«تایر» به عنوان یکی از قطعات ضروری در وسایل نقلیه، با توجه به تولید انبوه آن در سطح جهان و نقش مهمی که در زندگی روزمره مردم ایفا می کند، جایگاه مهمی در اقتصاد جهانی داشته و جزو صنایع پایین دستی پتروشیمی نیز به حساب می آید.
بازیگران اصلی تایر در جهان
از نکات مثبت صنعت تایر این است که میزان تقاضا در خودروهای مستعمل بیش از خودروهای تولید شده طی یک سال است. بر اساس آمار منتشر شده توسط «انجمن تولیدکنندگان لاستیک و تایر آمریکا» سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون خودرو تولید میشود. این در حالیست که نیاز به لاستیک برای خودروهای سبک و سنگین و هواپیما حدود ۳ میلیارد حلقه در سال است. بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تایر در دنیا شرکت‌های بریج استون (ژاپن)، میشیلین (فرانسه)، گودیر (آمریکا)، کانتیننتال (آلمان)، ساموتیمو (ژاپن)، هانکوک (کره جنوبی)، پیرلی (ایتالیا)، یوکوهاما (ژاپن)، ژونگ چه (چین) و ماکسیس (تایوان) است (رتبه بندی بر اساس میزان درآمد).
تایر در ایران
مصرف سالانه تایر در کشور حدود ۳۵۰ هزار تن (۱۹۰ هزار تن تایرسواری و ۱۶۰ هزار تن انواع تایر سنگین) است که از این مقدار حدود ۲۵۰ هزار تن با اشتغال حدود ۱۵ هزار نفر سهم تولید داخل و حدود ۱۰۰ هزار تن نیز سهم واردات است؛ بخشی از واردات تایر بصورت قاچاق وارد کشور شده و بخش دیگر آن از طریق واردات تایر از چین و کشورهای امارات، کره‌جنوبی، هند، ژاپن و اسپانیا وارد میشود.
ظرفیت تولید تایر در کشور
انواع تایرها
۱- تایرهای بایاس: در این تایرها قرارگیری لایه ها روی یکدیگر به صورت ضربدری است و جنس نخ مورد استفاده نایلون است.
۲- تایرهای رادیال: قرارگیری نخ‌های لاستیک به صورت ۹۰ درجه است و جنس این نخ ها از ریون است. تایرهای رادیال به سبب ویژگی هایی که دارند مصرف سوخت کمتر، پایداری حرکتی بیشتر در سرعت بالا، رانندگی راحت، دوام و طول عمر زیاد، شتاب گیری و ترمز گیری سریع و مطمئن، فرمان پذیری مناسب و مقاوت بیشتر در برابر پنچری در سال های اخیر به تدریج جایگزین تایرهای بایاس شده اند.مواد اولیه
کائوچوی طبیعی: از شیره درخت مخصوص است که در مناطق استوایی و کشورهایی نظیر مالزی و تایلند می‌رویند. این کائوچو در ایران از طریق واردات تامین میشود تا چندی پیش نیز مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی بود اما از تیر سال جاری این ماده اولیه از فهرست مواد اساسی برای تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی خارج شد. در ازای این مورد شرکت‌های تایری مجوز افزایش نرخ محصول را نیز گرفتند. حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و جایگزینی دلار نیمایی باعث شده تا هر تن کائوچو از ۷ میلیون تومان به بیش از ۲۵ میلیون تومان برسد.
کائوچوی مصنوعی: از مشتقات نفتی و محصولات کارخانجات پتروشیمی است از انواع کائوچوی مصنوعی میتوان بوتادین رابر و استایرن بوتادین رابر را نام برد. این ماده در ایران در شرکت پتروشیمی بندر امام و تخت جمشید تولید می شود. دوده: اضافه کردن دوده به کائوچو باعث افزایش مقاومت سایشی و خواص مکانیکی آن را بهبود می بخشد. نخ: بدنه اصلی تایرهای بایاس را لایه های نخی پوشش داده است. جنس این نخ ها، نایلون، ریون یا پلی استر است. سیم: برای ایجاد استحکام کافی در بخشی از تایر از سیم های فولادی استفاده می شود.