گاوآهن یکی از مهمترین ابزارهای خاک ورزی در صنعت کشاورزی است که برای کندن، شخم زدن، زیر و رو کردن و آماده سازی زمینهای کشاورزی و بستر کشت کاربرد دارد. نام دیگر گاو آهن خیش می باشد.
این ابزار دارای یک تیغه یا چند تیغه از جنس فولاد سنگین و دارای نوک‌های تیز و برگشته به درون است که آن را به پشت تراکتور وصل می‌کنند. در حین حرکت ماشین، این ابزار بر روی زمین کشیده میشود و زمین را شخم میزند. در گذشته این ابزار را توسط چهارپایان به ویژه گاو حرکت می‌دادند.
کشاورزی مدرن:
مکانیزه کردن کشاورزی از مهمترین موضوعات در صنعت کشاورزی است. کشاورزی مدرن حاصل مکانیزه شدن صنعت کشاورزی و باغبانی است. مکانیزه کردن باعث بالارفتن سرعت و دقت انجام کار و تولید بیشتر محصولات با کیفیت می شود. استفاده از تجهیزات مکانیزه در کشاورزی در نهایت منجر به راندمان بیشتر و سوددهی بالاتر کشاورزان و مزرعه داران میگردد.
یکی از تجهیزات و ادوات پرمصرف کشاورزی، گاوآهن است که در کشاورزی مدرن برای شخمزنی و خاک ورزی و آماده سازی اولیه زمینهای کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد گاوآهن در کشاورزی:
گاو آهن خاک را شکاف داده و آن را میبرد، سپس لایه سطحی خاک بریده شده را برمیگرداند. شکاف عمقی که این وسیله به زمین میدهد، به طور معمول از عمق ۱۰ تا ۴۰ سانتی‌متر است. با شخمزنی اولیه، مواد مورد نیاز اولیه برای رشد گیاهان تامین شده و هوا رسانی به عمق خاک که نشا در آن جای می گیرد، انجام می شود.
انواع گاوآهن:
گاوآهن قلمی:
ازگاو آهن قلمی برای خاک ورزی نیمه شخم میتوان استفاده کرد. شیوه کار گاو آهن قلمی به این صورت است که رویه خاک را شکاف می دهد ولی خاک را برنمیگرداند. از این روش در کاشت های یکساله استفاده می شود.
گاوآهن بشقابی:
از گاو آهن بشقابی در برگرداندن خاک های خیلی سخت و خشک، خاک های دارای ریشه و زمین های خیلی ناهموار و خاک هایی که بقایای محصول در آن به مقدار زیاد باقی مانده، استفاده می شود.
گاوآهن برگرداندار:
با گاوآهن برگرداندار مقدار مشخصی از خاک را از عمقی معین برداشته و پس از چرخاندن با زاویه مشخص، آن را به یک سمت برمی گردانند. در میان انواع گاو آهن، گاوآهن برگرداندار بیشترین کاربرد را دارد و از لحاظ تعداد خیش و عملکرد که یک طرفه یا دوطرفه باشد، تقسیم بندی میشود.
گاو آهن برگردان دار قابل اتصال به تراکتور بوده و نحوه اتصال آن به صورتهای سوار یا نیمه سوار و یا کشیدنی است.