حوض آبنما و استخر در باغ‌های ایران یکی از ضروری‌ترین عناصر ایجاد باغ بوده است. استخر باغ‌های قدیمی دارای عمق زیاد و چندین فواره بوده‌اند از جمله استخر باغ بزرگ هزار جریب که در دوره صفویه در اصفهان احداث شد و پانصد فواره داشت.
آبنما، یکی از مهمترین المان هایی است که امروزه در تزئین خانه های مسکونی، هتل ها، سفره خانه ها، مکان های عمومی، پاساژ ها و … استفاده می شود. کاربرد آبنما تنها به زیباسازی و جذابیت بخشیدن به محوطه خاتمه نمی یاید، بلکه آب نما ها تاثیر به خصوصی در خنکی هوای اطراف دارند.
آب از زمان های گذشته به عنوان یک ماده ی نشاط بخش در طراحی مکان های مختلف به صورت حوض و… استفاده می شد که امروزه با روی کار آمدن انواع آبنما های جذاب، جای خود را به این سازه ها داده اند.
تاریخچه آبنما
نخستین مستنداتی که در مورد آبنماها وجود دارد، به ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. در ایران نیز از بقایای سرامیک‌ها در باغ‌ها و باغچه‌های بسیار قدیمی، پر واضح است که از آبنما در دکوراسیون باغ‌ها استفاده می‌شده است. ریشه و اصل سنت آبنماهای غربی به یونان برمی‌گردد که هم شواهد باستان شناسی و هم کنده‌کاری‌های موجود بر گلدان‌ها، مدرکی بر این مدعا به شمار می‌روند.
در سال‌های ابتدایی، آبنما به عنوان منبع آب استفاده می‌شد و کاربردی شهری داشت. اما به مرور، فرهنگ‌های دیگر علاوه بر جنبه کاربردی، از آبنماها به عنوان عنصری دکوراتیو استفاده کردند. در میان آبنماهای باستانی، آبنماهایی که در عصر رنسانس ساخته و استفاده شده‌اند، بسیار معروف هستند که این محبوبیت و معروفیت با ساختار مدور و چند گوشه و طراحی تندیسی آنها ارتباط دارد.
موارد استفاده آبنما
آبنما ها به علت تنوع زیاد در هر جایی قابل استفاده اند ، آبنما در داخل منزل ، اجرای آبنما حیاط ،
آبنما ی سنگی باغ ، روف گاردن ( بام سبز ) ، تراس ، آبنمای شیشه ای پاسیو ، اتاق خواب ، محوطه سازی باغ ، ویلا و … .
ابتدا باید بدانیم آبنما چیست-انواع آبنما و مورد نیاز فضای ما از چه نوعی ست ،
آبنما برکه ای ،آبنما رو میزی ، آبنما دیواری ، آبنما شیشه ای ، آبنما پرده ای
، آبنما موزیکال ، آبنما سنگی و صخره ای ، آبنما آبشاری ، آبنما مدرن و … که سپس به جنس و متریال مشخص شده طبق فضایمان می پردازیم .
اگر فضای بزرگی برای اجرای انواع آبنما ندارید می توانید از آبنما های کوچک دیواری یا رو میزی استفاده کنید .
آبنما های شیشه ای نیز بسیار برای فضای داخلی خانه مناسب است .
آبنمای برکه ای و آبشاری و چشمه نیز برای انواع محوطه ها استفاده می شوند
که جذابیت زیادی برای فضا ایجاد می کنند .
انواع آبنما
آبنما مدرن
یکی از انواع آبنماهایی که استفاده می شود، آبنمای مدرن است که از نامش هم پیداست در فضاهای مدرن و مینیمال کاربرد بیشتری دارد. این سازه با نور و صدای آرامش بخشی که دارد می تواند محیطی فوق العاده بسازد. باید بدانید که هیچ گونه محدودیتی در استفاده از آبنما ندارید و می توانید هر جا که دلتان خواست از آن استفاده کنید چرا که نشتی ندارد و جایی را خیس نخواهد کرد.
آبنما سنتی
آبنمای سنتی ایرانی بهترین گزینه برای استفاده در خانه های ویلایی قدیمی و با معماری ایرانی است. این آبنماها که با نام آبنمای کلاسیک نیز ساخته می شوند، به خاطر صدای شر شر و رقص آب به شدت محبوب هستند و نمی توان به سادگی از آنها گذشت.
یکی از نکاتی که در آبنمای سنتی باید به آن توجه ویژه ای شود این است که جنس مصالح باید مرغوب و با کیفیت باشد تا به مرور زمان دچار آسیب و فرسودگی نشود. در حقیقت این نوع آبنما از نوع متحرک هستند.
می توان آبنماهای سنتی را در هر محیطی پیدا کرد اما رایج ترین جاهایی که از آن استفاده می شود شامل رستوران های سنتی، قهوه خانه ها، اماکن تفریحی و مذهبی و …است. اما در حال حاضر، پای آبنمای سنتی به ویلاهای خارج از شهر نیز باز شده است.
آبنما سنگی یا صخره ای
همان طور که از نامش نیز پیداست جنس این آبنما از سنگ است که حالت صخره مانند نیز دارد و بیشتر مواقع در ویلاهای مدرن و شیک دیده می شود. جنس اصلی این نوع آبنماها سنگ و سیمان است و فوق العاده زیبا هستند چرا که حس طبیعی بودن را به خوبی منتقل می کنند. قابلیت نورپردازی این نوع آبنماها جلوه و زیبایی آن ها را دو چندان می کند و باعث می شود که محیط را جذاب تر سازند. هم چنین صدای طبیعی آب روی سنگ نیز می تواند به شدت آرامش بخش باشد. معمولا از این نوع آبنماهای سنگی در محیط های بیرونی مثل پارک و حیاط ویلا استفاده می شود اما گاهی مواقع نیز ممکن است که از آنها در داخل خانه نیز استفاده شود.
آبنما فواره ای
شاید اولین نوع از آبنما که همه ی ما با آن آشنا شدیم، همین آبنماهای فواره ای باشد که به کرات در پارک های و محیط های خارجی دیده ایم. مکانیزم عمل آبنمای فواره ای کار سخت و پیچیده ای نیست. در واقع هر زمانی که آب بخواهد از محفظه ی کوچک خودش با شدت زیاد بیرون بزند، به شکل فواره درمی آید که زیبایی خاص خود را دارد. یکی از نکات مهم در طراحی آبنما فواره ای، توجه به نورپردازی آن است. در واقع بدون یک نورپردازی درست، فواره های درست شده جذابیت زیادی نخواهند داشت. یکی از محبوب ترین آبنماهای فواره ای، آن دسته ای هستند که شکل دایره ای دارند.
آبنما شیشه ای
حتما شما هم این نوع آبنماها را دیده اید که شبیه به نوعی پنل مستطیل شکل هستند. در واقع این نوع آبنماها ترکیبی از آب، نور و شیشه هستند که آب به سمت پایین می ریزد و جلوه ای فوق العاده درست می کند. بیشتر مواقع از این نوع آبنما در محیط های داخلی ( به خصوص محیط های اداری شیک و مدرن) استفاده می شود. گذاشتن یک عدد از این آبنماهای شیشه ای می تواند جلوه ای فوق العاده به محیط منزل یا محل کار ببخشد. حتی امروزه شاهد این هستیم که از این آبنماهای شیشه ای به عنوان پارتیشن استفاده می شود تا محیط های مختلف را از هم جدا کند. در حقیقت به خاطر این که می توان این آبنماها را جا به جا کرد، می توان کاربردهای زیادی علاوه بر زیبایی، از آن ها انتظار داشت.
آبنما استخری
یکی دیگر از انواع آبنماها که امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده است، آبنما استخری است که معمولا در حاشیه و لبه ی استخرها گذاشته می شود و شکل های متنوعی دارد. در واقع استفاده از این آبنماهای استخری، علاوه بر این زیبایی استخر اثر می گذارد، بلکه قادر است که زیبایی محیط را نیز دو چندان کند. به هرحال با اندکی سلیقه، می توان بهترین استفاده ها را از این نوع آبنما برد.