در شغل پر خطر و با ارزشی که آتش نشانان دارند لباس ایمنی حرف اول را در رعایت مسائل امنیتی میزند، همانطور که احتمالا میدانید کار نیروهای آتش نشانی محدود به خاموش کردن آتش نیست و در هرگونه مسائل امنیت جانی دخیل هستند پس بسیار مهم است از لباسی استفاده کنند که دارای ویژگیهایی منحصر به فرد باشد تا در برابر عواملی که جانشان را تهدید میکند از آنها محافظت شود. اولین ویژگی در لباسهای آتش نشانی ضد حریق بودن آنهاست و از الیافی ساخته شدهاند که گرما و حرارت را بازتاب میدهد ولی این تنها یکی از ویژگیهایی است که در این نوع لباس ایمنی به کار میرود، همچنین این لباسها دارای انواع مختلفی هستند که در ادامه به انواع و ویژگیهای آنها میپردازیم.
انواع لباس آتش نشانان
لباس آتش نشانی با توجه به عملیاتی که پیش میآید متفاوت است و از کاراییهای مرتبط با آن عملیات برخوردار میباشد. مسئلهای که در هر کدام از لباس ایمنی آتش نشانان باید مورد توجه باشد کیفیت آن مطابق با دستورالعملهای جهانی است و در غیر این صورت جان نیروهای فداکار آتش نشان را به خطر میاندازد.
لباس آتش نشانی در مبارزه با حریق
کاربرد این لباس نسبت به دیگر وقایع بیشتر است، لباس مناسب حریق از الیاف نسوز تهیه شده و به صورت سه لایه ساخته میشوند تا در عملیاتهای حریق و آتش سوزی مقاوم و کاربردی باشند. این لباس میتواند هم به صورت جداگانه و سرهمی باشد و از شلوار و اورکت تشکیل میشود. یکی از ویژگیهای این لباس رفع تعریق آتش نشانان با استفاده از گورتکس در لایهی داخلی آن است که به جریان دادن هوا کمک میکند. رنگبندی لباسهای آتش نشانی شامل رنگهای قرمز، زرد، نارنجی، سرمهای و طوسی است که با توجه به نقش فرد در عملیات رنگ لباس تعیین میشود. به طور معمول نیروهایی که با آتش دخالت دارند لباس آنها نارنجی و قرمز است و دیگر نیروهای پیشتیبانی که از حریق دور هستند از رنگ سرمهای و طوسی استفاده میکنند.
لباس ایمنی در تماس با آتش
یونیفرم آتش نشانانی که با آتش در تماس هستند با نیروهایی که به خاموش کردن و مبارزه با آن میپردازند تفاوتهایی دارد و طبیعتا ایمنی این لباسها بسیار بیشتر است. به همین دلیل کارایی این لباس ایمنی بسیار حساب شده است و باید تمامی بدن را بپوشاند و از آن محافظت نماید. لباس کار آتش نشانان در تماس با حریق شامل دستکش، اورکت، شلوار، کلاه ایمنی و کفش مناسب است و جنس آن از آلومینیوم فایرتکس و فایبر گلاس نسوز میباشد که قابلیت حفاظت از بدن در برابر حرارت زیاد و انعکاس گرما را دارد، همچنین این لباسها مسلما نسوز و ضد حریق میباشند. لباسهایی نیز با همین شکل وجود دارد که مناسب تماس با آتش نیستند و با قابلیت ضد حریق تنها برای عبور از درون آتش مناسب است.
لباس کار در مواجهه با الکتریسیته
نوع دیگری از لباسهای کار آتش نشانی مناسب استفاده در محیطهای دارای خطر برق گرفتگی و وجود الکتریسیته میباشد، این لباسها الکتریسیته را به زمین انتقال میدهند و بدن انسان را کاملا ایمن نگه میدارند. در شرایط خطرناکی که آتش نشانان اقدام به فعالیت در همچین محیطی میکنند نیازمند شرایطی هستند که تا حد امکان بتوانند راحتتر به انجام کار خود بپردازند و این لباس همین شرایط را فراهم میکند.
لباس کار در محیطهای شیمیایی
این لباس ایمنی نیز برای کار در فضاهایی است که در آن مواد یا بخارات شیمیایی یا اسیدی وجود داشته باشد کاملا مناسب است، این لباس علاوه بر ضد الکتریسیته بودن دارای دستکش، کلاه و چکمه است و به صورت اورال یا سرهمی میباشد. در مواردی که عملیات آتش نشانان در محیطهای دارای گاز سمی و مایعات اسیدی باشد استفاده از این لباس مخصوص زمینهای را برای انجام عملیاتی با خطرات کمتر فراهم میآورد.

ویژگیهای عمومی لباس آتش نشانی
با توجه به اینکه نیروهای آتش نشانی بیشتر از هر مسئلهای با آتش و حریق در تماس میباشند اصل مهم در این لباسها نیز ضد حریق و نسوز بودن آنها است و سپس موارد بسیار مهم دیگری که در صورت رعایت نشدن و پایین بودن کیفیت آن جان آتش نشانان را تهدید میکند. با رعایت نشدن این ویژگیها در تهیهی لباس ایمنی فشار زیادی به نیروها وارد شده و در هنگام انجام عملیات با توجه به انرژی زیادی که صرف میکنند ممکن است خطرات زیادی را متحمل شوند.
اجسام تیز: در عملیات نجات و رفتن در دل آتش وجود هرگونه جسم تیز و برنده بسیار رایج است، پس در تهیه لباس کار آتش نشانی باید این مورد لحاظ شده باشد و در مواقع برخورد با اجسام تیز و برنده مقاوم باشد.
ضد آب بودن: لباس ایمنی آتش نشانی باید مقاوم در برابر ورود آب و رطوبت به درون خود باشد و الیاف آن به گونهای باشد که از جذب این موارد خودداری کند.
وزن لباس: به دلیل تحرک زیاد در عملیاتها بسیار مهم است وزن لباسها مناسب باشد تا در روند کار مشکلی برای نیروها به وجود نیاورد، وزن معمول لباس آتش نشانی 2.400 کیلوگرم میباشد.
شب رنگ: برای دیده شدن و تشخیص داده شدن در موارد حیاتی و در مکانهای تاریک در قسمتهایی از لباسها تکههایی از پارچههای شب رنگ دوخته میشود و در موقعیتهای خطرناک میتواند بسیار کاربردی باشد.
جلوگیری از تعریق: لایهی زیرین لباس باید قابلیت انتقال هوا را داشته باشد تا تعریق آتش نشانها را تا حد زیادی کاهش دهد، همچنین با توجه به جنس این لباسها بسیار نیاز است ورود هوا به خوبی صورت بگیرد تا حرارت و دمای بدن را خیلی بالا نبرد.
وجود جیب: وجود جیب در قسمت بیرونی لباس کار آتش نشانی برای نگهداری از ابزاری مانند بیسیم یا دیگر تجهیزات مخصوصی که آتش نشانان به همراه دارند مورد استفاده قرار میگیرد.
سایز: لباس ایمنی آتش نشانی باید در سایزهای مختلفی تهیه شود تا در پوشش توسط نیروها مشکلی پیش نیاید و به طور مناسب تمام بدن را پوشش دهد، آستین لباسهای کار آتش نشانی باید تا روی مچ دست باشد.
جنس لباس ایمنی نسوز
یکی از مواد سازنده در لباسهای ضد حریق استفاده از آزبست یا همان پنبهی نسوز است که در ساخت الیاف آن به کار میرود و مقاومت زیادی در برابر آتش و حرارت دارد. این الیاف ترکیبی از سیلیکاتهای معدنی از جمله سیلیکات آهن و سیلیکات منگنز است. در لایهی خارجی لباس کار از کولار آلومینیوم به کار رفته که قابلیت دفع حرارت و منعکس نمودن گرما را دارد و آن را جذب نمیکند.