بتن یکی از مهم ترین دستاورد های بشر است که تاکنون رونق خود را حفظ کرده و همچنان به عنوان پرچم دار مصالح ساختمانی، کاربرد های گوناگونی دارد. این ماده در صنایع مختلف و به صورت های متفاوتی مصرف می شود. قطعات بتنی پیش ساخته یکی از انواع فراورده های بتنی است که با توجه به خواص و ویژگی های خود، کاربردهای فراوانی دارد. با توجه به پیشرفت روز افزون تکنولوژی و نیاز به ساخت بناها و سازه های بتنی با سرعت بیشتر، اهمیت قطعات پیش ساخته، بیش از پیش برای ما بر ملا می شود.
به طور کلی بتن در ساخت سازه های متفاوتی کاربرد دارد که عبارتند از:
بناهای مسکونی، تجاری و اداری
ساخت سدها
پل ها
فرودگاه ها
سپرهای محافظتی برای کنترل تابش های مخرب و غیره.

همانطور که گفته شد، بتن یکی از مصالح پرکاربرد در صنایع مختلف است. بتن پیش ساخته برای اولین بار در سال های دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی مورد استفاده قرار گرفت، اما پیشرفت و رونق این قطعات را بدون شک، مدیون دستاورد های مهم قرن ۲۱ هستیم. این ماده به طور عمده به دو صورت مورد استفاده قرار می گیرد.

بتن آماده
قطعات پیش ساخته.

بتن آماده که از قدیمی ترین روش های مصرفی بتن می باشد، با توجه به حجم پروژه و نوع بتون مورد نیاز، در محل کارگاه آماده و اختلاط می شود و یا در کارگاه های اختلاط بتن و بچینگ پلانت ها اختلاط شده و با ماشین های حمل بتن، تراک میکسر ها به محل پروژه منتقل می شود.
قطعات پیش ساخته بتنی که یکی از اختراعات مهم بشری در صنایع ساخت و ساز می باشد، برای مصارف مختلفی، در ابعاد و اندازه های مختلف، در کارخانه های مربوطه تولید می شود. این قطعات بتونی قبلا در قالب های مخصوص ریخته شده و تنها نیاز به نصب در محل پروژه دارند.

قطعات بتنی پیش ساخته در واقع عناصر ساخته شده از بتن هستند، این قطعات که معمولاً از بتن مسلح با استیل هستند در کارگاه ها، کارخانه ها و یا در محل ساختمان تولید می شوند. با توجه به این که قطعات پیش ساخته، سرعت ساخت پروژه را افزایش می دهند، در نتیجه کاهش هزینه ی چشم گیری نیز به دنبال خواهند داشت.
باید خاطر نشان کرد که اگر قطعات پیش ساخته بتونی، در کارخانه های معتبر، با توجه به الزامات استاندارد های مربوطه و با استفاده از مصالح مرغوب ساخته و تولید شوند، از کیفیت، دوام و مقاومت بالایی برخوردار خواهند بود.
از مزیت و خواص فوق العاده قطعات بتنی پیش ساخته علاوه بر کاهش هزینه، باید به این موضوع اشاره کرد که این قطعات در فصول سرد و در شرایطی که امکان بتن ریزی در کارگاه وجود نداشته باشد، به سهولت انجام کار، کمک شایانی می کند.
نکته بعدی این است که این قطعات در ابعاد و اندازه های مختلفی تولید می شوند. بنابراین استفاده از آن ها می توان به صورت های زیر در ساختمان های مختلف باشد:
ساختمان هایی که تمام قطعات آن پیش ساخته بوده و در کارگاه تولید شده اند.
ساختمان هایی که تنها قسمتی از آن ها مانند تیر، ستون یا سقف، پیش ساخته می باشد.
به طور کلی قطعات بتنی پیش ساخته در کارخانه و در تعداد بالا، با شرایط مشابه تولید می شوند، در نتیجه از یک پارچگی بالایی برخوردارند. بنابراین ظاهر نهایی پروژه های مختلف نیز از نمایی یک پارچه برخوردار خواهد بود.

قطعات پیش ساخته یا Prefabricated concrete parts مزیت های زیادی نسبت به بتن ریزی در محل دارند که در ادامه بررسی خواهند شد.

امکان ساخت و تولید در ابعاد و اندازه های مختلف برای مصارف خاص ، قالب ریزی در ابعاد متفاوت ، قیمت و هزینه های به نسبت اقتصادی تر ، کاهش نیاز به نیروی انسانی در پروژه ، کاهش آلودگی صوتی در محل ، کاهش وزن و حجم ساختمان ، افزایش سرعت اجرای پروژه ، اطمینان از انطباق با استاندارد ، عمل آوری مناسب ، سهولت نصب و اجرا ، کیفیت و یکپارچگی بالا ، دوام و طول عمر بالا.

بتن پیش ساخته به دلیل مزایایی که استفاده از آن مانند استحکام، دوام و قیمت مناسب به همراه دارد معمولاً برای سیستم‌های سازه‌ای استفاده می‌شود.
استفاده از قطعات پیش ساخته برای تولید تعداد زیادی از قطعات یکسان بسیار مناسب است. به عنوان مثال ساخت در یک پروژه مسکونی ارزان قیمت با آپارتمان‌های یکسان می توان از قطعات پیش ساخته برای تولید قطعات دیوارها و کف‌ها برای همه آپارتمان‌ها استفاده کرد و سپس آن‌ها را در جای خود قرار داده و به هم متصل کرد.

امروزه بتن پیش ساخته در کاربردهای مختلف و اشکال متفاوتی در پروژه‌های گوناگون استفاده می‌شوند که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

* برای ساخت تیرها، ستون‌ها، دال های کف، فونداسیون و سایر اجزای سازه‌ها و ساختمان‌ها
* برای ساخت دیوارها یا پانل‌های پوششی ساختمان‌ها
* برای ساخت اجزای پیش ساخته پیش تنیده در ساختمان‌ها
* برای ساخت مولفه‌ها و اجزای پروژه‌های زیربنایی: اجزایی مانند دهانه پل‌ها یا پل‌های خطوط مترو و قطارها که بر روی دره‌ها یا رودخانه‌ها ساخته می شود. معمولا در پروژه‌های زیر بنایی به دلیل بزرگ بودن اجزای پیش ساخته و قابل حمل نبودن آن‌ها از محیط کارخانه تا محل پروژه، از حیاط ریخته‌گری (casting yard) استفاده می‌شود.
* برای ساخت محصولاتی از قبیل مخازن آب پیش ساخته، مخازن فاضلاب، منهول‌ها یا کول چاه های فاضلاب و زه‌کشی، تراورس های خطوط راه آهن، دال ها، دیوارهای محوطه و لوله‌های آب و فاضلاب
* ساخت پارکینگ‌های طبقاتی برای خودروها
* ساخت کانال‌ها و پل‌های آبرو در زیر جاده‌ها و خطوط ریل قطار
* ساخت دیوارهای عایق صدا در کنار جاده‌ها و بزرگراه‌ها
* ساخت دیوار حائل و نگهدارنده
* همچنین می توان آن‌ها را به هر شکلی قالب ریزی کرد، مثل ایجاد اشکال غیرمعمول مانند قایق و کشتی‌ها، مجسمه سازی و غیره

اتصال اجزای پیش ساخته بتنی به وسیله پیچ و مهره انجام می‌شود یا می‌توان با استفاده از بتن‌ریزی آن‌ها را به هم متصل کرد.