ورقهای فلزی با توجه به مواد اولیه و شیوه ساختشان، انواع مختلفی دارند. یکی از آن‌ها ورق قلع‌اندود است که بسیار هم مورد توجه صنعتگران قرار دارد.
این ورقهای فلزی که سطحشان توسط فلز دیگری پوشانده می‌شود، بسیار مقاوم است. وظیفه فلز پوشش دهنده سطحی این است که ورق اصلی را از اکسید شدن یا به اصطلاح زنگ زدن محافظت کند.
فلزات پوشش دهنده ورقهای فلزی بسته به نوع فلز اصلی و کاربرد مورد نظر انتخاب می‌شوند. یکی از فلزاتی که برای پوشاندن سطح ورق استفاده می‌شود، قلع است.
قلع معمولاً به صورت ترکیب با فلزات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا به دلیل داشتن مقاومت بالا در برابر اکسید شدن، همچنین خاصیت چکش‌خواری و انعطاف‌پذیری زیاد، گزینه مناسبی برای تهیه آلیاژهای فلزی است.
از قرار گرفتن یک لایه از قلع روی سطح یک ورق فلزی بسیار نازک فولاد، ورق حلبی ساخته می‌شود که در صنایع بسیاری نیز کاربرد دارد.
در گذشته برای تولید این ورق از روکش قلع روی ورق آهن استفاده می‌کردند. امروزه با افزودن کربن به آهن و ساخت فولاد، مقاومت آن را افزایش داده و سپس توسط لایه‌ای از قلع، حلبی دلخواه ساخته می‌شود.
ورق حلبی چگونه ساخته می‌شود
ورق حلبی به دو شیوه الکترولیتی و غوطه‌وری ساخته می‌شود.
🔺 در روش اول که بیشتر در گذشته برای تولید این ورق کاربرد داشته، با استفاده از روش رسوب‌گذاری توسط الکترودها در یک محیط الکترولیتی از قبیل اسید کرومیک، لایه‌ای از قلع روی سطح ورق فولاد را می‌پوشاند.
🔺 در روش دوم که امروزه بیشتر برای تهیه ورق حلبی مورد توجه تولیدکنندگان است، این ورق را از غوطه‌ور ساختن ورق فولادی در فلز مذاب، با روش خاصی می‌سازند.
ورق حلبی که ابتدا در آلمان و سپس انگلستان تولید شد، امروزه در اندازه‌ها و ضخامت‌های متنوع، با استانداردهای مشخص درباره میزان قلع پوششی متناسب با نوع کاربرد آن تولید می‌شود. در ایران نیز این ورق در کارخانه‌های ایرانی از قبیل فولاد مبارکه ساخته می‌گردد.
ویژگی‌های ورق حلبی
◼️◾️ مقاومت در برابر خوردگی
از مهم‌ترین ویژگی‌های ورق حلبی استحکام بالا و مقاومت در مقابل زنگ‌زدگی و اکسید شدن است که در اصطلاح به آن خوردگی می‌گویند.
لایه قلع پوشش‌دهنده ورق فولادی، به خوبی فولاد را از خوردگی در مقابل آب‌وهوا محافظت می‌کند.
◼️◾️ قابلیت جوشکاری
یکی از ویژگی‌های بسیار کاربردی و با اهمیت ورق حلبی جوش‌پذیری و قابلیت لحیم‌کاری در سطوح مختلف است.
به طور معمول صنایع مختلف از این خاصیت ورق حلبی در سطح وسیع بهره‌مند شده و در تولید محصولات مختلف، هر جا لازم باشد، به راحتی از جوشکاری استفاده می‌کنند.
◼️◾️ قابلیت شکل‌پذیری
یکی دیگر از خواص ورق حلبی قابلیت بالا در چکش‌خواری است. از آنجایی که این ورق را معمولاً در ضخامت‌های پایین می‌سازند، از انعطاف زیادی برخوردار بوده و به راحتی شکل می‌پذیرد.
در صنعت، ورقهای حلبی را برای مصارف گوناگون در حرارت‌های مختلف به آسانی فرم می‌دهند.
◼️◾️ قابلیت رنگ‌پذیری
ورق حلبی خاصیت پذیرش رنگ، نقاشی و چاپ را دارد.
در عمده تولیدات صنعتی که از ورق حلبی استفاده می‌شود، چاپ طرح، نقش و نوشته‌هایی روی محصولات الزامی است و این خواسته صنعتگران نیز به آسانی به‌وسیله انواع دستگاه‌های چاپ و به کارگیری انواع جوهرها و لاک‌ها، قابل اجراست.
نکته دیگر آنکه ورقهای حلبی در مقابل پس دادن رنگ نیز مقاوم هستند.
◼️◾️ داشتن جلای فلزی
درخشندگی یکی از خواص دیگر ورق حلبی است.
اغلب فلزات به طور کم یا زیاد، دارای درخشندگی و جلای فلزی هستند. ورقهای حلبی از جلای فلزی و درخشندگی بالا برخوردار بوده و بسیار براق هستند.
به همین دلیل در ساخت محصولاتی که نیاز به زیبایی و درخشندگی دارند، از ورق حلبی استفاده می‌شود.
◼️◾️ قابلیت بازیافت
اصولاً همه محصولات فلزی به راحتی قابل بازیافت هستند؛ زیرا فلزات را در هر اندازه و حالتی، به صورت سالم یا زنگ‌زده و حتی در حالت ترکیب با دیگر عناصر، می‌توان بازیافت کرد.
این فلزات بسته به نوع فلز یا ترکیب در حرارت‌های مختلف، داخل کوره قابیت ذوب و ساخت مجدد دارند. ورقهای حلبی نیز مانند دیگر محصولات فلزی، قابلیت بازیافت کامل را دارند.