طراحی تجهیزات پزشکی

از زمان تولد تا مرگ، انسان‌ها از لحاظ عاطفی و جسمی با وجود انواع مراقبت های پزشکی و امکانات درمانی همواره آسیب پذیر بوده‌اند و این یکی از مهم‌ترین عواملی است که طراحی تجهیزات پزشکی (Medical device design) را با ارزش‌تر و حیاتی‌تر می‌سازد. محصولات و تجهیزات پزشکی تاثیر بسزایی در زندگی انسان دارد و از لحاظ میزان آسیب پذیری که انسان در دوره درمان دارد همواره قابلیت توسعه امکانات پزشکی وجود دارد. دستگاه‌های پزشکی باید همواره از لحاظ عملکرد و نحوه استفاده شفاف و با کمترین احتمال خطا طراحی و ساخته شوند؛ به نحوی که عملکردهای مختلف دستگاه و فرآیند استفاده از آنها به صورت فرآیندی شفاف و بر اساس نیازهای کاربران مختلف دستگاه از قبیل پزشکان، پرستاران، بیماران و سایر پرسنل بیمارستان و مراکز درمانی باشد.

تجهیزات پزشکی نقش بسیار مهمی را در تشخیص، پیشگیری، مانیتورینگ و درمان بیماری‌ها ایفا می‌کنند. برخلاف داروها یا زیست ساخته‌ها، یک وسیله پزشکی می‌تواند از یک وسیله ساده و بدون ریسک برای استفاده مانند یک مسواک، تا یک وسیله تخصصی برای استفاده یک عمر متغییر باشد. تکنولوژی و طراحی می‌تواند بر اساس هر یک از قابلیت‌های مکانیکی، الکترونیکی، نرم افزاری یا شیمیایی برای انجام یک ماموریت مشخص عمل کند.

مرزهای بین داروها، دستگاه‌های پزشکی، نرم‌افزارهای مرتبط با سلامتی و …، از بین رفته است. افراد انتظار خدمات در سطح بالا در تمام جنبه‌های زندگی خود را دارند. پزشکان به داده‌هایی از منابع متعدد نیاز دارند که به راحتی قابل جمع‌بندی و نتیجه‌گیری باشد و پرداخت کنندگان به دنبال نتایج بهتر و بار مالی سبک‌تراند. همه‌ی این خواسته‌ها و نیازها در حال همگرایی هستند و باعث شده‌اند طراحی به یکی از رده بالاترین تخصص‌ها برای شرکت‌های تجهیزات پزشکی تبدیل شود. درواقع بدون طراحی، ساختن یک محصول پزشکی و مهمتر از آن ایجاد تجربه رضایت‌بخش برای بیمار، دشوار و گاهی غیر ممکن است.

در مورد تجهیزات و محصولات پزشکی کیفیت همچنان در اولویت است. امروزه کادر درمان علاوه بر سهولت استفاده از محصولات پزشکی، اثربخشی بالینی و ایمنی، به دنبال نتایج بهتر، هزینه کمتر و رضایت بیمار هستند. برای برآوردن این نیازها، طراحان و کارشناسان در تلاش هستند تا پیچیدگی و تنوع تجهیزات پزشکی را کاهش دهند و قابلیت اطمینان، نتیجه بخشی و عملکرد کلی آنها را بهبود بخشند. علاوه بر این، افزایش میانگین سنی جمعیت به این معنی است که بیماران بیشتری در جامعه وجود خواهند داشت که همزمان از چند بیماری رنج میبرند (مانند غیر متعادل بودن فشار خون، مشکلات قلبی عروقی، و سایر مشکلاتی که بعضا با افزایش سن به وجود می‌آید) و این امر مراقبت از آنها را پیچیده می‌کند. یک طراح، باید با ادغام اطلاعات و داده‌ها با مفاهیم جدید درمانی برای بهبود نتایج، تلاش کند. در عین حال، باید اطمینان حاصل شود که به طور کامل با قوانین و مقررات همسو باشد.

در طراحی تجهیزات پزشکی، تخصص‌های بسیاری نقش دارند. یکی از تخصص‌هایی که در روند طراحی یک محصول پزشکی حضور دارد، طراحی صنعتی می‌باشد. یک طراح صنعتی میتواند به صورت نوآورانه ایده طراحی یک محصول جدید را ارائه دهد و یا اینکه به طراحی پیکره یا بدنه یک محصول پزشکی بپردازد.

توسعه تجهیزات پزشکی یک کار بین رشته ای است. طراحان، مهندسان، دانشمندان، متخصصان تولیدی، نظارتی، پزشکی، حقوقی و بازرگانی همه با هم در جهت یک هدف مشترک کار می کنند، اما سهمی متمایز در توسعه تجهیزات پزشکی دارند.

برای شروع پروژه، تیم باید در زمینه‌های زیر متخصص باشد:

- مهندسی و طراحی
- عوامل انسانی و مهندسی قابلیت استفاده
- دانش بالینی و علمی صنعت پزشکی
- امور نظارتی و تضمین کیفیت
- قانون مالکیت معنوی

امروزه مردم به جای اینکه برای هر مشکل کوچکی به پزشک مراجعه کنند، بیشتر به دنبال استفاده از خدمات و وسایلی هستند که راحت تر بتوانند به آنها دسترسی پیدا کنند. روند طراحی تجهیزات پزشکی و درمانی و ساخت آنها روز به روز به سمت کوچکتر بودن و قابل حمل تر بودن پیش می رود. روز به روز تجهیزات پزشکی، سیستم های مراقبت و تحت نظر قرار دادن بیمار، سیستم های تحویل دارو و سایر سیستم های درمانی از نظر اندازه، کوچکتر می شوند و عملکرد و کارایی آن ها بیشتر و پیچیده تر می شود.

همچنین تجهیزات پزشکی شامل دستگاه های پوشیدنی و قابل حملی که بیمار را تحت نظر قرار می دهند، مدیریت می کنند، ردیابی میکنند و درمان را انجام می دهند، جایگزین دستگاه های بزرگ و پیچیده ای می شوند که معمولا تنها پزشکان و تکنیسین ها می توانستند از آن ها استفاده کنند.

از آنجایی که این تجهیزات، قابل حمل، پوشیدنی و کاشتنی هستند، طراحان به دنبال اجزای کم مصرف، باتری هایی با عمر طولانی و قابلیت شارژ، طرح های مینیمال، رابط کاربری ساده و هزینه کلی کم هستند.