تیرآهن یکی از مهمترین المانهای سازه است که در بخشهای مختلف آن مثل تیر، ستون، خرپاها و ... از آن استفاده میشود. این قطعات بزرگ فولادی از دو بال در بالا و پایین و یک بخش میانی که به آن جان تیر میگویند، ساخته شده است.این محصولات پرکاربرد بر اساس استانداردهای متفاوت و با توجه به شکل، اندازه و ضخامتشان به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند.
انواع تیرآهن
تیرآهنها انواع گوناگونی دارند که پر کاربردترین آن ها تیرآهن های IPB، IPN،IPE و تیرآهن لانه زنبوری است که این یک مورد آخر از برش و جوش دوباره تیرآهن های قبل ایجاد می شود.
تیرآهن I و H شکل (تیرآهن IPE و تیرآهن IPB )
در ایران به پروفیلهای فولادی I شکل و H شکل تیرآهن میگویند. تیرآهن I شکل، بالهایی با ضخامت ثابت دارد و با نماد IPE نمایش داده میشود. این پروفیل از ارتفاع ۸۰ تا ۶۰۰ میلیمتر را در بر میگیرد. ضخامت جان تیرآهن، اندازه بال و ... را میتوان در جدول اشتال دید. تیرآهن H شکل که به اصطلاح به آن تیرآهن هاش میگویند، به تیرهای بال پهن شهرت دارند که نسبت به تیرآهنهای I شکل، بالهای بزرگتری دارند. علاوه بر این در این تیرآهنها، طول بال و ارتفاع با هم برابر است. این تیرآهنها با نماد IPB نمایش داده میشوند و از ارتفاع ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیمتر را در بر میگیرند. علاوه بر این ضخامت جان این تیرآهنها از پروفیلهای I شکل بیشتر است که میتوان ضخامت و دیگر متغیرهای مربوط به آن را در جدول اشتال مشاهده کرد. علاوه بر این، تیرآهن H بر اساس وزن هم طبقه بندی میشود. در این طبقه بندی سه دسته وجود دارد: HEA ، HEB و HEM . HEA به تیرآهنهای بال پهن سبک گفته میشود، HEB تیرآهنهای بالپهن سنگین و HEM تیرآهنهای بالپهن فوق سنگین هستند. همینطور دو حرف L و V را ممکن است کنار نام این تیرآهنها ببینیید. حرف V نشان دهنده سنگین بودن تیرآهن و L نمایانگر سبک بودن آن است. یعنی IPBv تیرآهن بالپهن سنگین را نشان میدهد.

تیرآهن INP
نوع دیگری از تیرآهنها وجود دارد که در استانداردهای چین و روسیه دیده میشود و در جدول اشتال آن را با نماد INP میبینیم. این نوع تیرآهن I شکل است اما ضخامت جان آن متغیر است. به این صورت که هر چه از جان تیر فاصله میگیریم، ضخامت بال آن کاهش مییابد. این تیرآهن هم از ارتفاع ۸۰ تا ۶۰۰ تولید میشود.
تیرآهن لانه زنبوری (تیرآهن CPE )
این تیرآهنها از دهانههای شش ضلعی منظم و هم اندازه در جان تیر تشکیل شده است. این تیرآهنها از برش طولی تیرآهن ساده تشکیل شده که پس از برش، آن هارا به شکلی روی هم قرار می دهند که شش ضلعی های منظم ایجاد شوند و سپس دو صفحه را به هم جوش میدهند. با افزایش ارتفاع تیر، مقاومت خمشی تیر افزوده میشود. در جدول اشتال این تیرآهن با نام CPE دیده می شود که از ارتفاع ۱۲۰ تا ۹۰۰ میلیمتر را در بر میگیرد.
تفاوت تیرآهن H و I
وزن:تیرآهن هاش سنگین تر از تیرآهن I است در نتیجه تیرآهن هاش می تواند نیروی بیشتری را تحمل کند.در برخی سازهها مثل سازههای لرزهای که وزن و نیروی وارده بر دیوار تعیین کننده است و نیاز داریم که سازه سبک باشد، تیرآهن I به دلیل وزن کمتری که دارد، مناسبتر است.
جان تیرآهن:جان تیرآهن در تیر هاش ضخیمتر است که آن را در برابر نیروها و خمش مقاومتر میکند. جان تیرآهن در تیر I شکل، باریکتر است که این یعنی به نسبت تیرآهن هاش نیروهای کمتری را میتواند تحمل کند و مقاومت پایینتری دارد. بال تیرآهن:بالهای تیرآهن هاش بزرگتر هستند و پهنای بیشتری دارند که خواص هندسی آن را تغییر میدهد.بالهای تیرآهن I کوتاهتر است و به پهنای تیرآهن هاش نیست. تعداد قطعات:هردوی این تیرآهن ها قطعات فلزی یکپارچه ای هستند که از جوشکاری و پرچ در ساخت آنها استفاده نشده است.