کمپرسورها یا متراکم کننده ها، یکی از انواع ابزارهای کاربردی در اکثر صنایع بزرگ هستند که کاربردهای متنوعی دارند. این وسیله به فشرده سازی انواع سیالات مخصوصا هوا می پردازد. در واقع کمپرسورها با کمک انرژی الکتریکی، هوا را به داخل مکیده و پس از فشرده کردن، با فشار زیاد آن را خارج می کنند. انواع مختلفی از کمپرسورهای هوا وجود دارند که هرکدام از قابلیت مختلفی برخوردار هستند. یکی از این انواع، کمپرسور سانتریفیوژ است که با نام کمپرسور گریز از مرکز نیز شناخته می شود و یک پمپ باد صنعتی است.

کمپرسور سانتریفیوژ، نوعی از کمپرسورهای تبرید است که با نام توربو نیز شناخته می شود. این دستگاه با استفاده از نیروی گریز از مرکز، باعث افزایش فشار هوا می شود؛ یعنی گردش پروانه باعث می شود هوا به صورت محوری وارد کمپرسور شده و به وسیله شتاب پروانه فشرده و به بیرون پرتاپ شود.

کمپرسور سانتریفیوژ بر اساس حالت به دو نوع تک مرحله ای و دو یا چند مرحله ای تقسیم می شود. کمپرسور تک مرحله ای

در این کمپرسور، تنها از یک پروانه برای فشرده سازی هوا استفاده می شود و از آن ها در فشارهای پایین استفاده می کنند. در کمپرسورهای تک مرحله ای، پروانه در قسمت بالای روتور قرار دارد. ویژگی های این کمپرسور شامل طراحی ساده و عملکرد آسان است.

کمپرسور دو یا چند مرحله ای

در این نوع کمپرسور، با توجه به مراحل کاری، سیلندر با قطره های متفاوت قرار دارد و بین هر مرحله فشرده سازی، یک اینترکولر یا خنک کننده واقع شده است تا دما را کاهش دهند. از مزایای این نوع کمپرسور نسبت به تک مرحله ای می توان به کاهش رطوبت، بهره وری بیشتر و قابل اطمینان بودن اشاره کرد. همچنین کمپرسور سانتریفیوژ بر اساس روش روغن کاری به دو نوع سانتریفیوژ روغنی و بدون روغن تقسیم می شوند.

یک کمپرسور سانتریفیوژ از ۴ قسمت اصلی تشکیل شده که شامل موارد زیر است: 🔷 منفذ ورودی: ورودی، لوله ای است که شامل تیغه یا ایرفول، شیر و برخی از ادوات اندازه گیری دما و فشار می شود. 🔷 پروانه: پروانه یکی از قسمت های اصلی کمپرسور است که با حرکت خود انرژی گاز را افزایش می دهد و هرچه شعاع بیشتری داشته باشد، انرژی آن نیز بیشتر می شود. 🔷 دیفیوز: دیفیوز محل فشرده سازی گاز است و دارای انواع مختلفی مانند پره دار، بدون پره و ترکیبی هستند. 🔷 کلکتور: گلکتور، قسمت نهایی سانتریفیوژ محسوب می شود که هدف آن جمع آوری گاز خروجی از دیفیوزر است.

کمپرسورهای سانتریفیوژ، کاربردهای متعددی در انواع صنایع دارند که از مهمترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: استفاده در صنایع نیروگاهی یکی از مهمترین کاربردهای سانتریفیوژ، استفاده در صنعت برق است. همچنین این کمپرسورها در صنایعی مانند گاز، برق آبی، هسته ای، خورشیدی و زمین گرمایی کاربرد دارند. منبع تولید نیروگاه ها گاز طبیعی است و برای انجام احتراق ابتدایی، باید هوا فشرده شود. بنابراین نقش کمپرسور گریز از مرکز در این صنایع پر رنگ است. استفاده در صنایع هوایی موتور هواپیماهای کوچک به صورت دورانی است و یکی از مهمترین قطعات در هواپیما، نیروی پیشران جهت به حرکت درآوردن آن است. به همین علت از موتور جت استفاده می شود. این موتور هوا را به داخل می کشد و با استفاده از تزریق سوخت آن را با هوا مخلوط می کند که باعث احتراق آن می شود. این عمل مانند کمپرسور سانتریفیوژ است. انتهای این محصول (نازل) نیروی پیشران لازم برای هواپیما را تامین می کند و توربین کوچک توسط مخلوط سوخت و هوا به حرکت در می آید. این نیرو قادر است شفت را در کمپرسور به حرکت درآورد و کمپرسور سانتریفیوژ در جلوی آن قرار بگیرد. استفاده در صنایع خودرو اگر هوای وارد شده به موتور خودرو فشرده باشد، می تواند نیروی لازم را افزایش دهد. برای فشرده سازی از توربو شارژر و سوپرضشارژر استفاده می شود که عملکر آن ها مشابه کمپرسور گریز از مرکز است و مانند آن نیروی خود را از گازهای خروجی می گیرند.