سازه بتنی چیست؟
سازه بتنی سازهای است که در ساخت آن از بتن یا به طور معمول بتن آرمه (سیمان، شن، ماسه و فولاد به صورت میلگرد ساده یا آجدار) استفاده شده باشد. در صورت استفاده از بتن آرمه در قسمت ستون‌ها و شاه تیرها و پی در ساختمان، آن ساختمان یک سازه بتنی محسوب می‌شود.
مزایای سازه‌های بتنی
1. ماده اصلی بتن که شن و ماسه می‌باشد ارزان و قابل دسترسی است.
2. سازه‌های بتنی که مطابق با اصول آیین نامه ای طراحی و اجرا شده‌اند، در مقابل شرایط محیطی سخت، مقاومتر از سازه‌های ساخته شده با مصالح دیگر هستند.
3. به علت قابلیت شکل پذیری بالای بتن، امکان ساخت انواع سازه‌های بتنی نظیر پل، ستون و … به اشکال مختلف میسر است.
4. سازه‌های بتنی در مقابل حرارت زیاد ناشی از آتش سوزی بسیار مقاوم اند. آزمایشات نشان داده‌اند که در صورت ایجاد حرارتی معادل ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد برای یک نمونه بتن آرمه، حداقل یک ساعت طول می‌کشد تا دمای فولاد داخل بتن، که با یک لایه بتنی با ضخامت 2.5 سانتی متر پوشیده شده است، به ۵۰۰ درجه سانتی گراد برسد.
میلگرد و کاربرد آن در بتن
میلگرد در بتن دارای اهمیت بسیار زیادی است. میلگرد (تقویت کننده نوار) یک نوار فولادی یا شبکه سیمهای فولادی است که به عنوان یک دستگاه کشش در بتن مسلح و سازه‌های تقویت شده بنایی برای تقویت و نگهداری بتن در فشار استفاده می‌شود و به طورکلی به عنوان فولاد تقویت کننده شناخته می‌شود.
بتن تحت فشرده سازی قوی است، اما دارای استحکام کششی ضعیفی می‌باشد که میلگرد به طور قابل توجهی مقاومت کششی ساختار آن را افزایش میدهد. سطح میلگرد به گونهای است که به راحتی با بتن درگیر می‌شود.
شایع ترین نوع میلگرد، فولاد کربنی است که معمولا شامل میله‌های گرم نورد تغییر شکل یافته می‌باشد.
دیگر انواع قابل دسترس شامل فولاد ضد زنگ و بخشهای کامپوزیت ساخته شده از فیبر شیشه ای، فیبر کربن یا فیبر بازالت است. این نوع متناوب معمولآ گران تر یا دارای خواص مکانیکی کمتری می باشند و در نتیجه اغلب در ساخت و سازهای ویژهای استفاده می‌شود که ویژگیهای فیزیکی آنها نیاز به عملکرد خاصی را فراهم میکند که فولاد کربن آن را فراهم نمیکند. در عمل، هر ماده ای با استحکام کششی کافی که به طور قابل توجهی با بتن سازگار باشد، میتواند بطور بالقوه برای تقویت بتن مورد استفاده قرار گیرد، به عنوان مثال بامبو در مناطقی که فولاد در دسترس نیست میتواند جایگزینی مناسب باشد. فولاد و بتن دارای ضریب مشابهی از انبساط حرارتی هستند بنابراین یک عضو ساختاری بتن مسلح شده با میلگرد حداقل تغییرات دما را تجربه خواهد کرد. به علت استقبال زیادی که از میلگرد می‌شود خرید میلگرد اقساطی متداول است.
انواع اشکال میلگرد در بتن
خاموت : جلوگیری از بیرون زدگی آرماتورهای طولی در اثر کمانش و تحمل نیروهای برشی و جلوگیری از گسترش ترک.
سنجاقی : تقویت مقاومت برشی خاموت‌ها و اتصال کامل بین میلگردهای طولی و خاموت.
خرک : قرار دادن دو شبکه‌ی متوالی افقی با فاصله‌ی معین در داخل قالب (در بتن ریزی‌های کف و فونداسیون)
رکابی : در امتداد نگهداشتن آرماتورهای طولی یا عمودی در بتن ریزی دیوارها و دال‌ها (به شکل حرف u) یا بین دو سفره آرماتور (شبکه مش‌بندی).
ادکا : تحمل لنگرهای منفی در تکیه‌گاه های تیر و برای تحمل نیروهای برشی.
فونداسیون سازی صرفا برای ساختمان‌هایی با تعداد طبقات بلند در نظر گرفته نمی‌شود بلکه برای ساخت دیوار نیز باید پی ریزی به صورت اصولی انجام شود تا در طولانی مدت با ریزش سازه و به بار آوردن خسارات جانی و مالی مواجه نشویم.
پی سازی اگر بر طبق اصول آیین نامه‌ای ساخته نشود، در صورت بروز حوادثی چون زلزله با کوچکترین تنش سازه مقاومت و استحکام خود را از دست داده و ریزش خواهد کرد. در ادامه با پرداختن به مراحل اجرای یک سازه بتنی، پی سازی بتنی بررسی خواهد شد.
قسمتهای مختلف ساختمان بتنی
1. پی و فنداسیون
2. ستون
3. تیر
4. تیرهای فرعی (تیرچه ها)
5. پله
6. دیوار برشی
7. سقف
مراحل اجرای ساختمان بتنی
نقشه برداری
گودبرداری
مشخص کردن محل فونداسیون
آرماتور بندی
قالب بندی
ساختن بتن
بتن ریزی
اجرای فونداسیون، ستون ها، تیرها و سقف به ترتیبی که بیان شد.
در شروع هر پروژه ساختمانی باید ابتدا بازدید از محل ساخت و آزمایش خاک برای محاسبه این نکته که خاک منطقه چقدر توانایی تحمل بار دارد و موقعیت منطقه از لحاظ زلزله را انجام داد.