مقاله
در دنیای امروز، توجه به تغذیه دام و طیور به اندازه تغذیه انسان‌ها اهمیت دارد. یکی از افزودنی‌های مهم که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته، ملاس چغندر قند است. در این مقاله با تمرکز کامل بر خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور، تمامی موارد علمی، عملی و تجربی استفاده از این ماده ارزشمند را بررسی خواهیم کرد و راهکاری مطمئن برای تهیه انواع ملاس چغندر قند را ارائه می‌دهیم.
ترکیبات اصلی و ارزش غذایی ملاس چغندر قند
از مهم‌ترین خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور، به ترکیبات غنی آن باید اشاره کرد: کربوهیدرات‌ها: بخش عمده‌ای از ملاس به صورت قندهای ساده و پیچیده است که انرژی پایدار و قابل جذب را برای دام و طیور تأمین می‌کند. مواد معدنی: آهن، کلسیم، پتاسیم، سدیم، منیزیم و سایر عناصر ضروری در ملاس یافته می‌شود. ویتامین‌ها: گروه ویتامین‌های B به ویژه B6 در این ماده وجود دارد. پروتئین و عناصر آلی: هرچند مقدار آنها اندک است، اما وجودشان موجب افزایش ارزش تغذیه‌ای ملاس می‌شود. خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور به علت همین ترکیبات، بسیار مورد توجه پژوهشگران و اهل صنعت قرار گرفته است.
ویژگی‌های تأثیرگذار ملاس چغندر قند در جیره دام و طیور
افزودن ملاس چغندر قند به جیره غذایی باعث تغییر در خوراک دام و طیور می‌شود. این تغییرات عمدتاً مثبت و شامل موارد زیر است: ۱. افزایش اشتها و مصرف خوراک به دلیل عطر و طعم شیرینی که ملاس به خوراک می‌دهد، دام و طیور تمایل بیشتری به خوردن تا آخر خوراک نشان می‌دهند. این ویژگی برای گله‌هایی که مصرف خوراک پایینی دارند، پراهمیت است. ۲. تأمین سریع انرژی قندهای طبیعی موجود در ملاس به سرعت در دستگاه گوارش دام جذب‌شده و انرژی فوری فراهم می‌کنند. این ویژگی در گاوهای شیری، گوسفندان شیرده و طیور گوشتی آیتمی طلایی محسوب می‌شود.
۳. بهبود گوارش و هضم خوراک ساپورت باکتری‌های مفید شکمبه به واسطه تأمین قند و مواد مغذی توسط ملاس، باعث بهبود تجزیه خوراک و هضم بهتر سلولز نباتی می‌شود. این یعنی جذب بالاتر مواد غذایی در بدن دام‌ها و طیور. ۴. کاهش گردوغبار و افزایش یکنواختی جیره افزودن ملاس به صورت مایع به خوراک، موجب چسبندگی مناسب مواد خوراکی شده و پراكندگی آنها را کاهش می‌دهد. این موضوع به به‌ویژه برای تغذیه مخلوط دام و طیور بسیار حائز اهمیت است.
نقش ملاس چغندر قند در تغذیه انواع دام
خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور را می‌توان در گونه‌های مختلف دام به صورت زیر خلاصه کرد:
گاو شیری و گوشتی
افزایش راندمان تولید شیر: تأمین انرژی زیاد در ملاس باعث افزایش شیر و حتی چربی شیر گاوها می‌شود. بهبود جمعیت میکروب‌های شکمبه: زمینه‌ساز هضم بهتر و جلوگیری از کاهش وزن ناخواسته در گاوهای شیرده. کمک به بازیابی دام‌های ضعیف: به سبب کالری بالا، در دام‌های بیمار و ضعیف موجب بازسازی سریع‌تر بدن می‌شود.
گوسفند و بز
افزایش وزن‌گیری بره‌ها و بزغاله‌ها بهبود سلامت عمومی گله تسریع رشد و دستیابی به وزن مطلوب بازار
طیور گوشتی و تخم‌گذار
خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور نشان می‌دهد که افزودن ملاس در سطح مجاز می‌تواند به موارد زیر کمک کند: افزایش رشد و بهبود ضریب تبدیل خوراک افزایش کیفیت تخم‌مرغ و رشد عضلات پرنده کاهش مشکلات گوارشی و بهبود سلامت دستگاه گوارش طیور
موارد مصرف ملاس چغندر قند در خوراک دام و طیور
در فرمولاسیون خوراک دام و طیور، ملاس را می‌توان به دو صورت استفاده کرد: ۱. به عنوان مکمل انرژی ملاس چغندر قند به دلیل انرژی بالای خود جایگزین عالی برای مواد پرت انرژی گران‌تر مانند غلات وارداتی است. ۲. به عنوان عامل اتصال‌دهنده برای تهیه قرص‌های خوراک دام و تولید کنسانتره، ملاس به عنوان چسب طبیعی استفاده می‌شود و یکنواختی محصول را بالا می‌برد.
نحوه خرید مطمئن ملاس چغندر قند
یکی از مهم‌ترین نکات برای بهره‌برداری از خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور، خرید این ماده از منابع معتبر و استاندارد مانند نوین ملاس در قزوین است. بسیاری از دامداران با دغدغه کیفیت و اصالت محصول مواجه‌اند.
مقایسه ملاس چغندر قند با افزدونی‌های خوراک دام و طیور دیگر
در مقایسه با سایر افزودنی‌ها مانند روغن‌های صنعتی، غلات وارداتی یا مکمل‌های ویتامینه، خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور نمود بیشتری پیدا می‌کند زیرا: - قیمت ملاس به مراتب مناسب‌تر است - دسترسی آسان‌تر به ویژه در استان‌هایی مانند قزوین و فارس - اثر همزمان بروی سلامت دام و افزیش خوراک‌پذیری
تجربه دامداران و مرغداران درباره مصرف ملاس چغندر قند
در سال‌های اخیر، بسیاری از دامداران و مرغداران حرفه‌ای، به دلیل آشنایی با خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور، استقبال بسیار خوبی از این افزودنی نشان داده‌اند. تجربیات آنها نشان می‌دهد: مصرف مداوم ملاس عملکرد دام در دوره شیردهی و رشد سریع بره و بزغاله را تضمین می‌کند. طیور گوشتی که در جیره آنها از ملاس استفاده می‌شود، نرم‌تر و سریع‌تر رشد می‌کنند و بیماری‌های گوارشی آنها کاهش می‌یابد.
شیوه تهیه و نگهداری صحیح ملاس چغندر قند
برای حفظ خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور باید به نکات زیر توجه داشت: ملاس را در ظروف غیر فلزی و دربسته نگهداری کنید تا از آلودگی و فساد جلوگیری شود. به علت ویسکوزیته بالا، دز صحیح و اختلاط مناسب در خوراک رعایت شود. جابجایی آن باید با تجهیزات ویژه صورت گیرد تا بوی نامطبوع و چسبندگی ایجاد نشود.
جمع‌بندی
با توجه به همه موارد مطرح‌شده، بی‌شک خواص تغذیه‌ای ملاس چغندر قند و کاربرد آن در خوراک دام و طیور یکی از مهم‌ترین موضوعات حال حاضر صنعت دامپروری کشور است. مواد قندی، معدنی و ویتامینی بی‌نظیر ملاس چغندر قند نه تنها رشد دام و طیور را تسریع و سلامت گله‌ها را تضمین می‌کند بلکه نقش پررنگی در مقرون‌به‌صرفه شدن جیره غذایی دارد. اگر به دنبال تهیه ملاس چغندر قند درجه یک برای خوراک دام و طیور خود هستید، حتماً به نوین ملاس در قزوین مراجعه و از خدمات بی‌نظیر آن بهره‌مند شوید.