صنایع دستی گیلان چیست؟

شمال کشور به دلیل آب و هوای عالی و دسترسی به دریا، یکی از پرطرفدارترین مقاصد گردشگری در ایران برای بازدید از جاهای دیدنی شمال محسوب می‌شود. استان گیلان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای شمالی دارای پیشینه تاریخی غنی است و صنایع دستی زیبایی دارد. به همین دلیل بسیاری از افراد در هنگام بازگشت از سفر شمال ترجیح می‌دهند برای عزیزان خود صنایع دستی گیلان را خریداری کنند.

استان گیلان یکی از زیباترین استان‌های شمالی است که از شمال با دریای کاسپین و آذربایجان و از غرب به استان اردبیل می‌رسد. این منطقه به دلیل جاذبه‌های تاریخی بی‌شمار، طبیعت منحصر به فرد و آب و هوای معتدلی که دارد مورد استقبال گردشگران زیادی از سرتاسر کشور و دنیا قرار می‌گیرد و افراد زیادی برای تماشای جاهای دیدنی گیلان سفر می‌کنند. مردم بومی این منطقه سال‌هاست که با ساختن صنایع دستی کسب درآمد می‌کنند تا مردم، آنها را به عنوان سوغات گیلان خریداری نمایند. این صنایع دستی در بیشتر شهرهای استان گیلان مانند رشت و لاهیجان نیز فروخته می‌شود و به عنوان سوغات لاهیجان یا رشت نیز شناخته می‌شوند.

از مهم‌ترین صنایع دستی گیلان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی که در استان گیلان توسط افراد بومی ساخته می‌شود، حصیر است. صنعت حصیربافی در اکثر شهرهای استان انجام می‌شود و به دلیل تنوع بالای خود از محبوبیت زیادی برخوردار است. زیرانداز، آبکش، سبد و زیرداغی از رایج‌ترین چیزهایی است که با حصیر بافته و به عنوان سوغات گیلان فروخته می‌شود.

هنر سفالگری در استان گیلان دارای پیشینه‌ای بسیار قدمی است و به دوران پیش از تاریخ اسلامی نیز می‌رسد. در گذشته مردم یا ساختن سفالین سعی بر پوشاندن سقف خانه‌های خود و جلوگیری از ورود آب به داخل خانه می‌کردند. امروزه مردم بومی گیلان، از هنر خود در ساختن ظروف زیبا نیز استفاده می‌کنند و گردشگران آن را به عنوان سوغات رشت خریداری می‌نمایند.

رشتی بافی نوعی قلاب‌ بافی زیبا و هنرمندانه است که در رشت متداول است و آن را به عنوان یکی از زیباترین و اصیل‌ترین صنایع دستی در گیلان می‌شناسند. زنان هنرمند گیلانی پارچه‌های ضخیمی را توسط نخ‌های ابریشم دوخته و نقش‌های زیبایی را بر روی آن می‌آفرینند.

یکی دیگر از صنایع دستی لاهیجان و استان گیلان، چادرشب بافی است که هنرش چندین سال است نسل به نسل از مادر به دختر می‌رسد. چادرشب نوعی بافت پارچه محلی است که از نخ‌های پنبه، پشم و پارچه تولید می‌شود. نخ‌های چادرشب پس از ریسندگی و رنگرزی به دکان‌های به نام کنافا بافی منتقل شده و زنان با طرح‌های ذهنی و بدون استفاده از نقشه آنها را می‌بافند. چادرشب یا لاوان برای اعیان از ابریشم بافته می‌شود و مردم عادی از نوع پشمی آن استفاده می‌کنند. معمولا هر چادرشب شامل شش تخته است كه هر یک از آنها دارای ابعاد ۵/۰×۲ متر هستند.

مواد اولیه محصولات بامبو از نی خاصی به نام نی خزران است که استفاده از آن در صنایع دستی حدود ۱۰۰ سال پیش در منطقه لاهیجان رواج پیدا کرد. اگرچه بامبو از کشورهای دیگر به ایران وارد شد اما این گیاه به دلیل رطوبت بالای منطقه به خوبی رشد و تکثیر شد و سالهاست که جای خود را در میان دیگر صنایع دستی لاهیجان، رشت و گیلان پیدا کرده است.

یکی دیگر از صنایع دستی گیلان، مروار بافی است. این صنعت به دلیل تنوع بالا و کاربردهای متفاوت، فروش بسیار خوبی به عنوان سوغات رشت و دیگر شهرهای استان دارد که باعث شده بسیاری از خانوارهای گیلانی از این طریق زندگی خود را ‌بگذرانند. از مروار به عنوان وسیله مصرفی و تزئینی استفاده می‌شود و جنس آن درخت بید است که باعث شده انعطاف و دوام زیادی داشته باشند.

چموش نوعی کفش چرمی است که نظیرش تنها در استان گیلان یافت می‌شود. برخی از افراد دوست دارند این کفش‌ها را به عنوان سوغات رشت به عزیزان خود هدیه دهند. چرا که دارای تنوع بالا و رنگ‌های زیباست و از کیفیت بالایی برخوردار هستند.

یکی از صنایع دستی گیلان که از شهرتی جهانی برخوردار است، نمدمالی است. نمد، نوعی پارچه ضخیم سنتی است که با پشم گوسفندان تهیه می‌شود. به دلیل عدم نفوذ آب به داخل آن بیشتر به عنوان زیرانداز آن را می‌بینید. تولید نمد در بسیاری از شهرهای کشور رواج داشته است اما به دلیل دشواری تولید آن، امروزه تنها در برخی از شهرها به خصوص استان گیلان تولید می‌شود. از دیگر کاربردهای نمد می‌توان به کلاه و لباس نمدی اشاره کرد. پوشیدن این لباس‌ها در میان مردم محلی به خصوص چوپانان بسیار مورد استقبال قرار می‌گرفت. چرا که نفوذناپذیری هوای سرد به داخل آن بسیار کم است و از ماندگاری بالایی برخوردار است.

دامداری یکی از مشاغل مهم و حیاتی در شهرهای شمالی کشور است. از آنجا که در مناطق کوهستانی شمالی، سرمای زمستان اندکی آزاردهنده می‌شود، نیاز به لباس‌های گرم بسیار احساس می‌شد. این مساله باعث شد تا خانم‌های هنرمند شمالی از پشم‌های دام‌ها برای بافتن لباس‌های پشمی استفاده کنند و یکی از زیباترین صنایع دستی استان گیلان را به وجود آورند. لباس‌های پشمی شامل جوراب، دستکش، پلیور، شال گردن، جلیقه و بلوز می‌شوند و برخی آنها را به عنوان سوغات رشت و دیگر شهرهای گیلان به عنوان یادگاری خریداری می‌کنند.

برای دیدن صنایع دستی گیلان به فروشگاه صنایع دستی بانوی شمالی صانعی مراجعه کنید.