پوکه معدنی محصولی است که در صنایع مختلف بسیاری همچون ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد پوکه معدنی در صنایع مختلف باعث شده‌است افراد بسیاری درزمینهٔ تولید آن به‌صورت مصنوعی و استخراجش به‌شکل معدنی فعالیت داشته باشند. امروز هم ما در این مطلب تصمیم داریم شما را با پوکه ساختمانی آشنا کرده
پوکه ساختمانی چیست؟
وکه یکی از مصالحی است که می‌توان آن را در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار داد. عموماً پوکه به دو صورت معدنی و مصنوعی وجود دارد. پوکه معدنی درواقع سنگ‌های متخلخل آذرین به‌شمار می‌رود. همهٔ ما این مدل از پوکه‌ها دیده‌ایم، آن‌ها همان سنگ پا بوده و ظاهرشان هم شبیه سنگ پا است. خروج گاز‌ها و سردشدن سریع آن‌ها از داخل گذاره‌های شیشه‌ای باعث ایجاد تخلخل می‌شوند.
پومیس و اسکوریا پوکه‌های معدنی با منشأ آتشفشانی هستند. اما نمونه‌های دیگر پوکه‌های معدنی همان پوکه‌های آذرین و نمونهٔ دیگر پوکه‌های دیاتومیت است که در اثر رسوب به‌وجود می‌آیند. با توجه به این توضیحات، می‌توان گفت پوکه‌های معدنی معمولاً در مناطق آتشفشانی پیدا می‌شوند. در ایران مناطقی که می‌توان پوکه‌های معدنی استخراج کرد، شامل دماوند، بستان آباد در تبریز، قروه در سنندج، شهر بابک در استان کرمان، سرعین در استان اردبیل، گناباد در استان خراسان رضوی میشود. با این حال بهترین و باکیفیت‌ترین پوکه‌های معدنی ایران، مربوط به شهر قروه در منطقه کردنشین است.
به‌طورکلی کیفیت پوکه‌های معدنی به میزان تخلخل، چگالی، دما، فشار و مدت زمانی که تبدیل آن‌ها به سنگ طول می‌کشد، وابسته است. پوکه ساختمانی یکی از انواع پوکه معدنی است که در کاربرد های مختلف ساختمانی چون؛ کف سازی، سقف سازی، شیب بندی بام، در ساخت بلوک، بتن و ستون استفاده می شود. ضمن این‌که پوکه‌های معدنی در انواع مختلف بادامی، عدسی، نخودی و ماسه‌ای استخراج می‌شوند. تفاوت در انواع پوکه ساختمانی به سبب تفاوت در وزن و اندازه دانه های پوکه است و با توجه به آن تعیین می شود که مثلا در شیب بندی ساختمان، پوکه فندقی که سایز 10 تا 20 میلی متر دارد، بهترین گزینه است.
کاربرد پوکه معدنی در ساختمان سازی چیست؟
همان‌طور که در بالا هم گفته شد، یکی از مهم ترین و متداول ترین کاربرد های پوکه معدنی در ساختمان سازی است. وزن کم و استحکام بالا باعث میشود که این مصالح در بخش عمران و ساختمان‌سازی کاربرد بسیار زیادی داشته باشند، به خصوص در بخش تولید مصالح سبک و سبک‌سازی سازه‌های ساختمانی.
کاربرد‌های بسیار زیاد پوکه ساختمانی شامل؛ استفاده از آن برای ساخت بتن سبک اما با مقاومت بالا، سیمان‌کاری نما، ساخت سنگ نما و آبنما، شیب‌بندی ساختمان، ایزولاسیون لوله‌های زیر آب رودخانه‌ها، کف‌سازی ساختمان میشود.
با این حال اصلی‌ترین کاربرد این مصالح در صنایع ساختمان‌سازی، به استفاده از آن در اجزای سنگی بتن، نمای ساختمان، روکش جاده، مکمل ملات‌های مختلف، تعمیر، نگه‌داری و ساخت جاده اشاره کرد. با این حال ویژگی‌های بی‌نظیر این ماده اجازه داده که از آن در بخش‌های مختلف صنعت ساختمان‌سازی استفاده کرد. به‌طورکلی این ویژگی‌ها که سبب استفاده ی پرکاربرد پوکه در ساختمان سازی است، شامل موارد زیر هستند:
مقاومت بالای پوکه معدنی در برابر رطوبت و گرما
یکی از مسائلی که باعث شده‌است پوکه معدنی در ساختمان سازی به وفور استفاده شود، مقاومت بالای آن در مقابل رطوبت و گرماست. با توجه به توضیحات فوق، طبیعی است که پوکه در مقابل حرارت از مقاومت بالایی برخوردار باشد. این مصالح برخلاف مصالح دیگر، در تماس با رطوبت و حرارت، باعث به‌وجود آمدن فاجعه نمی‌شود، ازهمین‌رو از آن در ساختمان‌سازی به وفور استفاده میشود.
وزن سبک پوکه معدنی
نحوه شکل گیری پوکه معدنی به گونه ای است که پوکه معدنی شکلی متخلخل ( سوراخ سوراخ ) به خود بگیرد همین موضوع باعث می شود که پوکه وزن سبکی داشته باشد البته که وزن سبک آن باعث نمی شود میزان مقاومت آن تحت تاثیر قرار بگیرد. برعکس نکته شگفت انگیز خاصیت و ویژگی های پوکه همین است که در عین سبک وزن بودن، بسیار مقاوم است. حالا وزن سبک پوکه در ساختمان سازی چه مزیتی دارد؟ باید گفت که وزن مرده بنای ساخه شده با پوکه معدنی بسیار سبک و به دلیل مقاومت سبکدانه های پوکه، ساختمان تا حد زیادی ضد زلزله خواهد شد.
عایق در برابر صدا
یکی از سؤالات متداول در بحث فواید کاربرد پوکه معدنی در ساختمان سازی این است که «چرا از پوکه معدنی در ساختمان سازی استفاده میشود؟» در پاسخ به این سؤال می توان گفت به‌دلیل وجود حباب‌های ریز هوا در پوکه، این مصالح یکی از بهترین عایق‌های صدا هستند. مصرف این مصالح در ساختمان‌سازی آلودگی‌های صوتی را کاهش می‌دهد. در حال حاضر به‌دلیل افزایش ساختمان‌سازی به‌صورت آپارتمان‌های چند واحد و برج‌های بلند، مسأله عایق‌سازی سازه‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. با توجه به هزینه‌های بسیار زیاد عایق‌سازی دیوار‌ها و ساختمان‌ها، بسیاری از سازندگان ترجیح می‌دهند که از پوکه‌ها برای این منظور استفاده کنند.
از پوکه معدنی به عنوان چه چیزی در کف ساختمان استفاده میشود؟
معمولاً کف‌سازی به دو شیوه صورت می‌گیرد. برای این منظور هم می‌توان از فوم بتن و هم می‌توان از پوکه استفاده کرد. این‌که استفاده از فوم بتن بهتر است یا پوکه، در ادامه بررسی خواهد شد، با این حال بهتر است بدانید کف‌سازی با پوکه دو صورت ریز انجام میشود:
1. در روش اول، شیب‌بندی و کروم‌بندی در ابتدا انجام می‌شوند، پس از آن دانه‌های پوکه روی سطح به‌صورت کاملاً متراکم و یکدستی پخش می‌شوند. بعد از آن یک لایه ترکیبی از ماسه و سیمان روی پوکه‌ها قرار گرفته و سطحی صاف به‌وجود می‌آرود.
2. در دومین روش، باز هم کروم‌بندی و شیب‌بندی در ابتدا انجام خواهد گرفت، پس از آن برخلاف روش اول، پوکه با سیمان به‌همراه آب ترکیب شده و روی سطح موردنظر و شیب‌بندی شده قرار می‌گیرد. در این حالت برخلاف روش اول به متراکم‌سازی نیازی نیست.
چرا از پوکه معدنی در سقف ساختمان استفاده می شود؟
استفاده از پوکه معدنی در ساختمان سازی به دلیل ویژگی‌ها و مزایای این مصالح بسیار زیاد است. یکی از ویژگی‌های قابل توجه پوکه می‌تواند وزن پایین آن باشد. وزن پایین پوکه باعث شده این ماده به یکی از مناسب‌ترین مصالح برای سبک‌سازی سقف تبدیل شود.
در گذشته استفاده از مصالحی همچون آجر، ماسه و سیمان متداول‌تر بود، این مصالح معمولاً در برابر سرما و گرما عایق‌های بسیار خوبی هستند، با این حال در برابر سیل و زلزله عملکرد خوبی از خود نشان نداده‌اند. این مسأله باعث شده‌است که صنعت ساختمان‌سازی به سوی سبک‌سازی پیش رود، چراکه سبک‌سازی تا حد قابل قبول در برابر زلزله و سیل کارآمدتر خواهد بود.
ازجمله قسمت‌هایی که بی‌نهایت روی افزایش وزن ساختمان تأثیر می‌گذارد، کف‌سازی و سقف‌سازی ساختمان است. اما خوشبختانه در حال حاضر استفاده از پوکه می‌تواند تا حد زیادی روی کاهش وزن سقف و سبک‌سازی تأثیر‌گذار باشد. با سبک‌سازی سقف نگرانی‌های کمتری بابت بلایای طبیعی مانند زلزله وجود خواهد داشت.