امروزه با پیشرفت فناوری و تکنولوژی، بشر در کلیه علوم به دانش و پیشرفت های چشمگیری دست یافته است و به دنبال آن نیز صنایع، دچار تغییر و تحولات بزرگی شده است. یکی از صنایعی که در چند دهه اخیر دستخوش تحولات گسترده ای شده است، صنایع غذایی می باشد. این تغییرات به قدری گسترش یافته است که نه تنها شیوه های قدیمی تولید مواد غذایی، جای خود را به ماشین آلات صنایع غذایی داده است، بلکه در رابطه با ساخت ماشین آلات این صنعت نیز روز به روز شاهد پیشرفت های قابل توجهی هستیم.
صنایع غذایی به عنوان یک شبکه جهانی و پیچیده ای از مشاغل گوناگون است که بیشترین مواد غذایی مصرفی توسط جمعیت کل جهان را فراهم می نماید. این صنعت به عنوان بزرگترین و فعال ترین صنعت جهان محسوب می شود. به همین خاطر، به مجموعه ای از اقدامات صنعتی که در تولید، توزیع، تبدیل، تهیه، نگهداری، ترابری، صدور گواهینامه، فرآوری و بسته بندی مواد غذایی نقش دارند، صنایع غذایی گفته می شود.
برای راه اندازی یک کارخانه تولیدی مواد غذایی نیاز به طی نمودن یکسری مراحل است؛ از جمله:
مطالعه در مورد محل اجرای طرح
در این مرحله نیاز است که قبل از اقدام به احداث کارخانه به مسائلی چون؛ کارخانه در چه محلی احداث می شود و تا چه میزان به مواد اولیه و مهم نزدیک است، توجه شود و اطلاعات لازم را به دست آورد.
نحوه حمل و نقل مواد غذایی تولید شده
یکی دیگر از مراحل راه اندازی کارخانه مواد غذایی، توجه به مسافت حمل و نقل مواد غذایی است. به همین خاطر، بایستی در انتخاب فاصله کارخانه تولید مواد غذایی تا محل نگهداری از محصولات تولید شده دقت و توجه لازم را به کار گرفت تا کمترین مسافت را داشته باشد و مواد غذایی دچار آسیب نشوند.
نزدیکی به راه های اصلی و خطوط انتقال گاز
یکی از نکاتی که کلیه کارخانه ها قبل از راه اندازی باید به آن توجه نمایند؛ این است که کارخانه های مواد غذایی به راه های اصلی و خطوط انتقال گاز نزدیک باشند؛ زیرا کارخانه ها به امکانات و تجهیزاتی همچون؛ برق، گاز، آب و تلفن نیاز دارند.
توجه به سیستم فاضلاب و فضای سبز کارخانه
یکی دیگر از مراحل مهم در هنگام احداث کارخانه، توجه به سیستم فاضلاب کارخانه است که به چه صورت مدیریت شود تا به محیط زیست آسیبی وارد نشود. از طرف دیگر، کارخانه مواد غذایی بایستی از فضای سبز مناسبی برخوردار باشد. به همین خاطر، مساحت مورد نظر جهت احداث کارخانه باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا بخشی از آن صرف فضای سبز شود.
معرفی ماشین آلات صنایع غذایی
به طور کلی در صنایع غذایی، طیف گسترده ای از ماشین آلات صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرد که در این مقاله به صورت مختصر به یک تقسیم بندی کلی از آنها اشاره می کنیم.
دستگاه بلانچ
این دستگاه برای پاستوریزاسیون میوه ها و سبزی ها در صنایعی همچون مربا سازی، کمپوت سازی و … مورد استفاده قرار می گیرد. دستگاه بلانچ باعث از بین بردن آنزیم های طبیعی می شود.
دستگاه دم گیر، هسته گیر و پوست کن
این قسمت از ماشین آلات صنایع غذایی به منظور پوست کندن، هسته گیری و … در صنایع مربا سازی، کمپوت سازی، روغن گیری زیتون و دیگر کارخانجات تولیدی صنایع غذایی به کار گرفته می شود.
دستگاه خلال کن و اسلایسر
همان طور که از نام آنها پیداست، از این دستگاه ها برای خرد کردن مواد غذایی و میوه جات مورد استفاده قرار می گیرند. مهم ترین کاربرد این نوع ماشین آلات صنایع غذایی در کارخانجات تولید چیپس می باشد.
دستگاه شستشو و سورتینگ
یکی دیگر از کاربردی تری دستگاه ها در ماشین آلات صنایع غذایی، دستگاه شستشو و سورتینگ می باشد. این فرآیند کمک می کند تا محصولات بر اساس پارامترهای مختلفی ساماندهی و دسته بندی شوند و در بیشتر کارخانجات صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند.
دستگاه خردکن، آسیاب و همزن
این نوع از ماشین آلات صنایع غذایی به منظور پودر نمودن و خرد کردن مواد براساس محصول مورد نظر در کارخانجات صنایع غذایی به کار گرفته می شوند.
دستگاه خشک کن یا درایر ها
بعضی از کارخانجات تولید مواد غذایی برای انجام عملیات خشک کردن مواد غذایی مورد نظر از دستگاه خشک صنعتی استفاده می نمایند.
دستگاه پاستوریزاتور و استریلایزر
این نوع ماشین آلات صنایع غذایی به منظور استرلیزه نمودن و پاستوریزه کردن در صنایع غذایی به خصوص در صنایع لبنی مورد استفاده قرار می گیرند.
دستگاه سپراتور
این دستگاه در کارخانجات مختلف صنایع غذایی، به عنوان جداکننده دارای کاربردهای متنوعی است. سپراتور در صنایع لبنیات به عنوان خامه گیر استفاده می شود و یا در کارخانجات فرآورده های گوشتی به منظور جداسازی گوشت از غضروف و استخوان به کار گرفته می شود.
دستگاه پخت
یکی از مهم ترین ماشین آلات صنایع غذایی مورد استفاده در کارخانجات، دستگاه پخت است. این دستگاه شامل فرهای مورد استفاده در صنایع نان و مواد حجیم شده، دیگ های بخار در صنایع کنسرو سازی و … می باشد.
