود و محیط زیر آن را به طراحی کابینت آشپزخانه اختصاص می‌دهد.
اگر اجاق گاز از نوع اجاق‌های معمولی فردار باشد، به اندازه ۹۰سانتی‌متر جای خالی گذاشته می‌شود. محل قرار‌گیری اجاق باید با توجه به انشعابات لوله گاز و دودکش هود و برق مشخص شود. با توجه به نوع هود انتخاب شده، مشخص می‌شود که هود نیاز به کابینت دارد یا خیر. مقدار فضای لازم برای نصب هود از ۶۰سانتی‌متر تا ۹۰سانتی‌متر متغیر است. محل نصب لباسشویی با توجه به انشعابات لوله آب مشخص می‌گردد و فضایی به اندازه ۶۰ سانتی‌متر خالی گذاشته می‌شود. برای ظرفشویی نیز به اندازه لباسشویی فضا در نظر گرفته می‌شود.
بعد از مشخص شدن جای یخچال، فضایی به ابعاد ۹۵ در ۱۸۰ سانتی‌متر به آن اختصاص داده می‌شود. تعیین محل سینک ظرفشویی نیز متناسب با انشعابات لوله انجام شده و بسته به مدل سینک، فضایی به ابعاد۶۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر به آن اختصاص داده می‌شود. سایر مکان‌های باقیمانده به اجرای کابینت‌ها، سوپرمارکت، کشو‌ها مطابق با طراحی مدرن یا طراحی مینیمال اختصاص داده می‌شوند.
طراحی کابینت آشپزخانه
در این مرحله از ساخت کابینت آشپزخانه مدرن با توجه به اندازه‌های گرفته شده، طرح اولیه به صورت دستی و یا با رایانه با کمک برنامه‌های Dmax، Catia3 اجرا می‌شود. در طراحی آشپزخانه مواردی مانند طرح کابینت، رنگ کابینت آشپزخانه، نورپردازی، کانتر آشپزخانه یا جایگاه میز و صندلی، گل و گیاه و… در نظر گرفته می‌شود.
در طراحی کابینت آشپزخانه اولیه با توجه به فضایی که در آشپزخانه وجود دارد، نوع چیدمان کابینت آشپزخانه، مانند کابینت آشپزخانه U شکل، کابینت آشپزخانه L شکل، کابینت آشپزخانه خطی و یا کابینت آشپزخانه موازی مشخص می‌شود. آنچه در طراحی کابینت آشپزخانه اهمیت ویژه دارد، کاربردی بودن این طراحی است. یعنی کابینت‌ها باید طوری در نظر گرفته شوند که دسترسی به وسایل در کوتاه‌ترین زمان مقدور باشد. برای این کار باید اصل مثلث آشپزخانه در نظر گرفته شود.
به بیان ساده‌تر سه راس مثلث جای یخچال، سینک و گاز در طراحی کابینت آشپزخانه را نشان می‌دهند که هر کدام محل دپوی (ذخیره) مواد اولیه، محل آماده‌سازی و نهایتا عملیات پخت‌و‌پز مواد است. از آنجایی که کاربری آشپزخانه حول این سه اصل مهم می‌چرخد، نزدیکی آن‌ها به یکدیگر باعث تسهیل کار‌ها خواهد شد.
بعد از مشخص کردن مثلث درونی فضای آشپزخانه، طراح کابینت با توجه به فضای موجود، سبک زندگی مالک، سفارش مشتری و بودجه مورد نظر پیش طرح اولیه خود را ارائه می‌کند. در واقع این مرحله جایی است که یک معمار یا طراح دکوراسیون می‌تواند هنر و تخصص خود را نشان دهد. وی باید تمامی ضعف‌های فضای آشپزخانه را بپوشاند. از یک سو باید تمامی معایب و مشکلات فضا را بپوشاند و از سوی دیگر باید طراحی را به شکلی انجام دهد که بیش‌ترین کاربری را برای مالک داشته باشد.
انتخاب جنس کابینت و اقلام جانبی
به منظور ساخت بدنه کابینت بنا به سفارش مشتری از مواد مختلفی استفاده می‌شود. پانل‌های لایه‌ای، تخته‌های چوب و یا ام دی اف MDF با روکش چوب، روکش ملچ، روکش بلوط، لمینیت، گل منبت، منبت، خراطی، سترون ملامینه، فرمیکا، تخته خرده چوب و… از جمله گزینه‌هایی هستند که برای طراحی و ساخت کابینت آشپزخانه مورد استفاده قرار میگیرند.
برای صفحات رویه کابینت نیز با توجه به شرایط (در معرض آب قرار گرفتن، ساییدگی، حرارت، فرسایش و…) از پانل‌های مقاوم از جنس فرمیکا، سنگ، کورین، کوارتز، مارمونایت و… استفاده می‌شود. البته بهتر است که ساخت کابینت با صفحه کابینت ضد آب و یا ساخت کابینت با صفحه کابینت طرح سنگ در کنار سینک ظرفشویی انجام شود که سطح کابینت در اثر مرور زمان بد فرم و پوسیده نشود. از دیگر موارد مورد لزوم در ساخت کابینت می‌توان به لولای گازور، انواع یراق آلات (جک بلوم، فانتونی، سبد آبچکان، ریل کشو و.. )، قرنیز، رنگ پولیشی، رنگ پلی یورتان، انواع پکیج، سینک ظرفشویی و… اشاره کرد. در انتخاب تمامی این اقلام مشاوره لازم به مشتری داده می‌شود تا بهترین انتخاب را با توجه به دکوراسیون و شرایط آشپزخانه خود داشته باشد.
محاسبه اندازه برش کاری کابینت
در این مرحله از طراحی کابینت آشپزخانه، ابتدا باید متراژ کابینت و اندازه برش‌هایی که ضخامتی یکسان دارند را مشخص کرد. مانند بدنه کابینت‌های زمینی یا دیوار. در محاسبه اندازه‌های ابعاد کابینت باید به موارد خاصی توجه کرد. در گذشته عمق یونیت کابینت‌های زمینی ۴۵ سانتی‌متر و عرض صفحات کابینت ۵۰ سانتی‌متر بود، اما از ابتدای دهه ۸۰ که یونیت‌های کابینت در ایران تولید شد، از صفحات لب گرد ۶۰ سانتی‌متری با عمق ۵۶ سانتی‌متر و ارتفاع ۷۲ سانتی‌متر استفاده شد که این ابعاد در حال حاضر به ابعاد استاندارد در ایران تبدیل شده است. عمق ۵۶ سانتی متر با احتساب ضخامت در کابینت است و خود کابینت به تنهایی عمقی حدود 54.5 دارد. کابینت‌های دیواری هم معمولا عمق ۳۰ یا ۳۵ سانتی‌متری و ارتفاعی ۷۰ تا ۹۰ سانتی‌متر دارند که البته با توجه به ابعاد آشپزخانه انتخاب می‌شود.
ابعاد استاندارد کابینت‌های زیر سینک نیز حدود ۹۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر و کابینت گاز صفحه‌ای حدود ۹۰ سانتی‌متر محاسبه می‌شود. کابینت‌های مینی سوپر نیز حدود ۳۰ سانتی‌متر عرض و ۱۸۵ سانتی‌متر ارتفاع دارند.
اجرای برش کاری کابینت
معمولاً برش کاری در دو مرحله انجام می‌گیرد. مرحله اول خرد شدن ورقه‌ها و مرحله دوم اندازه گیری تخته‌های کابینت. برش درب‌ها، طبقه‌های داخلی کابینت و نمای اپن، بعد از نصب کردن کابینت در آشپزخانه انجام می‌شود. هنگام اندازه گیری باید عیب‌های تخته‌ها، تابیدگی ورق، خش و لک سطوح و… برطرف شوند و ضخامت PVC در نظر گرفته شود. در این مرحله برش بدنه، پاسنگ، تاج و قطعات فیبر پشت بدنه انجام می‌شود.
لبه چسبانی کابینت
لبه چسبانی به دو شکل ماشینی و دستی انجام می شود که مسلماً نوع ماشینی آن ظرافت و دقت بیشتری دارد. این کار معمولاً با نوار‌های چوبی و یا از جنس PVC انجام می‌گیرد. ضخامت نوار‌ها حدود ۱/. میلی‌متر تا دو میلی‌متر است. نوار‌های با ضخامت کمتر در طبقات داخل کابینت و نوار‌های با ضخامت بیشتر روی درب کابینت‌ها به کار می‌روند. البته بعد از لبه چسبانی نیز در صورت بیرون زدگی چسب از لبه‌ها باید آن‌ها را تمیز کرد. البته اگر این مرحله به صورت ماشینی انجام شود، دیگر نگرانی از این جهت وجود ندارد.
شیار زدن قطعات
شیار را برای قرار گرفتن فیبر پشت بند کار ایجاد می‌کنند. در واقع شیار را برای کابینت‌های دیواری و زمینی می‌زنند. فاصله شیار تا پشتی بدنه باید حدود ۱۷ میلی‌متر باشد. این فاصله برای نصب چوب‌های اتصال در کابینت‌های پشتی ایجاد می‌شود.
مونتاژ کاری قطعات کابینت
بعد از انجام تمامی مراحل قبلی نوبت به مونتاژکاری می‌رسد. در این مرحله باید تمامی قطعات آماده شده را به هم وصل کرد. هنگام مونتاژ کاری باید قبل از اینکه پشت بند کار را روی فیبر ثابت کنیم، دوئیدگی کار را بگیریم تا هنگام نصب کابینت‌ها دچار مشکل نشویم. (هنگامی که در اندازه گیری کابینت‌ها بیشتر از 2 میلی‌متر خطا وجود داشته باشد، اصطلاحا به آن دوئیده می‌گویند. دوئیدگی یکی از اشکالات مهم در ساخت کابینت و تولیدات چوبی است که باید در مرحله ساخت به آن دقت شود. در غیر این صورت در مراحل بعدی ساخت کابینت، نصاب دچار مشکل می‌شود.)
انجام مراحل بالا در عین سادگی نیاز به تخصص، تبحر و مهارت فراوان دارد. در واقع نمی‌توان کار ساخت کابینت را به دست افراد غیرحرفه‌ای و مبتدی سپرد