تاریخچه کاغذ و بازیافت کاغذ

بازیافت کاغذ فرآیندی است که طی آن, از کاغذ های مصرف شده برای تولید کاغذ های جدید استفاده می شود. در این فرآیند از مواد شیمیایی و تجهیزات صنعتی خاصی استفاده شده و در کشور های توسعه یافته یک صنعت پر سود به حساب می آید. ما برای گسترش فرهنگ بازیافت باید از خانه هایمان شروع کنیم و آن را به مطالبه ملی تبدیل کنیم.چینی ها نخستین مردمانی بودند که از کاغذ استفاده کردند؛ حدود یک قرن پس از میلاد مسیح, چینی ها موفق به ساخت اولین کاغذ ها شدند. این دانش سپس به ژاپن منتقل شد و به تدریج در سراسر جهان گسترش یافت. بازیافت کاغذ از دیر باز در جهان انجام می شده و وجود کارگاه های کاغذ سازی که از کاغذ های دست دوم استفاده می کردند تا کاغذ های نو بسازند, گواهی بر این مدعا است.

یکی از پر مصرف ترین اقلام لوازم التحریر کاغذ است. کاغذ ها هر روز به میزان زیادی خرید و فروش شده و استفاده می شود. سرنوشت هر کاغذی که خریده می شود در نهایت سطل زباله است. سالانه هزینه های زیادی بابت تولید کاغذ از چوب درختان صرف شده و درخت های زیادی قطع می شود. ما می توانیم با بازیافت کاغذ هایی که یک بار مصرف شده اند, جلوی قطع درختان و جنگل زدایی ها را گرفته و همچنین از زباله هایمان پول استخراج کنیم.
قطعا هزینه های مربوط به بازیافت کاغذ مصرف شده, کمتر از تولید کاغذ های نو است. چرا که در این فرآیند فقط نیاز است تا ابتدا کاغذ های باطله را به خمیر تبدیل کرده و رنگ آن ها بزداییم و سپس مجددا آن ها را به کاغذ های جدید تبدیل کنیم. اما در تولید کاغذ های نو, نیاز است تا ابتدا درختان قطع شده و سپس چوب ها برش زده شده و به کارخانه ها منتقل شود؛ در آنجا با استفاده از فرآیند های شیمیایی متعدد, کاغذ های جدید تولید شده و بسته بندی شود.
در حقیقت, آنچه تفاوت اساسی بین بازیافت کاغذ و تولید کاغذ های نو است, داشتن خمیر اولیه در فرآیند بازیافت و نداشتن آن در تولید کاغذ های نو است. اگر هزینه های جمع آوری کاغذ باطله ها و انتقال آن ها به کارخانه بازیافت را معادل با هزینه قطع درختان و انتقال آن ها به کارخانه در نظر بگیریم, باز هم بازیافت کاغذ ارزان تر است. چرا که به لحاظ شیمیایی, فرآیند رنگبری از کاغذ باطله ها خیلی ارزان تر از تولید کاغذ های نو از چوب درختان است.
از طرف دیگر بازیافت کاغذ باطله ها دو فایده دیگر هم دارد؛ اول اینکه از تولید زباله های بیشتر جلوگیری می شود و دیگری اینکه از قطع درختان جلوگیری شده و این خودش به تنهایی یک مزیت بسیار بزرگ به حساب می آید. بازیافت این دور ریختنی ارزشمند, خود یک صنعت و تجارت پر سود است که در بسیاری از کشور های جهان رونق دارد.

اولین کارخانه بازیافت کاغذ در ایران در سال 1333 تاسیس شد؛ سه سال بعد در سال 1336 دو کارخانه ساخت مقوا هم به این مجموعه افزوده شد و برای اولین بار در ایران, کاغذ باطله ها به جای محل های دفن زباله, از کارخانه های صنعتی سر در آوردند.
بر اساس گزارشی از سازمان بازیافت ایران، میزان بازیافت کاغذ و مقوا در حدود 186 هزار تن در سال تخمین زده شده. بر اساس آمارهایی که توسط مراجع جهانی داده شده، روزانه در حدود 5/3 ميليون تن زباله در سراسر دنيا توليد مي‌شود که سهم کشور ما در توليد آن, در حدود 40 هزار تن در روز است. از این میزان به طور میانگین, 9 درصد آن کاغذ و مقوا است.
ما می توانیم با بازیافت تنها 25 درصد کاغذ باطله هایمان, جلوی قطع یک میلیون و هفتصد هزار درخت را بگیریم و صد هزار تن, کاغذ بازیافتی تهیه کنیم. کشور آمریکا سالانه میزان بسیار زیادی کاغذ مصرف می کند؛ از مجموع 521 کارخانه کاغذ سازی در این کشور, 450 کارخانه از کاغذ باطله ها به عنوان خوراک اولیه استفاده می کنند.
جالب است بدانید که در این کشور, روزنامه ها حق استفاده از کاغذ نو را نداشته و طبق قانون, فقط مجازند از کاغذ های بازیافتی برای تولیداتشان استفاده کنند. همچنین ادارات دولتی این کشور موظف اند تا 60 درصد کاغذ مورد نیازشان را از کاغذ های بازیافتی خریداری کنند. در سایر کشور های جهان نیز به بازیافت کاغذ اهمیت ویژه ای داده شده.
کشور هند سالانه 50 درصد از کاغذ های مصرفی خود را بازیافت می کند؛ در کشور هلند, ژاپن و سوئیس هم وضع به همین منوال است و تقریبا نیمی از کاغذ باطله ها, بازیافت شده و مجددا استفاده می شود.
در ایران, بر اساس یک سری گزارش های غیر رسمی, سالانه بالغ بر یک و نیم میلیون تن کاغذ مصرف می شود؛ از این میزان, تنها 30 درصد تولید داخل بوده و بقیه آن وارداتی است. از این 30 درصد تولید داخل, میزان بسیار زیادی از آن, کاغذ های نو را تشکیل داده و کاغذ های بازیافتی, سهم بسیار کوچکتری را به خود اختصاص می دهد.