اسکلت فلزی و سوله اسماعیلی در بوشهر

اسکلت فلزی متشکل از فولاد، تیر و ستون می باشد. ستون های سازه اسکلت فلزی به دو صورت عمودی و افقی قرار گرفته اند و امروزه پیکر ساختمان های زیادی در سطح شهرهای کشور را پوشش داده اند. بنیادی ترین مصالح به کار رفته در اسکلت فلزی فولاد می باشد که در حال حاضر از پراهمیت ترین مصالح در صنایع ساخت و ساز به شمار می رود. از حائز اهمیت ترین مزایای فولاد که موجب گردیده تا در اسکلت فلزی به کار برده شود مقاومت بالا، جوش پذیری، شکل پذیری، خم پذیری، همگن بودن و ارتجاعیت محسوب می شود.به کار بردن اسکلت فلزی در سازه ها و ساختمان ها موجب گردیده تا از وزن کمتری بهره ببرند و در برابر هرگونه ضربه، فشار و عوامل بیرونی نظیر زلزله مقاومت و استحکام بیشتری نشان دهند. پس می توان گفت سازه های دارای اسکلت فلزی دارای تعادل نسبی بیشتری می باشند.

مقاومت فولاد در کشش و فشار یکسان و در برش نیز خوب و نزدیک به کشش و فشار است. در تغییر وضع بارها، نیروی وارده، فشاری و کششی قابل تعویض بوده و مقاطع به خوبی عکس العمل نشان می دهند. ولی مقاومت بتن در فشار مناسب بوده و در کشش و یا برش کم است. پس اگر مناطقی تحت نیروی کششی قرار گرفته و مسلح نشده باشند ، تخریب می شوند.

به علت همگن بودن فولاد، خواص ارتجاعی محاسباتی آن با تقریب بسیار خوبی مصداق عملی دارد. به عنوان مثال، ممان اینرسی یک مقطع فولادی را می توان با اطمینان در محاسبات وارد نمود. حال اینکه در مورد بتن این ارقام خیلی معین و قابل اطمینان نیستند.

دوام فولاد بسیار خوب است. اگر در نگهداری ساختمان های فلزی دقت کافی صورت گیرد، برای سالیان متمادی قابل بهره برداری خواهند بود.

در دو ساختمان مشابه از نظر ارتفاع و ابعاد، ستون ها و تیرهای ساختمان فلزی از نظر ابعاد کوچکتر از ساختمان بتنی هستند، یعنی سطح اشغال اسکلت یا فضای مرده در ساختمانهای بتنی بیشتر است.

سوله یک اسکلت فلزی است که بر پایه ستون‌ های متعدد بنا می‌ شود. این ستون‌ ها توسط صفحه ستون به فونداسیون متصل شده و از ایجاد لرزش در سازه جلوگیری می‌ کنند. قسمت دیگر ستون‌ ها با اتصالات فلنجی به رفتر یا فریم متصل می‌ شوند. رفترها نیز موجب سهولت در نصب و اجرای سقف شیب‌دار می‌ شوند.اکثر سالن‌ های ورزشی، انبارها، سالن‌ های تولید دام و طیور و… به صورت سوله ساخته می‌ شوند. بر اساس اندازه دهانه، ارتفاع، طول و میزان تحمل باران و برف در محل احداث سوله در اشکال گوناگون طراحی و اجرا می‌ شوند. سوله از کلمه انگلیسی industrial shed گرفته شده و به سازه مثلثی شکل گفته می‌ شود.

سوله‌ ها، سازه‌ های فلزی با سقف شیب‌ دار هستند که در انواع مختلف تولید شده و با توجه به نوع کاربری و محل اجرا مورد استفاده قرار می‌ گیرند.

یکی از ساده‌ ترین و به روز ترین سوله ها، سوله خرپایی است. وجود پارامترهای منحصر به فرد در ساخت آن موجب شده تا از دیگر انواع سوله متمایز شود. از لحاظ مصالح استفاده شده در ساخت با سوله تیر ورقی مشابه است اما در انجام محاسبات فنی دقیق متفاوت است.استفاده از تخصص مهندسی به روز در ساخت سوله خرپایی موجب شده تا استفاده از قطعات فولادی در کمترین مقدار خود باشد در نتیجه مقدار وزن سازه کاهش یافته و در مقابل استقامت و دوام آن افزایش می‌ یابد. عدم استفاده از قطعات فولادی زیاد در سوله خرپایی به هیچ عنوان ایمنی و امنیت آن را خدشه دار نمی‌ کند.در این سازه تمامی نیروهای جانبی وارد آمده مانند باد، زلزله و… در صورت ایجاد به صورت یکنواخت در تمامی قسمت‌ ها توزیع می‌ شود و همین کار موجب شده تا از جمع شدن وزن در یک نقطه جلوگیری کند.

قدیمی‌ ترین و پر استفاده ترین سوله‌ ها با توجه به گذشت زمان، سوله های تیر ورقی هستند. البته فراموش نکنید که در گذشته به دلیل عدم دانش مهندسی کافی، این نوع سوله‌ ها مرسوم‌ تر بوده‌ اند.با توجه به تدریس ساخت سوله تیر ورقی در گذشته تمامی فارغ التحصیلان دانشگاهی از این روش و شیوه ساخت استفاده می کردند. به همین علت تعداد سوله‌ های تیر ورقی در کشور بیشتر از نوع‌ های دیگر است. ساخت این نوع سوله‌ ها در کشورهای اروپایی منسوخ شده اما همچنان در کشورهای آسیایی مانند عراق، افغانستان، ایران و… همچنان کاربرد داشته و ساخته می‌ شود.ساخت سوله تیر ورقی با استفاده از قطعات فولادی و ورق سیاه انجام می‌ شود. شکل سقف این نوع سوله به شکل هشتی است که از طریق جوشی ایجاد می‌ شود.

در ساخت این نوع سوله از ورق‌ های گالوانیزه فرم داده شده و نورد استفاده می شود. ورق‌ ها توسط دستگاه مخصوصی به نام سمیر به یکدیگر متصل می‌ شوند. این کار برای چفت نمودن ورق‌ ها به یکدیگر انجام می‌ شود. اما نکته قابل تامل در این قسمت امکان جدا شدن ورق‌ ها از یکدیگر در اثر انقباض، انبساط و لرزش‌ های شدید ناشی از نیروی باد است. بیشترین کاربرد این نوع سوله برای سازه‌ های با دهانه حداکثر 30 متر است.مقاومت پایین این نوع سوله در برابر رطوبت هوا، باران و برف به دلیل استفاده از روش عایق کاری پاششی موجب می‌ شود تا در مدت زمان کوتاهی پس از اجزا نیاز به تعمیر و رسیدگی داشته باشد و این خود موجب افزایش هزینه‌ های مصرفی می‌ شود.عایق استفاده شده در این نوع سوله‌ ها، قابل اشتعال و جذب کننده آلودگی است. علاوه بر این به هیچ عنوان قابلیت ضد عفونی را نخواهند داشت به همین علت در بیمارستان‌ ها، صنایع غذاسازی، مرغداری و یا دامداری به هیچ عنوان نباید از این نوع سوله استفاده نمود.یکی از مزایای سوله UBM هزینه پایین احداث آن نسبت به سایر سوله‌ هاست اما با توجه به محدودیت طولی دهانه و عدم مقاومت در برابر رطوبت و تغییرات آب و هوایی پیشنهاد می‌ شود از انواع دیگر سوله‌ ها استفاده نمایید.